Lessen trekken uit Wallonië

Het is haast vloeken in de Vlaamse kerk. Maar in Wallonië worden tal van politieke beslissingen genomen op vlak van beter bestuur, waar we in Vlaanderen voorlopig enkel kunnen van dromen.

Provincies

Waals minister voor Lokale Overheden Valérie De Bue (MR) heeft sinds 5 december 2018 een voorontwerp van decreet klaar waarbij ze een eerste concrete stap zet die zal leiden naar de onafwendbare afschaffing van de provincies. Dit is een sterk nieuw politiek feit in Wallonië, waar de provinciebesturen traditioneel nog veel sterker/machtiger zijn dan in Vlaanderen.

Terwijl we in Vlaanderen halfslachtige hervormingen blijven doorvoeren en momenteel afgeslankte provinciebesturen installeren, is het duidelijk dat men over de taalgrens niet stilzit en op korte termijn zelfs veel verder gaat in de aanpak van de bestuurlijke verrommeling. In plaats van fusies van lokale besturen die niemand vraagt en amper iemand wil, zou Vlaanderen ook beter werk maken van een grondige hervorming van de bestuursniveaus die wel overtollig zijn. De provincies dateren nog uit de tijd van Napoleon en zijn als politiek beleidsniveau compleet overbodig geworden. Het grote probleem waarom de bestuurlijke verrommeling amper wordt aangepakt in Vlaanderen is het eigenbelang van bepaalde traditionele politieke partijen met CD&V op kop.

Intercommunales

Maar ook op vlak van de hervorming en afschaffing van heel wat intercommunales staan er in Wallonië vandaag heel wat initiatieven in de steigers. Terwijl CD&V overal ten velde in Vlaanderen momenteel vooral bezig is om zoveel mogelijk politieke postjes te kunnen behouden is haar zusterpartij cdH met een opmerkelijke omgekeerde beweging bezig. De mening van LDD over de intercommunales werden door de traditionele partijen steeds als populistisch bestempeld, maar als een oertraditionele partij zoals cdH in Wallonië de voorbije dagen besliste om niet langer deel te nemen aan de bestuursorganen van de intercommunale Publifin en aanverwante vennootschappen Publipart, Finanpart en Nethys blijft het oorverdovend stil bij de Vlaamse traditionele partijen. CDH maakte een kritische analyse van deze intercommunales en stapt volledig uit de bestuursorganen ervan omdat ze te duur zijn en er te weinig gebeurt inzake beheer en goed bestuur. Deze beslissing van een Waalse regeringspartij is alweer een belangrijk nieuw politiek feit, waarbij de toekomst van heel wat intercommunales in Wallonië ineens heel onduidelijk wordt.

Financiële meerjarenplannen

Bovendien zijn er vandaag in Vlaanderen heel wat gemeentebesturen al jaren financieel heel ongezond. In mijn boek Dorpstraat/Wetstraat (Doorbraak, 2016) hield ik al een pleidooi voor een strengere controle op de meerjarenplannen van de gemeentebesturen en zelfs voor een verplichte doorlichting van partijprogramma’s bij de gemeenteraadsverkiezingen. In Wallonië werd er ruim vier jaar geleden de Conseil de la Fiscalité et des Finances de Wallonie opgericht voor de controle van het financieel beleid van zowel het Waals Gewest als de lokale besturen.

In Vlaanderen is er echter geen enkele instantie die deze controle gedegen doet. Dus mag het ons niet verbazen dat zoveel steden en gemeenten in Vlaanderen diep in de rode cijfers zitten en zullen blijven gaan. Eender wie in dit land een bedrijf opstart moet een businessplan maken voor de eerste drie jaar, maar de meeste lokale partijen zijn niet eens in staat om van hun verkiezingsprogramma een financiële berekening te maken. Sommigen hebben bij gemeenteraadsverkiezingen letterlijk slechts een verkiezingsprogramma van welgeteld één pagina.

Terwijl de Waalse overheid de nieuwe gemeentebesturen die in januari 2019 van start gaan intussen belet nog langer een financieel ongezond beleid te voeren, zullen in Vlaanderen binnen enkele weken opnieuw heel wat bestuursploegen van start kunnen gaan zonder een gezond financieel meerjarenplan. Het is tijd dat Vlaanderen op vlak van grondige oplossingen voor beter bestuur eens over het muurtje gaat kijken bij onze buren in het zuiden van het land.