N-VA kan het tij nog keren

Het tij kunnen we niet omkeren, wel tegenhouden. In de politiek kun je kiezersstromen niet tegenhouden, wél omkeren. De vele peilingen tonen een duidelijke stroom van N-VA kiezers richting Vlaams Belang. Ervan uitgaande dat elke bij N-VA weggestroomde kiezer aangespoeld is bij Vlaams Belang, mogen we dit gerust een tsunami noemen. Als de peilingen bewaarheid worden, hebben maar liefst een kleine 800.000 Vlamingen sinds 2014 hun hoop verlegd van N-VA naar het Belang.

Strategie

Bart De Wever is een zeer intelligent en intellectueel politicus. Velen dichten hem de status van meesterstrateeg toe. Of dat terecht is weet ik niet. N-VA vulde mijns inziens een immense leemte op die al decennia bestond. De ethisch conservatieve en sociaaleconomisch liberale Vlaamsgezinde kiezers maken sinds lang de meerderheid uit in Vlaanderen, maar hadden nooit een politieke partij die beide principes verenigde. N-VA belichaamde en belichaamt nog altijd het maatschappijbeeld dat deze grote kiezersgroep koestert.

De snelle en steile klim van de partij is dan ook eerder te verklaren door het programma en niet zozeer door een of andere uitgekookte strategie. Ik durf zelfs zeggen dat de strategie die Bart De Wever volgt – namelijk die van de verrotting van het federaal niveau versus de degelijkheid van het Vlaams niveau – de oorzaak is van de bijna even snelle en steile daling van de partij.

Tactiek

Doorheen de politieke loopbaan van N-VA is de tactiek om de Belgische verrotting en de Vlaamse degelijkheid in de verf te zetten, erg gewijzigd. Al dan niet Vlaams of federaal besturen, politieke banden smeden en politieke of maatschappelijke vijanden aanduiden, zijn allemaal tactische keuzes die De Wever meermaals heeft gemaakt.

Zoals altijd is er maar één tactiek die écht werkt: die van de consequentie. Alle tactische keuzes of zelfs overwegingen die niet overeenstemmen met de partij-ideologie, krijgen in het politieke speelveld een genadeloze afstraffing. Het momentum om het confederalisme te verwezenlijken via beleidsdeelname was en is nog niet rijp. Vlaanderen met socialisten besturen botste tegen elke sociaaleconomische kiezerslogica. Ten slotte is Vlaams Belang de slechtst uitgekozen vijand voor een conservatieve Vlaams-nationalist.

Vertrouwen

De erg trouwe kiezers van N-VA zouden hun populaire voorzitter de niet zo succesvolle poging tot besturen gerust vergeven hebben, maar na zestien lange jaren blijkt die loyaliteit haar grenzen te kennen. Een kiezer die de partij de rug toekeert zegt het vertrouwen op in de partij en haar voorzitter. Bijna 800.000 Vlamingen vertrouwen er niet meer op dat N-VA haar programma kan verwezenlijken.

Zoals, godbetert, Yves Leterme ooit zei: vertrouwen vertrekt met containers en keert terug per kruiwagen. Dat klopt, maar vertrouwen vertrekt niet van dag op dag. Verlies van vertrouwen gaat gepaard met veel en luide kritiek. Het is zaak om als politicus goed te luisteren naar uw kiezers en kritiek steviger te omarmen dan applaus.

Geloofwaardigheid

N-VA kan dat vertrouwen alsnog terugwinnen en het tij doen keren. Het vertrouwen in de strategie en tactiek is weliswaar verdwenen, maar in het onaangeroerde partijprogramma heeft nog steeds elke verloren N-VA-kiezer het volste vertrouwen.

Wat N-VA nog niet helemaal verloren heeft, is haar geloofwaardigheid. Als geloofwaardigheid al ooit terugkomt, is het niet per kruiwagen maar per koffielepel. Vraag dat maar aan Open VLD. Hoewel onduidelijk is hoe en wanneer ze daar wil geraken, is het voor vriend en vijand nog steeds duidelijk waar de partij voor staat en waar ze naartoe wil.

Als zeldzame partij heeft N-VA nog een ideaal. Als Bart De Wever Vlaanderen ooit de autonomie wil geven die het verdient, is het van levensbelang om de geloofwaardigheid in de partij te allen tijde te bewaken.

Vlaanderen loslaten

Binnenkort krijgen de Vlaams-nationalisten een kans om hun oude verkiezingsbeloftes te hernieuwen. In de aanloop daarnaar moet De Wevers ploeg het geweer van schouder veranderen. Herstel van vertrouwen kan pas beginnen als de fouten zijn erkend. Bart De Wever zal moeten toegeven dat Vlaanderen onmogelijk krachtdadig bestuurd kan worden binnen de huidige bevoegdheidsstructuur.

Hoewel stuk voor stuk cruciaal bepalen de Vlaamse bevoegdheden geenszins de essentie van het leven. Interessant voor de gemiddelde boekhouder, maar absoluut niet begeesterend voor de Vlaamse kiezers. Waar de bevoegdheden wél de kern van de Vlaamse samenleving raken, staat België een coherent en krachtdadig beleid in de weg. Wie Vlaanderen een volwaardige democratie wil geven moet zich tot België richten.

Leve de oppositie

Alles draait rond de sociaaleconomische context van een samenleving. Ook de N-VA heeft daar een duidelijke visie over. Toch moeten De Wever & co. blijven beseffen dat juist de onhaalbaarheid van deze visie binnen de Belgische dubbeldemocratie het confederalisme noodzakelijk maakt.

Door de vertrouwensbreuk willen kiezers vanaf nu absolute zekerheid over wat de minimum communautaire voorwaarden zijn om deel te nemen aan welke regering dan ook. Worden die voorwaarden niet ingelost, dan is oppositie het enige valabele alternatief.

De grote schrik is dat in een coalitie zonder N-VA Vlaanderen verder wordt meegesleurd in de Belgische afgrond. Tegelijk is dat de eeuwige politieke val waar elke centrumrechtse Vlaamse partij al in getrapt is. Een meesterstrateeg zou dat moeten weten én voorkomen.

Oproep

Enkele weken terug hoorde ik Chris Janssens van Vlaams Belang in De Ochtend zeggen dat zijn partij mikt op het Vlaamse niveau en klaar is om Vlaanderen degelijk te besturen met de bevoegdheden die voorhanden zijn. Wees dus gewaarschuwd, want Tom Van Grieken lijkt zijn partij in dezelfde val te zullen leiden.

Aan alle conservatieve Vlamingen met een sociaaleconomisch liberale blik op de samenleving vraag ik om uw vertrouwen in de handen van N-VA te leggen. Het is de enige partij wier programma naadloos aansluit bij uw ideale maatschappijbeeld.

Maar als Bart De Wever zijn vergissingen niet inziet en de 800.000 signalen in de wind slaat, heb ik alle begrip voor de zwarte zondag die ons te wachten staat.