Komkommer in uniform

Probeer een regeling uit te werken die ervoor zorgt dat enkel ambtshalve toegelaten zaaigoed mag worden verkocht en toch in overeenstemming is met de beginselen van artikel 9.1 van het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische bronnen voor voedsel en landbouw. Dat gaat als volgt: ‘De verdragsluitende partijen erkennen de enorme bijdrage die de plaatselijke en inheemse gemeenschappen en boeren uit alle regio’s van de wereld, met name die boeren in de gebieden van oorsprong en gebieden met een diversiteit van gewassen, hebben geleverd en zullen blijven leveren, aan het behoud en de ontwikkeling van plantgenetische hulpbronnen die de basis vormen voor de voedsel- en landbouwproductie over de hele wereld.’

Wie in dat huzarenstukje slaagt, heeft maar één plaats: ergens bij de Europese Commissie. Die werkt momenteel aan een verordening inzake de zadenmarkt, nodig geworden na een arrest van het Europees Hof van Justitie van 12 juli 2012. Daarin wordt verwezen naar dat Internationaal Verdrag, in 2004 door de Europese Raad namens de Europese Gemeenschap goedgekeurd. De EU heeft dus ooit formeel beloofd de principes van dat Verdrag na te leven, ook die van artikel 9.1. Maar de Europese Unie is nog andere beginselen toegedaan en sommigen daarvan wegen wat zwaarder door dan die mooie frasen over ‘diversiteit van gewassen’ en ‘de bijdrage van inheemse gemeenschappen en boeren’. Op basis van de combinatie van al die regels kwam dat Europees Hof van Justitie – in die zitting onder leiding van de Vlaming Koen Lenaerts – tot een arrest dat blijkbaar een nieuwe verordening nodig maakte. (klikken voor een commentaar op het arrest)

Die is nu in de maak en wil de kleinschalige teelt van groenten en fruit strikter reglementeren. Als de Europese Commissie strikt reglementeren zegt, dan bedoelt ze ook strikt reglementeren. Volgens de plannen die voorliggen zouden hobbytuiniers hun zelfgekweekt zaaigoed zelfs niet meer mogen wegschenken. Ruilen van niet toegelaten zaden zou strafbaar worden.

Laten we nog aannemen dat de actiegroepen die in het verweer gaan tegen die verordening de draagwijdte overdrijven. Dan nog blijft het feit dat Europese ambtenaren voor alle zaaigoed een verplichte registratie willen opleggen, zonder uitzondering voor zeldzame soorten gekweekt voor kleinschalige ruilhandel.

Standaardisering, uniformisering, bureaucratisering: met die toverwoorden moeten de burgers warm gemaakt worden voor het Europese project. Goed voor de volksgezondheid en voedselveiligheid, goed voor de internationale handel, goed voor de consument; men zegge het voort.

In Oostenrijk zetten de actiegroepen Global 2000 en Arche Noah een petitie op tegen de zaad-plannen van de Commissie, die ‘de verscheidenheid op de Oostenrijkse velden bedreigt’. In dat land zorgen de plannen voor beroering maar welk gewicht legt dat ene landje in de weegschaal?

Wie legt hoe-dan-ook gewicht in de weegschaal als er op dat niveau beslissingen worden getroffen? Welk publiek debat werd bijvoorbeeld hier gevoerd, welke standpunten nemen onze politieke partijen in over die zaak, welke argumenten pleiten voor en welke tegen die maatregel? Wie kent het antwoord op zelfs maar één van die vragen? Er is geen spoor van democratische besluitvorming terug te vinden maar de regel wordt binnenkort wel van kracht.  

Wellicht is de verordening vooral goed voor grote voedselgiganten, die wél succesrijk kunnen lobbyen in de salons van de Europese besluitvorming. Monsanto heeft er bijvoorbeeld heel wat Latijn in gestoken om de teksten naar de hand van het concern te zetten. 

En daarna hebben wij de regeltjes braaf na te leven, want stel even een wereld voor waar het zaaigoed niet geregistreerd wordt door de ambtenarij. We worden wellicht geacht dankbaar te zijn dat we van die terugval in de barbarij verschoond blijven dankzij de daadkrachtige regelneverij van de Europese Commissie.

Staan wij er nog bij stil dat de democratie stelselmatig maar met een steeds hoger tempo wordt uitgehold onder het motto ‘meer Europa’? We krijgen er natuurlijk wel een hoop uniformering voor in de plaats.