Kies het Doorbraak-woord van het jaar

Jaaroverzichten zijn alleen nuttig voor mensen met een zwak geheugen, en daar reken ik mijn lezers niet toe. Wat is er anderzijds nuttiger dan onze Nederlandse taal te verruimen met een woord of term, waarmee we het volgend jaar nóg beter kunnen snijden en de mainstream fileren? Termen als lukacolumn (een tekst waarvan criticasters alleen de titel lezen), V-stapel (het verzamelde electoraat van N-VA en VB) en filipisme (een das van 20 jaar oud, die uit de Kringwinkel lijkt te komen, rond je nek hangen om je vrouw te imponeren) haalden het niet. De short list die gaat voor een uitbreiding van de Van Dale bestaat uit drie kandidaten met sterke pro’s en geen contra’s. Hier gaan we, may we have your points please.

1. Het Saint-Emilion-effect: de grenzeloze arrogantie van links

Reporters/Quinet

De pineut van het jaar is, naar mijn gevoel, Peter Mertens van de PVDA. Ik heb echt wel te doen met die man. In het memorabele dubbelinterview met Tom Van Grieken (VB) in De Zondag, laat hij zich kennen als een dementerende opa die op zijn eigen verjaardag géén glas met zijn gesprekspartner wil drinken (‘Neen, bedankt. Ik deel liever niets met u’), de fotograaf verbiedt om ‘gezellige foto’s’ te nemen, een voorstel van Tommeke afwijst om een selfie te nemen (‘Het is al genoeg dat ik met u dit debat doe’), en zich heel het interview door onmogelijk maakt als een knorpot die er duidelijk tegen zijn goesting is, zijn opponent afsnauwt en zijn grote gelijk debiteert. Wie ooit één seconde zou overwogen hebben om voor de PVDA te stemmen, is na dit interview definitief genezen van die bevlieging.

Tot overmaat van ramp slaagde de fotograaf van dienst erin om toch een soort ‘gezellige foto’ van die twee te nemen, rug aan rug weliswaar, maar, ongelooflijk: er tekent zich een zuinig lachje af op de tronie van de PVDA-voorman. Dat was voor de Franstalige pers, Béatrice Delvaux van Le Soir incluis, voldoende om Mertens te brandmerken als een verrader die het cordon sanitaire heeft doorbroken. Nu staat Peter voor iedereen te kakken, niet in het minst voor zijn Waalse vrienden van de PTB, en dat terwijl hij nog zo zijn best had gedaan om Van Grieken als uitschot te behandelen.

Ergo: Peter Mertens is een slecht acteur. Of een dom politicus. Of misschien net een hele goeie, ik ben er nog niet uit, want geef toe: dit interview leest als een psychodrama, door Mertens besloten met de onvergetelijke woorden ‘Dit was ons laatste gesprek voor lange tijd, laat dat duidelijk zijn’. Waarna Tom die Saint Emilion van pure wanhoop alleen uitdronk, doek. Vergeet Claus, Lanoye en heel de Vlaamse culturele reutemeteut: het is in De Zondag dat de Griekse tragedie én komedie terug tot leven komen. Misschien moet er wel nog verder gesnoeid worden in de culturele sector, want met zo’n politiek theater hebben we geen cultuur meer nodig.

Wat ondertussen verder blijft fascineren, en Peter Mertens heel goed demonstreerde, was het zelfbeeld van links als de politieke strekking die fundamenteel aan de juiste kant van de geschiedenis staat. Debatten doen dan eigenlijk niet ter zake en zelfs verkiezingen zijn maar een schijnvertoning, want het cordon moet overeind blijven. Dus is politiek effectief alleen maar theater van goeien en slechten met een voorspelbare afloop.

Terwijl er voortdurend over ‘racisme’ en ‘seksisme’ wordt geleuterd, praktiseert de zelfverklaarde morele elite een uitsluitingslogica om van te griezelen. Dat verdient een nieuw woord, ik dacht aan ‘missionarishouding’, maar dat zou verwarring kunnen stichten. Wat dacht u van het Saint Emilion-effect, waarbij men na een non-debat iemand de fles alleen laat uitdrinken zodat hij hopelijk de gracht in rijdt? Het Saint Emilion-effect: de kunst om wijn naar azijn te laten smaken en tegenstrevers als ongedierte te klasseren. Onthou die term, in vino veritas.

 2. Pandurisering: nieuwe tactische wapens, eigen media

Goed nieuws: ondergetekende komt, na een schimmig bestaan van schrijver-columnist eindelijk in aanmerking om een volwaardig beroep uit te oefenen: een Pandur-pantservoertuig besturen, zoals het Belgisch leger er 36 heeft rondrijden. Voor een bedrag van 31 miljoen krijgen ze een Midlife-Update (!) met meer technische snufjes en een dikker pantser, maar dat gaat ten koste van wat beenruimte. De maximum lengte van de bestuurder is nu haarfijn vastgelegd op 168,6 cm, waardoor ik nog 6 millimeter speling heb voor onwaarschijnlijk geachte haargroei.

Er was overigens wat opschudding ontstaan over de aanpassingswerken, en het feit dat je er letterlijk gekneld in zit als een sardine, tussen zetel en stuur en al de rest. De legervakbond beschouwt de gemoderniseerde Pandurs zelfs als ‘rijdende doodskisten’, wat ze voorheen ook al waren, want een pantservoertuig dient nu eenmaal om door de vijand te worden uitgeschakeld.

Doorbraak/Johan Sanctorum

Toch kijk ik uit naar de jaarlijkse kersttoespraak van zijne majesteit Koning Filip, neen, sorry, dit hoort bij een andere column, ik bedoel: de dag dat ik aan het stuur van zo’n doodskist mag plaatsnemen. Maar, zult u zeggen, heer Sanctorum bent u niet wat te oud om nog in aanmerking te komen voor een job als beroepsmilitair?

U kunt het zich voorstellen: binnenkort werk ik mijn lezingtoernee verder af in een Pandur, dat is wel nodig daar het evenement hevige voorstanders maar ook fanatieke tegenstanders aantrekt. Het wordt tijd dat we onze wapens en strijdplek kiezen, in plaats van een Drieske te doen en ons zomaar voor Kathleen en Phara te gooien.

Nog een wetenswaardigheid: de Pandur is van Oostenrijkse makelij. Het woord zelf is etymologisch verwant met onze ‘pandoering’, maar komt van het Hongaarse pandúr,… dat zowel flik als gangster kan betekenen, al naar gelang de context. Daarmee wordt de transformatie van een stukje militair apparaat in een intellectueel-subversieve éénmanskolonne een feit. Ridderlijke idealen kunnen nu opnieuw openbloeien. De waarheid komt uit de loop van een kanon, en zoals u weet zijn vooral kleine mannen goed geschapen.

Ik merk nu pas dat dit geen zeer vredelievende noch fatsoenlijke boodschap is in deze kersttijd, en de kans dus nul dat het de eindredactie overleeft. Niettemin, of net daarom, pandurisering, onthou dat woord.

3. Plopsificatie: de wedergeboorte van België als pretpark

VRT

Wat is het verband tussen Samson en Gert, en de Belgische monarchie? Het zou een goede quizvraag kunnen zijn. Het antwoord: beide hebben een vrouwelijke opvolgster klaargestoomd, en dat is voorwaar een kwestie van uitgekiende strategie. Elisabeth wordt geprepareerd om het Belgische koningshuis een frisser imago te geven na de troonsafstand van de autistische hark Filip I, terwijl Marie Verhulst haar papa gaat aflossen als tegenspeler van de hond Samson in de Studio 100-serie.

Er zijn tal van gelijkenissen tussen deze twee kroonprinsessen. Niet alleen behoren ze tot een dynastie en volgen ze hun vader op, ze hebben ook de missie meegekregen om iets oubolligs en in se ridicuuls terug hip te maken. Sexy en mediageniek spelen beiden hun status van gekroonde vagina uit, in de eerste plaats voor marketingdoeleinden. De media en speciaal de ‘boekskens’ spelen daarin een ondersteunende rol.

De prinsessen zijn met andere woorden seksmarionetten, die via een pooierslogica in een vitrine zijn terecht gekomen waarachter toch het patriarchaat rustig verder suddert, bij Studio 100 zijn dat Gert Verhulst en boekhouder Hans Bourlon.

Voor de rest is de excuustruus alomtegenwoordig: ze bevestigt enkel de mannenmaatschappij. Weinig feministen hebben deze valstrik door, daarvoor zijn ze gewoon te dom. Zou het kunnen dat de meest versleten, achterlijke instellingen vrouwen gebruiken om hun blazoen op te poetsen, een doorstart te maken en critici te vlug af te zijn? Wat zegt dat over die dames? Waarom protesteert de Vrouwenraad eigenlijk niet in deze, in plaats van maar af te geven op stand-up-comedians als Jeff Hoeybergh?

Feminisering is dus grotendeels een farce, de heren bepalen de strategie, de dames redden de meubelen en stofferen het pretpark. Finaal voorzie ik zelfs een fusie van Studio 100 met het Belgische koningshuis, met Dag Allemaal als gangmaker. Hun belangen zijn dezelfde, ze draaien hoofdzakelijk rond hun eigen voortbestaan en het in stand houden van een sprookje. Met dat verschil dat we voor de ene betalen en de andere niet. Maar kijk, België herinrichten als Plopsaland zou wél kostendekkend kunnen functioneren, waarbij het lullig pratende hondje Samson zelfs een heraldieke functie zou kunnen krijgen, iets als een leeuw of een adelaar, maar dan veel aaibaarder.

Want aaibaarheid en warmte, daar rond draait alles, reden waarom ik mijn televisie nu al voorverwarm voor de koninklijke kerstboodschap van volgend jaar, en nu begrijp ik ook waarom het Nederlands van Filip zo goed op dat van Samson lijkt. En waarom Walter meneer-de-burgemeester De Donder bijna CD&V-voorzitter werd.

Iets zegt me dat de eindeloze reeks staatshervormingen en het failliet van België zullen ingehaald worden door de totale plopsificatie. Onthou dat woord. Over & out, ik beloof het komend decennium nog minder water in de wijn te doen en nog meer te panduriseren.