Over wat ik (niet) zie

Ik ben ongerust. Over wat ik zie sinds corona zijn intrede deed. Maar vooral over wat ik niet zie, met name de uitgang.

Als het over corona gaat, weet ik niet wie of wat ik moet geloven. Ik ben geen viroloog, geen arts, geen biochemicus, ik ben een leek, met als gevolg dat ik voor mijn informatie afhankelijk ben van anderen. Op zich is dat geen probleem. En toch ben ik ongerust.

Je ziet hoe de samenleving zich opdeelt in twee coronakampen. Aan het ene uiterste heb je de mensen die helemaal meegaan in het meest hysterische pandemie-frame. Aan het andere uiterste heb je de mensen die er niet in geloven en er een complot van de Nieuwe Wereldorde in zien. Daartussenin heb je mensen met een zekere mate van twijfel in de ene of de andere richting.

Gaan we ooit terug?

Zelf zit in die twijfelgroep zonder te weten wat te geloven. Ik merk van mezelf dat ik gevoeliger ben voor wat ik kort door de bocht de complotdenkers zal noemen. Maar tegelijkertijd ben ik bekend met wat ‘bias’ betekent, waardoor ik niet weet welke waarde ik moet hechten aan mijn eigen voorkeuren.

Dé factor die mijn ongerustheid aanwakkert, is de impact die corona heeft op onze ‘traditionele’ manier van leven. En meer nog wanneer ik die factor ‘impact’ toepas op de twee uiterste coronakampen, vanuit de vraag: ‘Gaan we ooit nog kunnen terugkeren naar hoe het was?’. Er is nog een vraag, maar die stel ik pas op het einde.

Virus zonder grenzen

Want stel nu dat corona inderdaad zo erg is als de media, de politici, de virologen (althans degenen die in de media komen) en andere opiniemakers ons vertellen. Dan zitten we met een onvoorspelbaar en onberekenbaar virus waartegen het lastig immuniteit opbouwen is en waartegen je je het beste kan beschermen met een wisselende graad van isolement. Of je met isolement een virus uitroeit, weet ik niet, maar in afwachting van een vaccin ligt de focus op het voorkomen van besmettingen, zo begrijp ik.

De impact van dat isolement, dat wij lockdown noemen, hoef ik niemand te verduidelijken. Corona ontwricht onze samenleving op nagenoeg elk domein. Elk van ons heeft in zijn kennissenkring wel een kapper of een horeca-mens of een eenzame lopen. Velen onder ons hebben in het werelddorp van 2020 onbereikbare familieleden zitten waarvan ze niet weten wanneer/of ze ze nog eens in levende lijve gaan zien. De meesten houden zich dapper, maar je ziet de uitzichtloosheid waarin we ons bevinden en vraagt je af hoe lang nog we het gaan volhouden.

Uitzichtloosheid en volhouden gaan hand in hand, maar niet tot in het oneindige. Wanneer gaan we terug kunnen leven zoals vroeger? Ik noem het al ‘vroeger’, merk ik, ook al is dat nog geen jaar geleden. En vanzelf komt in mijn hoofd de volgende vraag, dezelfde als de vorige, maar dan zonder het eerste woord. Gaan we terug kunnen leven zoals vroeger? Als het coronavirus echt zo kwalijk en zo wispelturig is, welke gevolgen gaat dat hebben voor onze -letterlijk- samen-leving? Komt iets onnozels als een hand of een kuske geven ooit terug? Misschien overdrijf ik. Laten we het hopen.

Coronaspel met 7,8 miljard pionnen

Stel nu dat corona helemaal niet zo erg is als de media, de politici, de virologen-in-de-media en andere opiniemakers ons vertellen. In welk spel zitten we dan? Welke rol spelen de media, de politici, de virologen-in-de-media en andere opiniemakers in dat spel? Welke rol spelen wijzelf? En, belangrijker nog, wie bepaalt de spelregels?

Is dat complotdenken? Ongetwijfeld. Is het suggereren dat media, politici, virologen (in de media) en opiniemakers tegen ons samenzweren? Neen. Mijn vermoeden is dat de meeste media, politici en opiniemakers even grote leken zijn als ik. Van de virologen hoop ik dat ze niet zo’n grote leken zijn als ik. Wat er ook van zij, in deze tekst gaat het niet over wat waar is, maar over of we ooit terugkeren naar het leven van een jaar geleden.

Ook in dit uiterste lijkt een terugkeer naar het oude normaal het beste gegarandeerd met een vaccin. Sommigen wijzen op de verdienmodellen die volgens hen schuilgaan achter de op vaccinatie gerichte aanpak van corona. Een gedachte die ik niet onrustwekkend, maar ronduit angstaanjagend vind. Niet zozeer omwille van wat een vaccin in zo’n geval zou bevatten, maar wel om de schade die de breinen achter die verdienmodellen bereid zijn toe te brengen ter wille van het eigen profijt. Het cynische karakter ervan maakt dit scenario eentje om, niet eens grappig bedoeld, ziek van te worden. Laten we hopen dat ik het ook hier mis heb.

Niet mijn richting

Ik zie niet onmiddellijk een scenario waarin we (gauw) kunnen terugkeren naar het leven zoals het was. Dat is er wel, natuurlijk. We zouden er kunnen voor kiezen om ons gewone leven te hervatten, de kwetsbaren te beschermen en eventuele slachtoffers te aanvaarden. Of dat wenselijk of menselijk is, vooral dat isoleren van kwetsbaren dan, is een andere vraag. Nog een andere vraag is of we op dit moment nog naar zo’n aanpak kunnen overschakelen zonder het complotscenario voeding te geven.

Om maar te zeggen, en daarbij kom ik tot wat werkelijk schuilgaat achter de vraag of we ooit naar het ‘gewone’ leven terugkeren, wat me ongerust maakt, is het gevoel van onmacht. Iets gaat in een richting die ik niet wens, een richting die noch op de korte, noch op de langere termijn overeenkomt met mijn idealen, waarden en normen en waarvan ik niet weet hoe ik die richting kan ombuigen.

Tot slot is er nog de vraag die ik hogerop beloofde. Die is eenvoudig: wie vertegenwoordigt de belangen van gewone mensen zoals ik? Het antwoord is misschien even eenvoudig, maar ik heb het niet. Ik begrijp niet wat ik zie sinds corona zijn intrede deed. Misschien, wie weet, ben ik gewoon bang dat scenario 2 en alles wat dat betekent zich aan het voltrekken is. Mijn bias, hopelijk.