In deze tijd, waarin antiracisme overal de eerste plaats afdwingt in ideologische debatten, is het logisch dat de pers de weerspiegeling is van raciale neurosen. We kennen dat over heel de westerse wereld. Maar af en toe is toch even opkijken.

Het Franse Observatoire du Journalisme (OJIM) heeft de stichting opgemerkt van een nieuwe beroepsverenging, de Association des journalistes antiracistes et racisé.e.s (AJAR). Zouden we kunnen vertalen als de ‘Vereniging van antiracistische en geracialiseerde journalisten’, maar het is net iets ingewikkelder. Doorbraak sprak erover met specialiste Véronique Hubin van het OJIM.

Oorsprong

Beginnen we met de naam. ‘Racisé’ vind ik in geen enkel woordenboek…

Hubin: ‘Dat is ook logisch. Het werkwoord raciser is een neologisme uit de woke-kringen. Iemand die racisé ofte geracialiseerd is, voelt zich een slachtoffer van het structurele blanke of witte racisme. Je zou de naam van de nieuwe verenging dan ook kunnen vertalen als “Vereniging van antiracistische journalisten en journalisten (m/v) die het slachtoffer zijn van het racisme”.’

Waar ligt de oorsprong van deze nieuwe verenging, de AJAR?

‘Eerste een misverstand uit de weg ruimen: deze journalistenclub heeft niets te maken met Emile Ajar, pseudoniem van de auteur Paul Pavlovitsj. Het begin is een vrije tribune in het linkse dagblad Libération, waarin de homogeniteit van de kranten- en weekbladredacties, die grotendeels uit blanken bestaat, aan de kaak wordt gesteld. Daaruit vloeit, volgens de ondertekenaars, een ontstellend gebrek aan representativiteit voort. Voorbeelden van verwerpelijk gedrag ondersteunen de toestand waartegen wordt geprotesteerd, zoals die van deze Algerijnse student die moest toekijken hoe een van zijn leraren Jean-Marie Le Pen stond te imiteren, of het geval van de bekende (zwarte) filmacteur Omar Sy die ter gelegenheid van de release van de film Tirailleurs, waar hij een van de hoofdrollen speelt, de spot dreef met het racisme van Frankrijk.’

Oprichters

Zijn de ondertekenaars, nadien medestichters, allemaal migranten?

‘Neen, integendeel. Bij de ondertekenaars die in de krant worden aangehaald, vinden we onder meer de vereniging van LGBTQ+ -journalisten, Prenons la une, een collectief opgericht door vrouwelijke journalisten, of de DILCRAH. Die afkorting staat voor “Délégation Interministérielle à la Lutte Contre le Racisme, l’Antisémitisme et la Haine anti-LGBT”. Zoals de naam al aangeeft is dit een quasi overheidsinstelling, een soort ideologische parastatale, gefinancierd met belastinggeld.’

‘Ook vakbonden zijn bij de AJAR betrokken, daaronder het Syndicat National des Journalistes CGT, de journalistenvakbond van de Confédération Générale du Travail. Dat is het machtige, communistische syndicaat. Onder de ondertekenaars vinden we ook Rokhaya Diallo, journaliste en egalitaire activiste, auteur van onder meer het boek Afro! en de tv-animator Sébastien Folin. De vrije tribune in Libération werd ondertekend door 170 personen, verenigingen en structuren. Om de heersende discriminatie doeltreffend te bestrijden en een grotere inclusiviteit van de redacties mogelijk te maken, concludeert de tribune: “Dit omvat ook de rekrutering van geraciseerde mensen (= slachtoffers) en niet alleen mensen met een bevoorrechte achtergrond.”‘

Transformatie

Wil men hier niet gewoon het sociale probleem transformeren tot een raciaal probleem?

‘Zo lijkt het, inderdaad. Ten eerste worden we getroffen door het overbodige aspect van deze nieuwe groepering. Ik zie niet de minste originaliteit in het aan de kaak stellen van het “systemische racisme” in de redactiekamers van onze pers en andere media, en evenmin in de scholen van tegenwoordig. Meestal gaat het om clichématige verhalen, oudbakken, passé. Ten tweede, en dat lijkt mij veel erger, wordt door de woordvoerders van AJAR een reële sociale kwestie verdoezeld door ze voor te stellen en om te zetten in een grotendeels raciale kwestie.’

‘Sommige woordvoerders van de vereniging, zoals de podcast-journaliste Iris Ouédraogo, leggen inderdaad uit dat er op onze scholen en hogere onderwijsinstellingen weinig zwarten te vinden zijn. Maar hoeveel mensen met een bescheiden achtergrond? Hoeveel kinderen van arbeiders of werklozen? Het probleem is zo oud als de straat.’

Journalistiek

Geldt dat ook niet voor de journalistiek zelf? Dat is toch een milieu van ons-kent-ons dat praktisch uitsluitend uitbreidt via coöptatie?

‘Journalistiek is inderdaad een onderonsje, het is niet nieuw. Laten we trouwens eens van nabij kijken naar de profielen van enkele woordvoerders van AJAR. We hadden het al over Iris Ouédraogo, die komt van de Rijselse Ecole supérieure de journalisme (ESJ), echt geen proletarisch instituut. Eens afgestudeerd, maakte Ouédraogo in 2018 haar debuut in het Journal du Dimanche, bleef daar tot 2020 en stapte dan over naar de krant Libération. Een andere woordvoerder van AJAR komt van de genoemde ESJ: Khedidja Zerouali, werkzaam bij het befaamde in onderzoeksjournalistiek gespecialiseerde consortium Mediapart, met een startkapitaal van 1.325.000 euro.’

‘Laten we het tot slot hebben over Arno Perdram van, afgestudeerd aan de City University of New York, die niet alleen voor Info-Migrants werkt, maar vooral voor prestigieuze buitenlandse media, zoals Associated Press of ABC Press Service. Let ook op zijn passage bij de Franse wereldwijde 24 uurssatellietnieuwszender France 24. In de drie gevallen hebben we duidelijk te maken met mensen die afkomstig zijn uit de journalistieke incrowd, het beruchte “besloten kringetje”.’

‘Ze gingen naar een van de grootste scholen, een van hen kon zelfs naar het buitenland om te gaan studeren – en niet op de goedkoopste plek — en ze werken nu alle drie voor grote redacties. Dit onthult ofwel economisch kapitaal, ofwel een netwerk dat snelle overstapjes en integratie mogelijk maakt. Waarschijnlijk beschikken ze over de twee. Als men deze homogeniteit van profielen onder ogen krijgt, zou dan het doel van deze nieuwe vereniging AJAR niet gewoon zijn om het ene onderonsje ene door een ander te vervangen?’

Conclusie

Mogelijk, maar wat is uw conclusie?

‘In mei 2022 woonden we de Conférence nationale sur les métiers du journalisme bij. We hebben de socioloog Jean-Marie Charon horen praten over diversiteitsprogramma’s. Hij legde omstandig uit dat dit ondanks alle goede bedoelingen een sociale puinhoop is die jonge mensen in een omgeving plaatst, waarvan ze de codes niet kennen en die hen uiteindelijk doet walgen van het beroep. Nogmaals, we kunnen ons afvragen of de kwestie van incrowd en zelfgeproduceerde segregatie die door het AJAR wordt opgeworpen, niet eerder sociaal dan raciaal van aard is.’

‘Terug naar het begin: een vereniging van antiracistische journalisten? Nog een, ze doen maar. Maar een verenging van “journalisten (m/v) die het slachtoffer zijn van het racisme”, hallo?  Laten we besluiten met deze vraag: wanneer komt de vereniging van proletarische journalisten?’