Kiezen met het hoofd, niet met het hart

De N-VA heeft gekozen en tegen de verwachting in wordt ze geen deel van de Alde-fractie van Guy Verhofstadt, maar wel van de ECR, de Europese Conservatieven en Hervormers, met de Britse Conservatieven als dragende partij.

De ECR lijkt meer een keuze van het verstand dan van het hart. Bij vele oud-VU’ers bij de N-VA ligt het hart bij de EVA, de Europese Vrije Alliantie die verschillende Europese regionalistische partijen overkoepelt. De VU stond aan de wieg van die Europese partij en N-VA’er Erik Defoort is er voorzitter van. Het partijbestuur hield de kerk in het midden: de N-VA blijft lid van de EVA als Europese partij, maar zal in het Europees Parlement in de ECR-fractie zetelen.

Met de keuze voor de ECR stapt de N-VA weg van het romantische nationalisme van de VU dat zich zo verwant voelde met de ‘andere’ minderheden in Europa. Een verwantschap die vorm kreeg in de EVA.

Maar de tijden zijn veranderd, de N-VA ontpopt zich, als grootse partij van het land, tot een machtspartij, en een belangrijke groep N-VA’ers wil weg van dat minderheden-discours. ‘Vlamingen zijn geen minderheid in België’, klinkt het. Die groep heeft het nu gehaald.

Machtspartij

De N-VA wil zich, aan de zijde van de Britse Conservatieven, in Europa profileren als een machtspartij in België, een betrouwbare gesprekspartner. De keuze voor de ECR is een herpositionering van de Vlaams-nationalisten in Europa. Ze past in de visie van de N-VA dat Vlaanderen zal evolueren naar een confederale of onafhankelijke lidstaat van Europa. ‘Vlaanderen heeft meer baat bij goede contacten in Parijs, dan met goede contacten bij de Bretoense nationalisten’, is de redenering.

De keuze voor de ECR markeert een verandering in het Europa-standpunt van de partij. Net als de EVA was het eurofiele standpunt van de jonge N-VA een erfenis van de Volksunie. Daar is de jongste jaren, sinds de crisis, veel verandering in gekomen. Die verandering werd duidelijk door de keuze voor Johan Van Overtveldt als Europees lijsttrekker en wordt nu voltooid door het lidmaatschap van de ECR, die eurokritisch is, al noemt de N-VA het liever eurorealistisch.

Samenwerkingsverband, geen partij

Zal de N-VA dan geen last krijgen van de associatie met andere partijen binnen de ECR-fractie? Er wordt dan makkelijk gewezen op ultraconservatieve Poolse of Finse en Deense rechtse partijen. Maar de ECR is geen club marginalen, de Conservatieve partij van de Britse premier Cameron zit bij de ECR. Daarbij is de ECR-fractie een samenwerkingsverband, geen partij. Onze blik daarop wordt vertroebeld door de binnenlandse situatie, waar partijen in het parlement een fractie vormen. In het Europees Parlement moet je aansluiten bij een fractie of je bestaat niet. De keuze van de fractie bepaalt je spreekrecht, je commissies, zowat alles. Maar die fracties zijn geen gesloten blokken, het zijn vaak samenstellingen van soms heel verschillende partijen. Zo was de vorige fractie waar de N-VA deel van uitmaakte een alliantie van EVA en de Groenen, met Daniel Cohn-Bendit als woordvoerder. De N-VA maakte onmiddellijk duidelijk dat ze binnen de ECR veel vrijheid krijgt. Maar dat is niet uitzonderlijk in die Europese fracties. Die interne vrijheid is nodig om grote fracties te maken die opboksen tegen de ‘traditionele families’. De Europese VolksPartij (EVP) en de socialistische fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement.

De N-VA nestelt zich met de ECR in wat voorlopig de derde grootste fractie lijkt te worden. Groter dan de liberale fractie van Verhofstadt, veel groter dan de oude alliantie EVA-Groen. Dat opent vele Europese perspectieven, misschien ook voor de N-VA.

Foto (c) Reporters

Dit artikel verscheen eerder in De Standaard.