Landbouwbedrijven met een groene PAS-brief zijn niet veilig onder het huidige stikstofakkoord. Daarvoor waarschuwt landbouwer Pieter Arnauts van het kleinschalig circulair melkveebedrijf de Melkerhei. ‘

Door de absurde drempel van 0,025 procent bijdrage aan stikstofdepositie zitten niet alleen bedrijven met een oranje of rode PAS-brief in de gevarenzone. Het mag ook eens duidelijk worden wie daarvoor verantwoordelijk is. Dat zijn de radicale kabinetsmedewerkers bij minister Demir.’

Informatieve brief

De PAS-brief is een informatieve brief, gericht aan de landbouwer. Daarin staat bij benadering wat de impact is qua stikstofneerslag van een veeteeltbedrijf op de nabijgelegen speciale beschermingszones (SBZ’s), zoals Natura2000-gebieden. Ze bestaan in drie kleuren: groen, oranje en rood. Bedrijven met een rode brief kunnen geen nieuwe vergunning aanvragen omdat ze te vervuilend zijn. Bij een oranje brief kan een nieuwe vergunning worden aangevraagd, onder voorwaarden. Voor bedrijven met een groene brief zou niets veranderen.

De opdeling in drie codes is bij benadering en heeft geen juridische waarde. Dat betekent dat een groene PAS-brief geen garantie is op een nieuwe vergunning. Bij de aanvraag wordt namelijk een beoordeling gemaakt die bepaalt of en onder welke voorwaarden een landbouwbedrijf nog een vergunning krijgt. Dit laatste is volgens Arnauts te weinig bekend bij zijn collega-landbouwers.

Vergunning

De groene PAS-brief is geen garantie?

‘Veel te weinig boeren die een groene PAS-brief in de bus kregen, beseffen niet wat er op hen afkomt zodra ze een nieuwe vergunning aanvragen’, begint Arnauts. ‘Sinds anderhalf jaar is de conceptnota die ze nu willen invoeren al van toepassing, met de kritische depositiewaarden (KDW) en de drempel van 0,025-bijdrage aan de stikstofdepositie. Ik ben daar achtergekomen op het moment dat mijn vergunning verlengd moest worden. Toen bleek hoe absurd laag die waarden zijn.’

‘Het gaat in de pers steeds over de rode bedrijven die gaan moeten stoppen. Veel collega’s denken ook dat enkel de rode en de oranje bedrijven een probleem hebben. Maar niets is minder waar. Wij hadden een groene PAS-brief, maar bij het aanvragen van een nieuwe vergunning moesten we inkrimpen. Er wordt steeds over de rode bedrijven gesproken, maar ook de groene bedrijven staan voor een probleem van zodra ze hun vergunning willen vernieuwen.’

Welke impact heeft dat op uw bedrijf?

‘Door de veel te lage KDW’s en drempelwaarde van 0.025 procent hebben we een twintigtal dieren moeten wegdoen om onder de drempelwaarde te blijven. Ondanks onze groene PAS-brief. Ondanks het feit dat we een kleinschalig bedrijf zijn dat inzet op de korte keten. Ondanks het feit dat we niet in de buurt liggen van ven- of Natura2000-gebied.’

‘We waren vergund voor 135 runderen: 85 stuks jongvee en 50 melkkoeien. Vandaag mogen we nog slechts 116 dieren houden. Een heel stuk minder dus onder de nieuwe vergunning. Ik wil bij de mensen onder de aandacht brengen dat het niet enkel gaat over de rode en oranje bedrijven. Iedereen moet goed beseffen dat het niet enkel de grote bedrijven met megastallen zijn, die worden aangepakt. Ook de kleine bedrijven die duurzaam boeren en doen wat ze moeten doen worden gestraft.’

Korte keten niet voor iedereen

Maar op dit moment is uw bedrijf toch levensvatbaar? Wat is dan het probleem?

‘Ik heb mijn eigen bedrijf levensvatbaar gemaakt door hard in te zetten op de korte keten. Wij zijn daar serieus in gegroeid en stellen vier mensen te werk. We zetten de helft van onze melk om in verse zuivelproducten. Maar de korte keten is niet voor iedereen weggelegd. Zij die die uitweg niet kunnen of willen nemen, zijn mogelijk bij een nieuwe vergunningsaanvraag niet meer levensvatbaar.’

‘Het concept van de korte keten is een mooi verlengstuk en heeft zeker een bepaald publiek. Maar ik denk niet dat er genoeg ruimte op die markt is om elke landbouwer daarop te laten inspelen. Ik heb me daar nu echt in gesmeten. Maar als iedereen dat gaat moeten doen, gaan we elkaar kapot concurreren. Ik zie dat niet als een oplossing voor ieder bedrijf.’

In De Ochtend op Radio1 sprak u uw verontwaardiging uit over de onwetendheid die over dit dossier heerst in politieke middens. Kan u dat verduidelijken?

‘Ik ben geen partijman, maar CD&V is op dit moment de enige partij die goed beseft wat er op het spel staat. Zij weten welke consequenties er aan dit akkoord verbonden zijn. Zij staan nog dichtbij de boeren en aan hen kunnen we onze situatie met hand en tand uitleggen. Ik wil de absurditeit van de voorstellen die op tafel liggen aantonen. Voorstellen waar regeringspartij Open Vld en oppositiepartij Vooruit blijkbaar weinig van begrijpen. Ik hoorde Conner Rousseau (Vooruit) vorige week in De Afspraak zeggen dat het maar over een tiental bedrijven gaat. Die man weet niet waarover hij spreekt. Ook hij gaat er blijkbaar vanuit dat enkel bedrijven met een rode PAS-brief in gevaar zijn. Dat is manifest onwaar.’

‘Die partijen willen eigenlijk zo snel mogelijk een akkoord goedkeuren om er van af te zijn, zonder écht te weten waar het over gaat. Ze beseffen niet weke schade ze aanrichten bij jonge boeren zoals ik. Die partijen hebben geen band meer met de landbouwers en snappen niet wat ze goed- of afkeuren. Daar stoor ik me enorm hard aan en maak ik me zorgen over. Maar het ergste van al is wat er op het kabinet van minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) gebeurt. De kabinetsmedewerkers van Demir zijn allemaal sympathisanten van natuurverenigingen zoals Natuurpunt. Dat zijn de heren die de KDW’s zó laag hebben gezet, dat niemand kan voldoen aan de vooropgestelde norm. Ik vind het schandalig dat enkel die mensen aan het roer zitten.’

Motieven in vraag stellen

Professor Jaap Hanekamp sprak dit weekeinde in ons weekendinterview over ecologen die een coup plegen op de maatschappij. Voelt u dat ook zo aan?

‘Zij houden in elk geval totaal geen rekening met de landbouwers en rijden enkel voor hun eigen zaak. Voor hen telt enkel de natuur. De adjunct kabinetchef Omgeving van Demir is Jelle Van den Berghe, de zoon van Jan Van den Berghe. Die laatste is een belangrijke figuur bij Natuurpunt in het Turnhouts Vennengebied. Iedereen daar weet dat hij al jaren droomt van een groot natuurpark in die streek en daar grond voor nodig heeft.’

‘Dat wil ik ook eens aan het licht brengen. Hoe komt het dat dit alles achter onze rug wordt beslist? Hoe komt men tot die cijfers die het onmogelijk maken om in Vlaanderen nog aan landbouw te doen? Wie zit daar achter? Kijk eens naar hoe absurd dit allemaal in elkaar steekt en wie daar voordeel uit haalt. Daar mag blijkbaar niet over gesproken worden. Ik meen nochtans dat het cruciaal is om volledig te begrijpen wat hier aan het gebeuren is.’

‘Enkele weken geleden verscheen in De Tijd een artikel waarin professor Biodiversiteit en Milieu Tobias Ceulemans (UAntwerpen) aan het woord was. Die man is een onverdachte natuurliefhebber. Al je dan leest met wat voor een nattevingerwerk de Natura2000-gebieden werden aangeduid, val je toch achterover. Dat gebeurde zonder concrete langetermijnvisie en met veel vriendjespolitiek. Europa vraagt nu om die aangeduide gebieden te beschermen. Maar Europa vraagt niet om dat via de stikstofproblematiek te doen. Dat hebben de natuursympathisanten en ecologisten uitgevonden. En zo wordt de boer het kind van de rekening. Ik hoop dat de mensen daar eens over nadenken.’