In het spoor van Björn Soenens

Dochter Joyce heeft het moeilijk in de Latijnse. Ik spreek over vijftien jaar geleden. In het tweede en het vijfde heeft ze een dip, wil overspringen naar de Moderne, maar ze zet door en haalt het document ter waarde van een aandeel in vlot versierend werk. Ik hoor mezelf beloven dat ik het vliegtuigticket h/w van haar eerste reis naar New York City zal betalen.

City-trip vader-dochter

Een paar jaar later — ze woont intussen samen met een vriend — gaat ze voor het eerst naar NYC. Ik herinner haar aan mijn belofte. Ze is die compleet vergeten, maar ik houd mijn woord, betaal de vlucht h/w. Een half jaar geleden kondigt zich de première aan van West Side Story. Naar de hand en tand van het trio Ivo van Hove, Anne Teresa De Keersmaeker en Jan Versweyveld. Joyce heeft als pre-puber de filmversie van de musical gezien. Ze was er zwaar van onder de indruk. Ik stel een citytrip vader-dochter voor. We zouden de musical kunnen gaan bekijken en andere culturele uitstappen maken.

Een maand later arriveren we eind februari van dit jaar kort na het plaatselijke middaguur. Checken in en trekken meteen de stad in. Naar Broadway en het theater waar de voorstelling doorgaat. Bekijken de foto’s in de kijkkastjes. Een voorproefje. Ik sla de hoek om en geraak via de artiesteningang tot bij de portier. We slaan een praatje. De man is vol lof over de voorstelling, een pracht van een sfeer, schitterende dansen en een regie om duimen en vingers af te likken. Elke voorstelling — soms twee per dag — full house en het zijn nog maar de previews. Ik mag vanuit de coulissen een blik werpen in de zaal. De grootste van Broadway: 1700 stoelen, vijf etages.

Een leger van torens

Vervolgens een eerste gezamenlijke verkenningstocht van Manhattan met een focus op de buildings. ‘Elke building heeft een eigen architectuur,’ zeg ik tegen mij dochter, ‘dat zou voor een klutserij van genres kunnen zorgen, maar wonderlijk genoeg is het dat niet. Het geheel van torens is een kunstwerk. De toren van de KBC aan de Gentse rand van de E40 zou hier niet gebouwd kunnen worden. Amerika heeft heel wat vulgaire kanten, maar ook artistieke.’ De eerste dag eindigt in een Italiaans restaurant.

De dagen daarop doorkruisen we de stad. Het MoMA en het Guggenheim moeten eraan geloven, maar ook een lange wandeling door Brooklyn [ooit Breuckelen geheten]. We wandelen over Brooklyn Bridge weer naar Manhattan. Is dit stadsdeel bij het begin van de wandeling een prent op postkaartformaat, al wandelend slorpt het rechtopstaande eiland je op en herleidt je tot een mier.

Elke dag maken we een lange tocht. De pauze gaat naar rustpunten als The Paris Theatre, de laatste bioscoop van New York met een fluwelen gordijn. Het opent bij aanvang van de film en sluit na afloop. We zagen er de film The Irishman van Martin Scorsese, met zijn vrienden Robert De Niro en Al Pacino voor de dragende rollen. Financieel is de film in Amerika geflopt. Toch zal hij de status van klassieker bereiken.

Chess & Checkers House

Een andere wandeling gaat naar High Line Park, een in onbruik geraakte goederenspoorlijn die omgetoverd werd tot een 2,5 km lange wandelroute met wildgroei en artistieke creaties. Een absolute aanrader voor wie van kunst en wandelen houdt. De laatste wandeling is voorbehouden aan Central Park. De criminaliteit is er zo goed als verdwenen. Wiki heeft heel wat info over het grootste publieke park van de U.S., maar wonderlijk genoeg besteedt het geen woord aan The Chess & Checkers House, tenzij je virtueel aanklopt bij dat huis. We schaakten er, et bien merde, ze versloeg mij! Even later trokken we verder door het park, zij met een stralend, ik met een beteuterd gelaat.

Vijfdaags parcours

De laatste ochtend dropte ze mij in een koffietent en ging op haar eentje shoppen. Toen had ik de tijd om retrograde ons verblijf te overschouwen. Chapeau voor de wijze waarop Joyce ons dagelijks parcours had uitgestippeld. Ze had het zo gefikst dat er niet kriskras door de stad werd gekoerst, maar er elke dag een evidente route was. Waardoor haar 75-jarige vader elke avond uitgeput maar niet versleten het hotel bereikte.

West Side Story was indrukwekkend, net als alle andere ervaringen, maar wat mij het diepst heeft geraakt is de confrontatie met het monument op de plaats waar het World Trade Center heeft gestaan. De 9/11 Memorial is een kunstwerk met twee identieke bouwputten op de plaats waar de torens hebben gestaan. Ze gaan meters diep. Water stort zich langs de vier wanden naar beneden, het schreien van duizenden verwanten van gesneuvelden van de aanslagen verbeeldend. Een diepe stilte heerst er.

Terugkerend naar het hotel passeren we de Trump Tower. Opvallend is dat mensen met smaak — de kleren maken nog steeds de man —met een boogje om de Trump Tower lopen. De building naderend steken ze de straat over. Eenmaal voorbij de toren keren ze weer naar hun oorspronkelijke voetpad. Voor de ene uit protest met zijn beleid, voor de andere uit voorzichtigheid. Je weet nooit waar en wanneer de bom valt.

De stad der steden

Het is een paar dagen bekomen eenmaal weer gearriveerd in de vertrouwde omgeving. Niet enkel lichamelijk maar ook geestelijk. De mentaliteit van de New Yorkers rijk of arm viel ontzettend mee. Ras, geloof of cultuur is vrij, oud is jong en jong is oud, ertegen protesteren helpt geen moer. Dus kan je maar beter netjes met elkaar omgaan om het leven aangenaam te maken, conflicten te vermijden. Nog maar net thuis en ik, een straatjongen, een eeuwige zwerver, wil terug naar de stad der steden van de Westerse cultuur. Ik hoop dat het me nog ooit lukt.

De lengte van Björn Soenens

Goed een maand later krijg ik een mail van Björn Soenens. We kennen elkaar al sinds ik in Gent neerstreek. Zij het oppervlakkig. Maar voldoende om een band van identiek sociale aard te hebben. ‘Ik heb een nieuw boek uit!’ Ik had hem begin van het jaar gemaild dat ik voor WSS in NY zou zijn. Hij antwoordde: ‘Jammer, maar die dagen ben ik niet in New York, zit dieper in Amerika.’ Wat had ik hem graag gezien in de stad waar hij ontzettend van houdt, dat voel je als je hem een reportage ziet geven vanop een passende plek in the Big Apple. Maar goed, nu is er het boek. Titel:De lengte van een oceaan. Gevuld met Stemmen en stemmingen in Amerika zoals de ondertitel luidt, van gewone Amerikanen. Portretten zijn het over schrijnende toestanden. Björn Soenens weet ze historisch en sociaal te plaatsen. Je leert eruit hoe Amerika van een beloofd land een verdoemd land is geworden. Ik alarmeer de redactie, vraag of ik er een recensie mag over schrijven. Helaas blijkt er iemand anders mee belast.

Een weelde voor de geest

Geen dag gaat er voorbij of ik lees een portret van mensen of de mentaliteit van toestanden. Het is telkens een wederkeer naar mijn geliefde stad, zelfs al gaat het verhaal over iets of iemand aan de Oostkust van de V.S. De psychologie van het land en zijn al dan niet geregistreerde burgers komt bloot aan bod. Wonden die niet achter pleisters of windels werden verborgen. Een vuistdik boek is het, maar bijzonder boeiend. Zelfs voor wie nog niet in Amerika of New York is geweest.

Enfin, samengevat is de vader-dochtertrip naar New York en het boek van Björn Soenens een feest ter waarde van een ei van Fabergé. Een weelde voor de geest van deze eeuwige zwerver, een straatjongen die in Gent zijn draai vond, maar andere steden nodig heeft om te overleven als apen pindanootjes, panda’s bamboe en patserige middenstanders hun volvette en blinkende auto’s.