De Nederlandse sociaaldemocraten van PvdA zitten al jaren in de oppositie. Electoraal stelt de partij niet veel meer voor: ze heeft zeven zetels in de Eerste Kamer en negen in de Tweede Kamer. Om het tij te laten keren is Frans Timmermans teruggehaald uit de Europese Commissie. Hij moet voor winst gaan in een kartel met GroenLinks van Jesse Klaver.

Opvallend is dat Frans Timmermans, de architect van de Green Deal, wordt gevraagd om de Nederlandse sociaaldemocraten te redden. PvdA-fractieleidster Attje Kuiken verlaat de politiek en haar voorgangster Lilianne Ploumen houdt het ook voor bekeken. Waar is de tijd dat PvdA de Nederlandse regeringen leidde met minister-presidenten als Willem Drees, Joop Den Uyl en Wim Kok?

GroenLinks is gesticht in 1990 en heeft nog nooit nationaal bestuurd. De partij is eigenlijk een fusie van een aantal kleine linkse partijen. GroenLinks heeft vandaag acht zetels in de Eerste Kamer en zeven in de Tweede Kamer. Opvallend: beide partijen gaan naar de kiezer in kartel. Van een fusie is alsnog geen sprake. Begint de herverkaveling van het Nederlandse politieke landschap?

Programma

Uiteraard zet het programma van het kartel erg in op de klimaatproblematiek. Daarom moet er een groene transitie van de landbouw komen, een klimaatneutrale elektriciteitsproductie en industrie. Van kernenergie kan voor het kartel GroenLinks-PvdA geen sprake meer zijn.

Frans Timmermans gaat in zijn kartelprogramma uitgebreid in op de toekomst van de Europese Unie. Zo wil het nieuwe kartel meer macht en geld voor de Europese Unie, en steunt het ook haar uitbreidingsplannen. Het asielprobleem moet Europees worden opgelost, staat er, en het kartel wil niets weten van enige beperking van de toestroom. Wel moeten er snellere procedures komen, een verplicht spreidingsplan en een terugkeerbeleid voor illegalen.

Gebroken band

Op defensievlak ijvert het nieuwe kartel voor de 2 procent bbp-norm voor de NAVO. Die moet er zelfs volgend jaar al komen! Verder is het kartel tegen kernwapens en moet er meer geld op tafel komen voor ontwikkelingshulp.

Het programma van GroenLinks en PvdA gaat ook in op de gebroken band tussen Den Haag en de bevolking, tussen de randstad en het platteland.  Zo willen beide partijen meer dan 150 leden in de Tweede Kamer én een correctief referendum. De rijksadministratie, die nu overwegend in Den Haag zit, moet gedecentraliseerd worden over het land.

Traditionele linkse thema’s komen ook aan bod: meer huisvesting, meer openbaar vervoer, een krimp voor Schiphol, enzovoort. Ook deze partij gaat in op de bestaans(on)zekerheid van de Nederlanders. Zo moeten de zwakkeren in de samenleving meer geld krijgen en moet het gedaan zijn met besparingen op de sociale zekerheid.

Wie gaat dat betalen?

Vanaf bladzijde 88 – het programma is 93 bladzijden dik – gaat het over geld. Om dat programma te  betalen. En het valt op: men wil eerst en vooral de Europese begrotingsregels versoepelen. Gedaan dus met maximum 3 procent bbp-begrotingstekort en 60 procent bbp-schuld.

Tegelijk vindt het kartel dat werken meer beloond moet worden via een belastingverlaging voor de lagere inkomens. Van de weeromstuit wil men hogere taksen voor bedrijven, een technotaks, een financiële transactietaks, hogere erfbelastingen, belasting van overwinsten, hogere belastingtarieven voor hogere inkomens, meer vermogenstaks en schoonmaak in de 150 miljard euro jaarlijkse fiscale kortingen. Als het kartel aan de macht komt is er één zekerheid: de fiscale druk zal stijgen.

Conclusie

In de recente peilingen is het nieuwe kartel van PvdA en GroenLinks te situeren tussen 20 en 26 zetels in de Tweede Kamer. Dat is niet genoeg voor het Torentje. Bovendien valt het gemakkelijk aan de kant te zetten door een coalitie van vier andere grotere partijen: VVD, PVV, Omtzigt en BBB. Daarom moet Timmermans die vier uit elkaar houden. Als het kartel in de oppositie blijft, is dat het einde van de politieke loopbaan van de gewezen EU-commissaris en waarschijnlijk ook van dit kartel.