Het nachtkastje van Hilde Crevits

Na een periode van windstilte begint bij onze politici de koorts die de onderwijshervorming opwekt weer te stijgen. Opnieuw wordt er gekibbeld over het zogeheten Masterplan voor het secundair onderwijs. Gwendolyn Rutten kwam daarbij in aanvaring met minister van Onderwijs Hilde Crevits, maar meer dan een opstoot van politique politicienne was dat niet. Interessanter was wat de Antwerpse schepen van Onderwijs Claude Marinower (Open VLD) recent verklaarde: ‘Ons onderwijs slaagt er niet in de sociale ongelijkheid te doorbreken.’ Die woorden vatten perfect de bedoeling achter de onderwijshervorming samen. Het beleid wil het onderwijs instrumentaliseren om maatschappelijke problemen op te lossen, sociale gelijkheid te genereren enzovoort. Op zich is met die doelstellingen niets mis, maar behoren die wel tot het takenpakket van het onderwijs?

Laten we even te rade gaan bij de bekende Britse socioloog en publicist Frank Furedi. In zijn essay, Wasted. Why education isn’t educating (2009), ontwikkelt hij een visie op onderwijs die daar diametraal tegenover staat. Furedi keert zich tegen diegenen die van het onderwijs een instelling willen maken om de problemen van de maatschappij op te lossen. Volgens Furedi is de school niet de plaats waar sociale ongelijkheid moet worden aangepakt. De klas dient niet om de strijd aan te gaan tegen racisme, seksisme, homofobie, obesitas enzovoort. Met andere woorden Furedi wil niet dat het onderwijs een proefterrein wordt voor ‘social engineering’. Politiek-correcte indoctrinatie corrumpeert de intellectuele inhoud van de vakken. Ook is het niet de taak van de school de leerlingen klaar te stomen voor een toekomst die niemand kent en die meestal wordt gereduceerd tot nieuwe trends en leuke gadgets.

Volgens Furedi is het verleden veel belangrijker dan de toekomst. Het is uit het verleden dat jonge mensen de intellectuele en culturele bagage moeten halen die ze nodig hebben om de op hen afkomende uitdagingen aan te kunnen. In die zin is onderwijs in essentie ‘conservatief’. Furedi wijst ook op de merkwaardige paradox dat hoe meer de maatschappij investeert in en verwacht van het onderwijs, hoe minder scholen en universiteiten van hun studenten eisen.

De eerder vermelde woorden van Claude Marinower tonen aan hoezeer onze politici de gevangenen zijn van de modieuze egalitaire retoriek in de media. Dat zelfs een liberaal en eerder behoudsgezind politicus daarvoor bezwijkt, spreekt boekdelen. De politiek heeft pedagogen, psychologen, sociologen en zogeheten onderwijskundigen al te lang laten begaan. Die hebben van het onderwijs hun speel- en proefterrein gemaakt. In de humane wetenschappen, waaruit ze voortkomen, is egalitarisme de vigerende orthodoxie. Dat kan je nagaan in De school van de ongelijkheid (2007), van de hand van Ides Nicaise, Nico Hirtt en Dirk De Zutter. De Leuvense professor Nicaise en co verkondigen daarin het tot in den treure herhaalde politiek-correcte sofisme dat ons onderwijs de sociale ongelijkheid in ons land bestendigt en reproduceert. In hun egalitaire visie moet ons onderwijs het gelijkekansenbeleid overstijgen en streven naar gelijke resultaten. Iedereen heeft namelijk recht op een diploma. Wanneer iemand faalt, dan ligt de schuld bij de maatschappij. Volgens Nicaise en co zijn ‘begaafdheid’ en ‘inspanning’ sociaaleconomisch gedetermineerd, in wezen zijn het bourgeoisconcepten die uit ons onderwijs moeten verdwijnen. Wat bij de auteurs niet onder de noemer ‘discriminatie’ valt, is verwaarloosbaar.

Stilaan verschijnt de onderwijshervorming weer op de politieke agenda. Het valt dan ook te verwachten dat radicale onderwijsideologen – de enige soort die onze universiteiten produceren – weldra weer ruim baan zullen krijgen op de opiniepagina’s van onze kwaliteitskranten. Dat is een reden temeer om het boek van de gewezen trotskist Furedi als antidotum aan te bevelen, niet alleen aan onze studenten pedagogie en onderwijskunde, maar ook aan de geïnteresseerde lezer in het algemeen. En waarom zou het ook niet opduiken op het nachtkastje van minister Crevits?

Foto: cover van de Nederlandstalige uitgave van het boek van Frank Furedi.