Hoe politiek en media de democratie ondermijnen

Laten we beginnen met de ministerswissel tussen Bart Somers en Gwendolyn Rutten (Open Vld). Daarin verslikten zelfs de meest cynische cabinetards zich. De bocht van Bracke is niets vergeleken met de u-bocht van Rutten. De Open Vld staat te kijk als een krabbenmand waar alleen nog individuele carrières tellen, gesteund door hun clan. Dat straalt af op de hele politiek.

De tweede u-bocht deze week: de PS draait haar kar in de ‘anti-casseurswet’, de wet die een betogingsverbod wil invoeren als straf voor vandalisme tijdens betogingen. Paul Magnette (PS) stelt zijn veto. Volgens de Luikse politicoloog Pierre Verjans zou de PS zelfs bereid zijn daar de regering over te laten vallen. Terwijl die wet er kwam op vraag van… de Brusselse PS-burgemeester.

De vakbond regeert

Wat Magnette van gedacht doet veranderen is de radicalisering van de vakbonden door de druk van de PTB/PVDA. Dat zorgt voor een ruk naar links bij de bonden. Hun eisen worden er niet realistischer door en ze kiezen duidelijk voor de confrontatie. Goed wetende dat ze zo de PS en ook Ecolo onder druk kunnen zetten. Zo maken ze elk compromis in de regering en dus elk beleid in België onmogelijk.

Die druk van de bonden drukt ook op het bpost-schandaal. Iedereen weet ondertussen dat Bpost systematisch te veel rekent voor de diensten die ze levert aan de overheid. Van krantencontract tot bank en post. Een onafhankelijke audit zou duidelijk maken hoeveel bpost precies te veel aanrekende. Maar de audit was besteld door een PS-minister en, o wonder, hij spreekt zich niet uit over een bedrag. Voor de PS is bpost een werkgelegenheidsmachine die op volle toeren moet blijven draaien. Koste wat het kost. De Vlamingen betalen toch.

Zwijgen is goud

Zo zit de federale regering helemaal geblokkeerd. Nog meer dan daarvoor. Je zou nog hopen dat de PS de regering laat vallen. Gezien de recente geschiedenis komt er dan tot juni 2024 een regering in lopende zaken. Die doet ook niets, maar met minder cinema. Misschien krijgen we dan zelfs een actief parlement.

Bovenop de blokkering komt nu het conflict tussen Israël en Hamas/Gaza. Bram Vermeulen zong ooit in ‘Politiek’: ‘Als ik niet praat / Heb ik het niet gezegd / Wist ik er niets van / Kunnen ze mij niets maken / Dus ik praat niet.’ Een kunst die politici verleerd zijn. Zwijgen. Neen, ze moeten allemaal hun achterban bedienen, het algemeen belang dient niemand.

Polariseer en verdeel

Polariserende zwartwit-standpunten innemen is nu de norm geworden. Die worden gretig overgenomen op sociale en andere media. Wederzijdse verkettering zorgt voor een overtreffende trap in verontwaardiging. Ondertussen is een diepgaand en genuanceerd debat zonder verontwaardigd geschreeuw onmogelijk geworden. Een nieuwe kloof tussen politici en partijen die politiek bemoeilijkt zonder dat het ook maar iets verandert aan het conflict daar.

Het beeld dat van politici overblijft? Narcistische ruziemakers, alleen bezig met scoren tegen elkaar en belust op postjes. De media bevestigen dit beeld door hun focus te leggen op hier en nu, de actie en reactie van politici en klikgrage titels die lezers of kijkers bevestigen in hun afkeer of steun. Tot die naar de stijgende groep ontgoochelde afhakers gaan. Eerst haken ze af van de media, daarna van de politiek en de samenleving. Dat is de wereld die de bubbel van politiek en media maakt. Ze spreken over verbinding, maar zorgen voor verbreking en fragmentatie van de samenleving.

Politiek en media hebben de sociale media niet nodig om onze democratische samenleving te ondermijnen. Maar in de 24/7-nieuwcyclus is geen tijd voor bezinning.