Het kostbare weefsel

Naar aanleiding van Pieter Bauwens’ onthulling dat N-VA en Open VLD een halvering van het aantal uren godsdienstonderwijs genegen zijn, publiceert Tertio-hoofdredacteur Emmanuel Van Lierde een standpunt dat we hieronder mochten overnemen. Van Lierde uit daarin scherpe kritiek op N-VA, maar – opmerkelijk – ook op CD&V. Bij Tertio vindt u het stuk hier terug.

LEF hebben

Doorbraak.be meldde vorige week dat N-VA en Open VLD de levensbeschouwelijke vakken in het secundair willen halveren naar één uur per week. N-VA wil een extra uur Nederlands als reactie op het geschrapte uur in de eerste graad van de katholieke scholen, waarvoor het vak ‘Mens en samenleving’ in de plaats kwam – nochtans kwam Katholiek Onderwijs Vlaanderen daarmee tegemoet aan de N-VA die meer burgerschap op school wenste. Open VLD opteert dan weer voor een uur Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie (LEF). Het gemeenschapsonderwijs GO! verdedigt ook zo’n inperking ten gunste van een uur burgerschap.

In Franstalig België is dat al zo voor het officieel onderwijs, terwijl katholieke scholen twee uur godsdienst mogen blijven aanbieden. Vlaanderen neigt dus ook die richting uit te gaan, maar is dat wenselijk in een tijd waarin jongeren met zingeving worstelen, waarin pluraliteit toeneemt en waarin religieuze geletterdheid niet onbelangrijk is om onze cultuur en de wereld te begrijpen?

Naast onderwijs kwamen vorige week ook het middenveld en de welzijnssector – vooral de ziekenfondsen en de zorginstellingen – in het vizier. Organisaties en verenigingen die werken op basis van herkomst of levensbeschouwing zouden niet langer gesubsidieerd worden. Hun inzet voor armoedebestrijding, integratie van bepaalde doelgroepen, de geestelijke gezondheid van hun leden, vorming of gewoon gemeenschapsopbouw is in tijden van eenzaamheid en individualisme nochtans van onschatbare waarde voor de samenleving.

No pasarán

Bij die aanval op onderwijs, middenveld en zorgsector handelt N-VA uit rancune terwijl Open VLD een vrijzinnige agenda wil doorduwen. Wie komt daartegen in het verzet? Uiteraard laten de geviseerden van zich horen, maar wie vertolkt politiek hun stem? Er wordt dan allereerst naar CD&V gekeken, maar zoals columnist Hugo Camps in De Morgen  opmerkte, is het drama dat de christendemocraten geen machtspartij meer vormen, maar een restpartij in crisis.

Bij CD&V beseffen ze dat er veel belangen te behartigen zijn en dat ze niet alle veldslagen zullen kunnen winnen. Een uur meer of minder godsdienst schijnt dan het minste van hun zorgen. Al kan die pragmatiek kloppen, het zou onvoorstelbaar zijn dat CD&V in een regering wil stappen met zo’n vrijzinnige agenda die vooral haar christelijke achterban viseert. De christendemocraten moeten duidelijk maken dat dit voor hen op alle vlakken no pasarán  is. Doet de partij dat niet, dan schrapt ze beter haar C en hebben christenen geen reden meer haar hun stem te geven. Politiek staan gelovigen dan helemaal in de kou en richten ze beter een nieuwe partij op.

Waarom tegen?

In al deze kwesties is de houding van N-VA de meest paradoxale. Ze lijkt telkens onderuit te halen wat ze zelf beoogt. De N-VA gaf ferme kritiek op de katholieke scholen omdat ze niet katholiek genoeg waren. De godsdienstles kortwieken zou ze nog minder katholiek maken en dat juist nu het leerplan godsdienst mede door de NV-A-kritiek werd bijgestuurd richting meer kennisoverdracht van de christelijke traditie. Dat nieuwe leerplan legt als het ware een canon op over wat tot onze identiteit en erfenis behoort, toch wat N-VA wil? En timmeren aan een collectieve identiteit en aan gemeenschapsvorming, is dat niet wat de middenveldorganisaties doen? Tal van verenigingen en bewegingen hebben een cruciale bijdrage aan het ‘kostbare weefsel’ dat een samenleving bij elkaar houdt. Hoe kan N-VA daar nu tegen zijn?

De bocht van De Wever

Onmiskenbaar heeft N-VA-voorzitter Bart De Wever een bocht gemaakt. De auteur van Over identiteit – dat antireligieuze en anti-Bijbelse essay van dit voorjaar kleurt duidelijk de startnota voor de Vlaamse regeringsonderhandelingen – is niet meer dezelfde als die van Het kostbare weefsel (2008). Als conservatief sprak hij destijds, ook in het weekblad Tertio, nog grote waardering uit voor de christelijke boodschap en rituelen, en nam hij het op voor katholieken. Nu verkiest hij ‘the costly fabric of society’ (Edmund Burke) waarvoor katholieken in onze contreien veel cement lever(d)en, op te blazen.