Hypocrisie … een beschavingsvoorwaarde?

Ik las in verschillende (Vlaamse én Franstalige) kranten dat de New York Times Theo Francken als ‘the Flemish Trump’ had weggezet. Ik ben abonnee van die krant en dat was me bij de lectuur niet opgevallen. Normaal, want het stond er niet in. Wat er wél stond in de NYT (10/01/2018) is: ‘Supporters and critics alike have called Mr Francken the Flemish Trump’. In België werd hij door sommigen zo genoemd, zegt de NYT. Dat houdt geen beoordeling in. ‘Fake news’ dus van onze pers of, zo je dat verkiest, een hypocriete verdraaiing van de feiten omdat die beter in het ideologische kraampje passen.

Prof. Carl Devos wordt ook geciteerd. Hij stelt dat niet alleen België maar ook andere Europese landen (zoals het Frankrijk van Hollande) in strijd zouden handelen met art. 3 van het Europees verdrag voor de Rechten van de Mens ‘indien er systematische foltering bij terugkeer bewezen wordt’ (mijn vertaling). Dat is wel iets anders dan ‘een risico’ of een ‘verhoogd risico’ of een ‘slechtere behandeling’, allemaal criteria die door Belgische kranten werden vooropgezet… omwille van datzelfde ideologisch kraampje.

Zou het kunnen zijn dat het gestelde criterium in functie van de door het medium verdedigde tolerantie voor migranten wordt bepaald? Soms wel denk ik! Bij De Morgen herken ik dat. Maar bij de Libre of De Standaard lijkt mij de echte reden van de hetze tegen Theo Francken  anti-N-VA-belgicisme. De ideologische geestdrift van De Standaard over het ‘welbekende’ racisme van de Vlamingen over de nieuwe Belgische schoonheidskoningin werd niet alleen als ‘fake news’ weggezet door De Morgen (16.01), maar De Standaard had er geen erg in dat de gebuisde Waalse kandidaten het niet nemen dat de Vlaamse winnen. Vond de krant dat geen racisme? Een recente ULB-studie in Le Soir stelt dat Vlamingen positiever staan tegenover migranten dan Walen. Overigens zijn er veel meer migranten in Vlaanderen dan in Wallonië. Oeps … Vervelend!

Principes en afdwingbaar recht

De enige mensenrechten die, al dan niet met schadevergoeding, voor een rechtbank kunnen afgedwongen worden zijn degene die in het Europese verdrag staan. Alle andere ‘afspraken’ (en er zijn er vele) zijn niét afdwingbaar. Voor niet-afdwingbare principeverklaringen kan je zeer edele en politieke standpunten vooropstellen en in diverse fora allianties bijeensprokkelen en religieus gelijkgezinden plezieren, bijvoorbeeld in de Verenigde Naties. Voor afdwingbare rechtsregels heb je werkzame en concrete toepassingsregels nodig, onafhankelijke rechters en feiten.

Was het niet Louis Tobback die stelde dat wie een sociale zekerheid biedt zoals België, niet de 6 of 7 miljard mensen kan herbergen die er slechter aan toe zijn dan de gemiddelde Belg? België kan ook niet de – overwegend Afrikaanse -‘Bottom Billion’ opvangen, de titel van een boek van Oxford-professor Paul Collier. Ook zijn laatste boek Exodus zou minder belezen journalisten wijzer kunnen maken, in zoverre ze dat zouden willen natuurlijk.

Er is een migratie-industrie. En die is best vergelijkbaar met de slavernij, die overigens nog bestaat en die nog steeds veel geld opbrengt voor de overwegend islamitische ‘passeurs’. Het Westen betaalt, ook via ngo’s, voor kampen (onder meer in Turkije en Libanon) en het spreekt vanzelf dat in die landen aan deze vluchtelingen geen toegang wordt geboden tot leefloon, sociale zekerheid en onderwijs, zoals in het Westen. Aantallen vergelijken werkt dus niet.

Onze hypocrisie is onovertroffen als het over migratie gaat!

Migratie is een onoplosbaar probleem. We doen alsof het oplosbaar is en alsof we er schuld aan hebben. Enkel goed bestuur, eliminatie van corruptie, adequaat onderwijs, een begin van inspraak, uitsluiting van tribaal en religieus leiderschap… in en door deze landen kan hen aan de verandering helpen die plaats vond in andere delen van wat vroeger de derde wereld heette. De wereld is er veel beter aan toe dan 30 jaar terug, op Afrika en een paar andere landen na. Dankzij henzelf vooral!

Die vastgeroeste wereld, ‘the bottom billion’, stuurt overwegend jonge mannen op ons af die een beter leven zoeken, voor henzelf en voor naaste en ook verre verwanten vanuit een gedachtegoed dat gevormd is in ‘failed states’. Dat die voor Europa relevante ‘mislukte staten’ vooral Afrikaans en/of islamitisch zijn is een feit. Was het maar alleen Syrië! Konden we maar alleen Syrische en Iraanse families opnemen! De migranten komen vooral uit autocratische landen waar het recht dat door de mensen is gemaakt onderworpen is aan tribale macht of goddelijke revelaties uitgevonden of geïnterpreteerd door een priesterklasse. Beide machtssystemen zijn in het Westen ‘getemd’, zoals Ian Buruma schreef in zijn boek (2010) Taming the Gods. Bij nazicht stelde ik vast dat de Nederlandse versie de titel God op zijn plaats draagt. Was het ‘temmen van Goden’ in het Nederlands te kwetsend?

De meeste migranten komen uit landen waar het analfabetisme schrikbarend hoog is wat volgens het PEW Research Centre in grote mate door religie is gedreven. Er zijn tweemaal meer analfabeten die islamitisch of hindoe zijn, dan boeddhisten en christenen (zie: Religion and Education around the World).

Waarom wordt er negatiever gereageerd op islamitische dan joods-orthodoxe kleding? Omdat we geen joodse overrompeling vrezen! De joodse en christelijke monotheïsmes werden al eerder ‘getemd’ ,of als je wil: ‘op hun plaats gezet’, de islam niet.

Het behoud van België en het regionaal belang

Verscholen anti-NVA-belgicisme vind je ook terug in de verslaggeving van de Catalaanse kwestie. Denkt u echt dat dat de fascinatie vóór en tegen de Catalaanse onafhankelijkheidsstrijd door het gebeuren in Spanje is bepaald? Het is een ‘proxy strijd’, een vervangend beeld, voor de spanningen in België. Als de Catalanen niet slagen, kan dat de autonomistische Vlamingen afschrikken. De onderliggende ideologie – het behoud van België of het confederalisme – bepaalt de analyse, minstens zoveel als de feiten.

Of wat dacht U van de PS, tot voor kort de absolute baas van de FN, de Waalse wapenfabrikant, een staatsbedrijf? De principiële verdediger van de mensenrechten! De wapenhandel, nog afgezien van het gebruik van de producten, is totaal corrupt. Hetzelfde tuig wordt veel duurder verkocht in het ene land dan het andere, om de variërende ‘corruptiemarges’ mogelijk te maken. Worden FN-wapens in Soedan gebruikt? Uiteraard! Door de zo verafschuwende geheime politie? Dat is volgens Magnette (De Morgen, 4/1/2016) juist een goede reden om de levering toe te staan… althans als het over de politie van Saudi-Arabië gaat. En anders worden die wapens met grote marge vanuit bijvoorbeeld Mauritanië geleverd.

De hypocrisie in verband met de wapenlevering werd zo verschillend aangevoeld in Wallonië en Vlaanderen, dat die heikele beslissingsbevoegdheid dan maar geregionaliseerd werd in 2003. Om de communautaire vrede te redden. Niet omwille van principiële mensenrechten! Een nationaal beleid veronderstelt een nationaal belang en partijen die daarvoor gaan en die waren of zijn er niet.

Er is wat te zeggen voor de stelling dat België als ‘natie’ zowat de meest hypocriete ter wereld is. Welke andere ‘natie’ kent u zonder ‘nationale’ partijen?

Zijn we met de jaren hypocrieter geworden?

Ik denk niet dat de wereld (of België) hypocrieter geworden is. Vroeger waren de regels simpeler; op enkele uitzonderingen na had iedere soeverein het recht, wat zeg ik, de verplichting, om uitsluitend het nationaal belang na te streven. America First! Trump vond niets uit. Het doel heiligde de middelen en zo werden de eigen burgers uitgebuit, gemarteld, verkracht, gedood. Dat mocht en iedere buitenlandse commentaar daarop was ‘onaanvaardbare inmenging’. Iets wat alle bestaande 150 of zo autocratische landen nog steeds stellen!

Sinds de mensenrechten (vanaf 1945) geleidelijk aanvaard en (uitsluitend in Europa) afdwingbaar werden moet het nationaal belang met acceptabele middelen worden nagestreefd, althans in ‘onze’ wereld, het westerse kwart. Daarenboven werden de persvrijheid (in datzelfde kwart) en via ook de sociale media de transparantie groter.

De regelgeving werd niet alleen complexer, de afwegingen werden ook toegankelijker. We weten dus veel meer hoe die afwegingen bij ons en elders worden gemaakt en vinden dus veel meer redenen en gelegenheden om ons eraan te ergeren.

Daarenboven werden we veel meer dan vroeger ‘spelers’ in het verhaal. De Griekse roots van ‘hypocrisie’ verwijzen overigens naar het toneelspel. In een wereld waar niemand nog tegen ‘duurzame oplossingen’ durft spreken, spenderen ecologisten zonder morren het pollutie-equivalent van vele duizenden slechte diesel kilometers bij elke city trip. Maar met een autosnelweg tussen Sint-Niklaas en Leuven Antwerpen en Brussel ontlasten is onverdedigbaar … al ligt die er in feite al voor de helft. NIMBY! Over de ideologische verwerping van kernenergie door een Duitsland dat voor 40% op kolen draait, zal ik maar zedig zwijgen.

Wanneer China zijn één kind politiek oplegde was er veel begrip in het Westen voor deze evidente schending van de mensenrechten. Het alternatief, gebiedsuitbreiding voor China (in Siberië?) was ondenkbaar. Australië en Nieuw-Zeeland verboden recentelijk de verkoop van grondgebied, omwille van al te veel Chinees enthousiasme, lees ik. Zou het afhankelijk maken van ontwikkelingshulp van geboortebeperking ook een inbreuk op de mensenrechten zijn?

En de eerlijkheid gebiedt om te zeggen , met de Waalse FN, dat een Westen zonder wapens al snel het einde van de mensenrechten zal meemaken, en dat er geen wapenindustrie kan zonder uitvoer, althans voor België.

Voor wapens en migratie is onze besluitvorming complexer en transparanter geworden. Daarom is onze hypocrisie merkbaarder.

Maar wat is hypocrisie?

Hypocrisie is uit het geheel van feiten die elementen kiezen die een ideologie of doelstelling dienen zonder het toe te geven … of, soms, het zelfs te weten. We doen dat allemaal, soms met de beste intenties, om bestwil. Zolang je dat weet kan je het plaatsen in het kader van het moreel kompas dat ieder hoort aan te houden.

De Donald Trump zoals beschreven in Fire and Fury handelt enkel in overeenstemming met de Amerikaanse grondwet, indien hij in die zin door zijn dochter en schoonzoon gemanipuleerd wordt. Het is een fascinerend boek omdat het machtsuitoefening door een seniele autocraat beschrijft in een semidemocratische omgeving en de hypocrisie die noodzakelijk is om hem in het gareel te houden. Dat betekent niet dat wat in het boek staat, waar is.

De historische grootste hypocrisie is, meen ik, dat de drie grote monotheïsmen  de slavernij minstens tolereerden tot lang nadat de westerse staten die hadden verboden. Het moge mij veel kritiek opleveren maar bewust beleefde hypocrisie bij beleidsdragers is minder gevaarlijk dan blinde ideologische gedrevenheid of ze uitgaat van religie, natuurbehoud, economisch systeem, natie, ras, klasse…of welke andere waarde ook.

Preek ik het nihilisme?

Dat is niet mijn bedoeling. Voor mij staan de rechten van de mens voorop, tenminste toch de westerse definitie ervan. Om de omgeving te behouden waarin die rechten in de realiteit kunnen bedreven worden, moeten er zaken gebeuren die niét met de idealistische visie op die mensenrechten overeenstemmen. Ik kijk naar rechten in concreto en niet alleen in abstracto.

In het Romeins recht werd al een onderscheid gemaakt tussen de culpa levis (de lichte fout) ‘in concreto’ of ‘in abstracto’, dat weet iedere jurist. Is de norm die van de mens handelend in de reële wereld of in de ideale wereld?

Wanneer we afwijken van het ideaalbeeld pogen we dat met het ideaalbeeld in overeenstemming te brengen. Is dat hypocrisie? Soms wel! Is het verdedigbaar? Soms wel! Zijn er ondergrenzen? Natuurlijk! Waar zijn die? Dat is in abstracte termen niet definieerbaar! In alle grondwetten verandert veel wanneer de oorlog uitbreekt en het bestaan zelf op het spel staat. In abstracte termen kunnen we alleen het ideaalbeeld schetsen.

Louis Tobback, Jean-Luc Dehaene, Bart De Wever hebben of hadden minstens één zaak gemeen: wanneer ze inbreuk maken of maakten op het ideaalbeeld zegden ze het ook. Dehaene: ‘Ik los de problemen maar op als ze zich aandienen’ wat betekent: ‘ik weet het nog niet’! De Wever: ‘Ik wil niet flauw doen!’ Tobback: ‘Ik zou veel van die zaken ook doen’ (maar het niet leuk gevonden hebben).

Waarom staan of stonden die drie politici boven de anderen? Mogelijk is het omdat velen de overtuiging delen dat die drie een moreel kompas hebben (of hadden) en binnen (in abstracto onbepaalbare) grenzen bereid zijn (of waren) om van een ideaalbeeld af te wijken en daar ook (in bepaalde mate) transparant over zijn. Dat soort gedrag is de afweging tussen het ideaalbeeld (bijvoorbeeld ‘de onafhankelijkheid van Vlaanderen’) en het pragmatisme dat vereist is om concreet dat ideaalbeeld waar te maken. Sommigen zullen dat hypocriet, onzuiver, vinden. Ik vind het essentieel dat men bewust handelt en hierover transparant is.

Het zijn altijd degenen met wie je het niét eens bent, die je hypocriet vindt.

Ja, hypocrisie, althans bepaalde uitingen ervan, is een beschavingsvoorwaarde.