Nederland: een bloeiende economie, maar…

Vorige week presenteerde het Nederlandse staatshoofd de jaarlijkse miljoenennota met een overzicht van de economische- en budgettaire situatie bij onze noorderburen. Een analyse.

Rutte III

De huidige regering Rutte III bestaat uit liefst vier partijen (de rechts liberale VVD, het links liberale D’66, het christen-democratische CDA en het protestantse CU) en die hebben maar 76 zetels op de 150 in de Tweede kamer (TK). Met andere woorden een zeer nipte meerderheid, wat ook wijst op het zeer verdeelde politieke landschap bij onze noorderburen. Maar door de afwezigheid van een kiesdrempel in het Nederlandse kiesstelsel, kan je met zowat 0,8% van de stemmen in de TK geraken. Desalniettemin bij ons heeft de bestaande kiesdrempel van 5% net als de opdeling in provinciale kiesgebieden niet echt bijgedragen tot minder partijen in het Parlement.

Ondanks de goede budgettaire – en economische prestaties zijn de peilingen zeer angstaanjagend voor dit kabinet Rutte. Inderdaad de Nederlandse ’meester van de poll’ – Maurice de Hond — peilde op 30 september jongstleden zwaar verlies voor de VVD (van 33 naar 26 zetels), het CDA (van 19 naar 11), en D’66 (van 19 naar 9)! Alleen de Christen Unie zit in de peilingslift (van 5 naar 6).

Het mooie weer in de Nederlandse politiek wordt vooral gedomineerd door de twee jongste partijleiders: Jesse Klaver van ‘Groen-Links’ en Thiery Baudet van ‘ Forum voor Democratie ‘. De eerste staat links van het politieke centrum en Baudet staat rechts. Deze twee heren maken het de regering Rutte meer dan moeilijk. Die Nederlandse regering heeft een aantal problemen, zoals: de werking met vier partners, de immigratiestroom, de onveiligheid en het feit dat de netto lonen niet profiteren van de hogere groeicijfers.

De situatie

Het Nederlandse rijksbudget voor 2019 is geraamd op 305 miljard euro inkomsten (2018: 285 miljard) en 295 miljard aan uitgaven (2018: 277 miljard). Met andere woorden Nederland kent een overschot van 10 miljard euro of 1,4% BBP. De schuldratio is gezakt tot 55% BBP. Vergeleken met België is dit een schitterend rapport voor de regering Rutte. In zijn voorgaande regeringen heeft de Minister-President keuzes gemaakt betreffende de taken van de overheid en grondige saneringen doorgevoerd. Bij ons zijn we nog steeds niet verder geraakt dan de kaasschaafmethode. Deze saneringen met duidelijke keuzes heeft de economie en het budget geen windeieren gelegd.

De belangrijkste inkomsten zijn: de sociale bijdragen (114 miljard), de personenbelasting (62 miljard) en de BTW (60 miljard ). De belangrijkste uitgaven zijn: de sociale uitgaven (161 miljard ), onderwijs en cultuur (39 miljard ), dotaties aan de lokale besturen (32 miljard ), buitenland (13 miljard), justitie en veiligheid (11 miljard) en defensie (10 miljard). Met dit laatste bedrag komt Nederland uit op zowat 1,3% BBP en het is wel de bedoeling om tegen 2024 aan de afgesproken 2% NAVO norm te geraken.

Het Nederlandse BBP situeert zich rond de 750 miljard euro ( België: 440 miljard ). Per capita geeft dit 43.000 euro in Nederland en 38.500 euro in België (bron: Eurostatt ). Het opmerkelijk verschil zit in het feit van de hogere tewerkstellingsgraad in Nederland en de hogere consumptie door het lagere overheidsbeslag. Inderdaad, België kent een overheidsbeslag van 52% BBP en onze noorderburen staan op 42 %.

Maar voelt de doorsnee burger dat goed rapport? Wel daarover zijn een aantal kritische bemerkingen te maken. Vooreerst, stijgen de nettolonen niet meer dan de inflatie. Daarnaast stijgen  de kosten voor de zorg en het pensioen snel. De toenemende inflatie zorgt ook voor een toenemende rente. Dan is het wel positief dat de regeringen Rutte het schuldniveau hebben aangepakt. Een ander probleem is de sterke bevolkingstoename. Tussen de zomer van 2017 en 2018 is de bevolking met liefst 100 duizend mensen toegenomen. Het immigratie dossier weegt steeds meer op alle dossiers in Nederland. Om de bevolking positiever te stemmen, zal Rutte niets anders kunnen dan de nettolonen te laten stijgen en de demografie onder controle houden.

En naar waar gaat Rutte ?

Maar hét moeilijk punt is de politieke toekomst van Mark Rutte. Zijn houdbaarheidsdatum als Minister-President zit er bijna op. 2019 nadert en de Europese Unie zoekt een nieuwe Raadsvoorzitter en een nieuwe Voorzitter voor de Commissie. Een voordeel voor Rutte is het feit dat Nederland al jaren geen van die twee topjobs heeft gekregen, maar hij behoort tot de kleinere liberale fractie. Binnen de VVD is de interne strijd al begonnen voor de opvolging. De VVD lijkt de grootste partij te blijven. Vandaar dat het leiderschap van deze partij zeer belangrijk is.

Mark Rutte is al sinds 2010 de Nederlandse regeringsleider en het was al zowaar een eeuw geleden dat er nog eens een liberale MP het torentje ging bemannen. Want de opgang van de VVD en de afgang van het CDA en de Pv/d A zijn een merkwaardige politieke vaststelling gedurende deze eeuw. Wie gaat na Rutte de VVD leiden. Zijlstra is politiek gesneuveld, Blok, Buitenlandse Zaken, en ook Wiebes, economie, hebben wel ambities. Maar de stijgende ster bij de VVD is de fractieleider in de TK: Klaas Dijkhof. Hij vindt dat de VVD zich rechtser moet positioneren en is het grotendeels eens met het migranten standpunt van de populairste Vlaamse politicus : Theo Francken. Hij was zelfs gastspreker op de boekvoorstellen van Theo Francken.

Conclusie

De Nederlandse economie doet het beter dan die van ons, de budgettaire situatie is zomers. Maar deze coalitie loopt niet zoals het moet. De bevolking voelt globaal te weinig van dit goede rapport. De politiek agenda wordt in belangrijke mate bepaald door de politieke ‘Europese’ toekomst van de Minister President van dit decennium: Mark Rutte.