Lonken naar het zuiden

De Franstalige TV-zenders RTBf en RTL-TVi hadden de grote middelen ingezet om de Franse presidentsverkiezingen te verslaan. De openbare omroep RTBf had zelfs een heuse voorlopige studie neergepoot in Parijs, RTL-TVi werkte met verschillende correspondenten. In de periode tussen de twee stemrondes werd bijna dagelijks aandacht besteed aan de verkiezingscampagne. Een campagne die ook een effect had op de nationale politiek, toch aan Franstalig-Belgische kant.

Frankrijk is een politiek tweestromenland en even leek het erop dat dit ook voor Belgisch francofonië gold. Bij de PS en de liberale MR vlogen de verwijten over en weer. In Parijs verliep de 1 meiviering in een gespannen sfeer. Rechts presidentskandidaat Nicolas Sarkozy probeerde het feest van de arbeid te accapareren met een eigen meeting. MR-voorzitter Charles Michel benadrukte op het ondertussen 30 jaar oude 1 meifeest van de Franstalige liberalen dat het feest van de arbeid geen rood monopolie mag zijn. Ook rond het thema veiligheid en criminaliteit vlogen PS en MR elkaar in de haren, net zoals links en rechts in Frankrijk. En het opvallendste was natuurlijk de aanwezigheid van zowat de hele PS-top op een meeting van de Franse socialisten in Rijsel.

Zijn de Franstaligen bezig met afscheid te nemen van België en lonken ze naar het zuiden? Het eerste is wellicht juist, dat blijkt duidelijk uit het feit dat men er onomwonden over Plan B spreekt. Maar dat betekent nog niet dat een Franse aanhechting van een onafhankelijk Wallonië – eventueel aangevuld met Brussel – een realistische toekomstvisie is. Al is ook hier het taboe doorbroken. Getuige daarvan het uitgelekte gesprek van de Waalse PS-top met een aantal Franse PS-parlementsleden over de mogelijkheid van een uiteenvallen van België. Sommige politieke waarnemers zagen daarin het bewijs dat het Plan B bestond uit een toenadering, ja zelfs aanhechting van Wallonië bij Frankrijk.

Liberalen

Immers, de voorstanders van het rattachisme, zoals de beweging voor een aansluiting bij Frankrijk wordt genoemd, situeerden zich binnen de traditionele francofone partijen vooral bij de MR (vroeger de PRL). Ex-voorzitter wijlen Daniel Ducarme bijvoorbeeld. Maar vooral oud-voorzitter Jean Gol die ervan droomde om van zijn partij de Waalse neogaullistische beweging te maken. Pro-Franse PS’ers – Claude Eerdekens, ex-minister-president Robert Collignon – blijven een uitzondering. Is daar nu verandering in gekomen? Wellicht niet. De Belgische PS heeft altijd een goede relatie onderhouden met de Franse kameraden. Het gaat hier immers om twee socialistische partijen die linkser zijn dan de doorsnee sociaaldemocratische bewegingen in pakweg Duitsland of Groot-Brittannië. Dat schept een band. Meer moet er niet worden gezocht achter die goede relaties.

En de aandacht die de MR-politicihebben  besteed aan de Franse presidentsverkiezingen heeft vooral te maken met de sterke culturele band met Frankrijk. Het aantal rattachisten blijft ook binnen de MR beperkt.

De publieke opinie bespelen

De beste manier om de impact van de rattachistische beweging te meten, zijn de verkiezingsuitslagen. De partij Rassemblement Wallonie France (RWF), die openlijk voor een aanhechting pleit, stelt electoraal weinig of niets voor. Bij elke verkiezing fluctueert het RWF tussen een en twee procent. Voorzitter Paul-Henry Gendebien, ex-PSC’er en RW’er, is een ‘has been’ in de Waalse politiek.
Toch kan het tij snel keren, zeker bij een toenemende angst voor het daadwerkelijk uiteenvallen van België. Immers, er zijn een paar figuren die op dat moment de Waalse publieke opinie zeer goed zullen kunnen bespelen. En nu zelfs al de bakens uitzetten. Het beste voorbeeld daarvan is GEWIF. Dat staat voor Groupement d’Etudes pour la Wallonie intégrée à la France. Drijvende kracht hierachter is de Waalse publicist Jules Gheude, in de jaren 1970 kabinetsmedewerker van toenmalig RW-minister en rattachist François Périn. De met cijfers onderbouwde boodschap die Gheude uitdraagt, is de volgende: alleen is Wallonië economisch niet leefbaar. Enkel een aanhechting bij Frankrijk kan soelaas brengen. Aangezien onderzoek heeft aangetoond dat het einde van België ook een daling van de sociale uitkeringen in Wallonië met zich meebrengt die kan oplopen tot meer dan 20 procent, is men daar bezuiden de taalgrens zeker niet ongevoelig voor.