Koerden rekenen op sterk Europa

Gisteren begonnen de bombardementen van de Turkse luchtmacht in het noorden van Syrië  onder de cynische naam ‘Ontluikende Vrede’. Het alibi voor deze agressie is dubbel: Turkije beweert de vier miljoen Syrische vluchtelingen op zijn grondgebied te willen hervestigen in een bufferzone in het noorden van Syrië, die nu nog in handen is van Koerdische milities.

Tegelijkertijd wil de Turkse president Erdogan vermijden dat er in Noord-Syrië een Koerdische staat zou ontstaan, waardoor het streven naar autonomie van de Turkse Koerden een nieuwe impuls zou krijgen. Hoewel er de afgelopen jaren vanuit deze Koerdische gebieden geen enkele vorm van agressie uitging ten aanzien van Turkije spreekt Erdogan van een ‘terroristische dreiging’. De invasie kon pas plaatsvinden nadat Trump de circa 2000 Amerikaanse soldaten in de regio had teruggetrokken.

Nieuwe vluchtelingenstroom

Op de achtergrond speelt nog een andere belangrijke factor: Erdogan kampt in eigen land met een groeiende oppositie, en de economische motor van Turkije sputtert. Een oorlog is dan de uitgelezen manier om die thema’s van de politieke agenda weg te halen.

De gevolgen van dit Turkse offensief zijn niet te overzien. Ook Europa zal in de klappen delen. De hypothetische – want zover zijn we nog lang niet – hervestiging van miljoenen Syrische Arabieren in een vanouds door Koerden bewoond gebied zou opnieuw een etterende wonde creëren, inclusief een broeinest van terrorisme, vergelijkbaar met de door Israël bezette Palestijnse gebieden. Een recept voor tientallen, misschien wel honderd jaar miserie. En op korte termijn zal de hervatting van de Syrische oorlog een nieuwe vluchtelingenstroom op gang brengen, waaronder veel christenen die eveneens in dat gebied leven.

Assad uit het isolement

Paradoxaal genoeg speelt de invasie voor een stuk in de kaart van het regime in Damascus. Na eeuwen van Ottomaanse overheersing in het Midden-Oosten en Noord-Afrika ligt Turkse agressie tegen een Arabisch land nog steeds erg gevoelig. Zo gevoelig dat zelfs Egypte, allesbehalve een bondgenoot van Assad, zich nu tegen Turkije keert. Assad raakt op die manier niet enkel bevrijd uit zijn relatieve isolement, bovendien ziet hij de kans schoon om grote delen van Noord-Syrië weer onder controle te brengen van zijn leger. Tijdens heel de Syrische burgeroorlog geraakten Koerden en Syriërs haast nooit met elkaar slaags, en de afgelopen jaren waren er zelfs prille onderhandelingen opgestart over Koerdische autonomie.

De afgelopen dagen legden Russische genietroepen verschillende pontonbruggen over de Eufraat, zodat het Syrische leger nu het Koerdische gebied kan binnentrekken. De legerleiding verklaarde daarbij expliciet dat het niet de bedoeling is om de Koerden aan te vallen, maar om te vermijden dat nog meer Syrisch grondgebied in handen zou vallen van de Turken. Turkije controleert nu al een klein gebied rond de Noord-Syrische stad Afrin. Het Turkse leger is daar verweven geraakt met dubieuze groeperingen waarvan het terreurgehalte vele malen groter is dan dat van de Koerden. Ahrar al-Sharqiya bijvoorbeeld, een afsplitsing van het Al-Nusra Front (ook gekend als de Syrische tak van Al Qaida), dat zich verrijkt heeft met het smokkelen van strijders van IS naar de opstandige Syrische provincie Idlib.

Europees leger

Als Europa er niet in slaagt om zich van deze vreselijke miskleun van de VS te distantiëren, dan zullen we hiervoor de prijs betalen. We bevinden ons nu in de uiterst onelegante positie dat we via de NAVO een bondgenoot zijn van schurkenstaat en agressor Turkije. Het laatste greintje geloofwaardigheid en de weinige bondgenoten die we in de regio nog hadden dreigen te verdampen. Turkije moet niet enkel diplomatiek en economisch in de klem worden gezet, op de iets langere termijn zal Europa zich moeten manifesteren als diplomatieke en militaire kracht die onafhankelijk kan optreden van de VS.

De vergissingen van de VS in het Midden-Oosten (zoals de invasie van 2003 in Irak) hebben zowel daar als in Europa al voor een hoop ellende gezorgd. Dit mag eens stoppen. Onze politiek ten aanzien van migratie kan niet los worden gezien van ons buitenlands beleid, hoewel dit laatste nooit veel aandacht krijgt van de kiezer. Beiden zijn met elkaar verstrengeld, en vergen een Europese capaciteit om desnoods ook militair op te treden, los van wat het Pentagon of het Witte Huis beslist.