Het Zweedse raadsel

De Zweedse coalitie heeft dus een probleem. Of liever, het lijkt er op dat de CD&V een probleem heeft in die Zweedse coalitie. De partij moet duidelijk wennen aan haar kleiner gewicht. De truc die ze nu probeert moet dat allemaal maskeren en de meubelen redden.

Minister

Het is nochtans allemaal niet zo moeilijk. Telt u even mee. Maximum dertien ministers in een regering (dat zijn er evenveel als in de regering-Di Rupo). Want een besparingsregering kan toch niet meer ministers hebben dan die ‘marxistische’ regering van Di Rupo?! Dat kunnen ze oplossen door extra staatssecretarissen toe te voegen. Goed. Één premier en van elke taalgroep zes ministers. Dat is snel beslist. Zes Vlaamse ministers, hoe moeten die verdeeld worden? Daar wil niemand van de onderhandelaars zich over uitspreken, ook niet over dat aantal ministers trouwens. Een ruwe gok zoals die vandaag voorligt: één voor Open Vld, twee voor CD&V plus dan nog de premier en drie voor N-VA. Maar dan worden de parlementaire verhoudingen niet in acht genomen; N-VA is dan zwaar ondervertegenwoordigd.

Staatssecretarissen

Die verhouding kan een beetje rechtgetrokken worden door staatssecretarissen toe te voegen tot de regering. Vanouds werd dat intern met een puntensysteem gerekend. Dat is vrij eenvoudig, het aantal punten van een partij hangt af van haar grootte bij de verkiezingen. Een premier, een vice-premier en een EU-commissaris zijn 1,5 punten waard, een minister en een Kamervoorzitter 1 punt en een staatssecretaris een half punt. Over de waarde van de Senaatsvoorzitter zou twijfel zijn tussen een punt en een half punt. Nu moet wel gezegd dat dit puntensysteem natuurlijk niet echt werkt als er in een van beide taalgroepen maar één partij zit, MR speelt ruim boven haar gewicht.

EU-commissaris

Stel nu dat CD&V én de premier levert, én de Eurocommissaris én twee ministers, waarvan er een vicepremier is. De partij heeft met Sabine de Bethune ook de voorzitster van de Senaat. Dat is 6 tot 6,5 punten afhankelijk van hoe zwaar dat senaatsvoorzitterschap weegt. Dat is veel meer dan waar de partij recht op heeft gegeven haar kiesresultaat. Dat voorzitterschap van de Senaat kunnen ze dan zeker vergeten en dan nog moet er minstens een punt tot twee punten af. Gezien het gewicht van de CD&V zal een topmandaat zwaar betaald worden. Alles heeft zijn prijs.

In eenzelfde scenario moet de N-VA (met een vicepremier en twee ministers = 3,5 punten) zeker nog het voorzitterschap van de Kamer en eventueel de Senaat krijgen en drie of vier staatssecretarissen. (Plus 3 punten en dan komt ze op 6,5 ongeveer op haar gewicht). Open Vld blijft dan voorlopig achter met een vicepremier en een minister, en met nog twee staatssecretarissen erbij zit ze aan 3,5 punten, ongeveer het gewicht van de partij. MR heeft een vicepremier en vijf ministers. Daarmee heeft ze 6,5 punten en ruim boven haar gewicht, maar doordat de federale regering paritair is samengesteld, kan dat ook niet anders. Volgens het puntensysteem heeft de MR dan geen recht meer op de EU-commissaris, maar als enige Franstalige partij kan ze natuurlijk eisen stellen.

Stelt u zich nu die puzzel voor met maar 11 ministers, waar de N-VA voorstander van is. Als de burger moet besparen, dan ook de regering, luidt de boodschap daar. 11 ministers maakt het allemaal nog moeilijker. Als u dus nog eens hoort zeggen dat het niet om de postjes gaat, geloof hen niet. Deze puzzel leggen is  moeilijk en er wordt om gebikkeld.

Terug naar CD&V. Die lijkt alles of niets te spelen. Maar én een EU-commissaris én de premier (Kris Peeters) én een ministerpost voor Koen Geens en Pieter De Crem … dat lijkt echt te veel van het goede. Iemand van de drie (vier met Marianne Thyssen erbij) zal met lege handen staan, of een promotie buiten de politiek moeten krijgen.

Zwijgen is goud

Er is een speler die nog niet in zijn kaarten liet kijken. Misschien wel de meest strategische van allemaal: de N-VA. De Vlaams-nationale partij heeft hierover nog geen enkele verklaring afgelegd. De overgang van Peeters naar het federale niveau was een deel van de deal op het Vlaamse niveau, maar CD&V zal het zelf moeten waarmaken. Er wordt gefluisterd dat ook steun voor Marianne Thyssen deel was van die Vlaamse deal, dat wil (blijkbaar en voorlopig toch) zeggen dat de N-VA zelf die post niet claimt, terwijl ze dat als grootste Belgische partij wel zou kunnen. In ieder geval, de N-VA zwijgt als vermoord.

Wouter Beke zou zich een meester-onderhandelaar getoond hebben op Vlaams niveau door de prijs op te drijven om Open Vld aan boord te nemen. De vraag is nu of CD&V toen haar hand niet overspeeld heeft. N-VA zwijgt. Als ze blijft zwijgen dikt het aantal mandaten vrolijk aan. En als de invulling van die mandaten gebeurt volgens het systeem-D’hont waarbij een grote partij in het voordeel is, zal N-VA de beste brokken eerst kunnen kiezen. Of heeft dat zwijgen nog een ander doel? N-VA heeft nog wel wat troeven in de hand. Zwijgend wachten ze hun moment af om die op tafel te gooien…

Het Zweedse raadsel wordt al pokerend opgelost.