Kinderen onderschatten: een vorm van intellectuele gemakzucht?

Stukjes lezen en schrijven op Doorbraak katapulteert mij wel eens terug naar mijn zoete jeugdjaren. Deze herinneringen bezorgen me paradoxaal genoeg soms een prettige leeservaring bij een onprettig (want gekunsteld) betoog, zoals ik er een las in het recente stuk van Drieu Godefridi, genaamd ‘Kinderen opjutten: een vorm van misbruik?’. Het valt te vergelijken met een lepeltje levertraan met tuttifrutti-smaak voor kinderen, met dat verschil dat levertraan wel gezond is voor de bestemmeling ervan. Omdat Drieu Godefridi me heeft laten smullen door een fijne jeugdherinnering op te roepen, vertel ik u in dit stuk graag waarom ik zijn betoog niet lust.

Juridische schoenlapperij

Mijn neef en ikzelf speelden bij onze grootmoeder, in de schaduw van Streuvels’ Lijsternest, dikwijls een spelletje waarbij we een willekeurige striptekening diametraal aan de inhoud verbaal poogden te reconstrueren. Een simplistisch voorbeeld: je ziet een jongen met een gele muts en je probeert je spelgenoot ervan te overtuigen dat de muts rood is. We amuseerden ons kostelijk met dit zachtaardige haantjesgedrag.

Wel, ik verdenk de jeugdige Drieu Godefridi ervan ook tuk geweest te zijn op dergelijke spelletjes. In zijn stuk moet en zal hij immers bewijzen, dat is althans de betrachting, dat de klimaatspijbelaars door volwassen schurken opgejut worden. Daarbij maken deze zich zelfs schuldig aan misbruik, in de strafrechtelijke zin. Helaas slaagt hij er niet in om dit betoog logisch of feitelijk te onderbouwen. Daarvoor vindt hij de volgende oplossing: juridische schoenlapperij, aaneengeregen door losjes aangehaalde filosofen en bijzonder geforceerde associaties.

Op het verkeerde been

De titel, luidende ‘Kinderen opjutten: een vorm van misbruik?’, laat de lezer door het vraagteken nog even in het ongewisse: is hier een redenering in de maak met een overweging van de pro’s en contra’s, bekroond door een puntige conclusie? Naar het model van de middeleeuwse disputatio, zou Drieu Godefridi achteloos laten vallen. Dat is ook wenselijk, gezien het gebruik van delicate rechtsconcepten als ‘misdaden tegen de menselijkheid’ of ‘misbruik’. Nu even niet blijkbaar: het vraagteken blijkt al snel een voorovergebogen uitroepteken te zijn.

Het zit zo: de auteur vindt het ‘een verschrikkelijk beeld, dat Zweedse meisje van 15 met Asperger, dat op tv maatschappelijke actoren “misdaden tegen de menselijkheid” aanwrijft’. Greta Thunberg, zo heet dat meisje, schijnt ook verlekkerd te zijn op falafel en wie weet laat ze ook luide scheten. Dat doet er natuurlijk niet toe, net zo min als het feit dat ze lijdt aan Asperger. Of het zou moeten zijn dat dit laatste bijdraagt aan het beeld van een arm, beïnvloedbaar schaapje.

Niettemin, Drieu Godefridi toont zich eigenaardig genoeg verschrikt door zijn eigen spiegelbeeld. In zijn stuk van 10 december 2018, getiteld   ‘Uitroeiing van het mensenras als bekoring voor het ecologisme’, doet hij… precies hetzelfde. Ik citeer: ‘Dat is wat ik noem de bekoring in het ecologisme om het mensenras uit te roeien’. Toegegeven, er is wel een verschil: Greta Thunberg is minderjarig, terwijl het er alle schijn van heeft dat Drieu Godefridi dat niet meer is. Wedden dat er woordcombinaties bestaan die verklaren dat het verschil tussen minder- en meerderjarig bepalend is om de uitspraak van dat meisje met Asperger verschrikkelijk te noemen en de uitspraak van die Brusselse filosoof de evidentie zelve. Drieu Godefridi zou er zo een stuk kunnen over bijeenharken.

Instrumentaliseren

Mocht Immanuel Kant een dag weer onder de levenden kunnen verschijnen, hij zou Drieu Godefridi aan de oren trekken omwille van diens toepassing van zijn categorische imperatief. Onze gelijken instrumentaliseren past inderdaad niet binnen Kants moraal. Dat wel doen, is een schurkenstreek. Twee terechte opmerkingen vanwege Drieu Godefridi, ook al trapt hij er open deuren mee in.

Het wordt echter een beetje potsierlijk wanneer Drieu Godefridi de kantiaanse instrumentalisering, ontdaan van al de voor zijn betoog storende diepgang, gaat inzetten om de ecologisten te criminaliseren. Wie instrumentaliseert hier dan? Om dat te kunnen doen, moet hij een ommetje maken. Eerst moet aangetoond worden dat de jongvolwassenen, met dat meisje met Asperger als een van de leading ladies, opgejut (‘geïnstrumentaliseerd’) zijn door de volwassenen. Geen wandeling in het park, gezien het overweldigende wetenschappelijke bewijsmateriaal rond de klimaatverandering en het feit dat we met kritische aanstormende burgers te maken hebben.

Hoe Drieu Godefridi dit oplost? Hij lost het niet op, hij poneert het gewoon zonder bewijsvoering. En neen, het gebruik van de termen ‘misdaden tegen de menselijkheid’ door Greta Thunberg is zelfs geen begin van bewijs. Noch juridisch, noch feitelijk. Het is bovendien weinig consequent om haar dit te verwijten wanneer hijzelf deze termen of wat eronder valt op de ecologisten kleeft. Maar daarover had ik het eerder al.

Crimininaliseren

Enfin, nu zijn we klaar voor het eindspel: la grande criminalisation, prononcée par Monsieur le Juge Drieu Godefridi. Het flapperende statement dat de jongvolwassenen opgejut zijn, zou strafrechtelijk gekwalificeerd moeten worden als misbruik. Dat dit nog niet eerder gebeurd is, want waar anders hoort dit ‘opjutten’ thuis dan tussen vergrijpen als aanranding van de eerbaarheid, verkrachting, openbare schennis van de goede zeden, aanzetten tot ontucht en prostitutie? Minister van Justitie Koen Geens, waar wacht u nog op?

Voorbij het groteske

Ik had bij het lezen van dit stuk van een filosoof het gevoel dat voor sommige schrijfsels eerder  ‘schoenmaker ga weg bij je leest’ geldt (en niet het omgekeerde). Dat is jammer, want Drieu Godefridi lijkt me nochtans een verstandig man te zijn. Mochten we nu allemaal eens het groteske proberen te overstijgen en onszelf verenigen rond een moderne disputatio? Ik kijk er alvast naar uit om de confrontatie met mijn eigen pijnpunten aan te gaan.