Overheidsbedrijf dagvaardt Doorbraak-auteur met gokgeld

Onze auteur Ignace Vandewalle is door de Nationale Loterij en Jannie Haek aangeklaagd voor laster en eerroof. Een typisch geval van intimidatie via het gerecht. Dat dit door een overheidsbedrijf gebeurt is een ongeziene schande.

Omkoping

Laat ons bij het begin beginnen. Op 21 februari 2023 publiceerde Ignace Vandewalle op Doorbraak een scherp commentaar op de voorstellen van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) voor een reclameverbod op gokspelen, met uitzondering van de Nationale Loterij. Diezelfde Nationale Loterij had net daarvoor in een nieuwe beheersovereenkomst met de regering afgesproken de volgende drie jaar 30 miljoen extra monopolierente te betalen.

Ignace Vandewalle ziet in die 30 miljoen extra de pasmunt voor de regeling dat de Nationale Loterij wel nog reclame mag maken en omschrijft het als ‘ondemocratisch favoritisme en gelegaliseerde corruptie’ (de aanhalingstekens zijn van Ignace zelf). Reden genoeg voor Haek en de Nationale Loterij om hem te dagvaarden, ze vragen elk een schadevergoeding van 1 euro en de gerechtskosten.

SLAPP

Dat bedrijven kritische burgers, media en journalisten intimideren is niet nieuw. Er bestaat zelfs een term voor ‘SLAPP’, Strategic Lawsuit Against Public Participation. Dat wil zeggen dat gedreigd wordt met of dat er daadwerkelijk een rechtszaak wordt aangespannen tegen iemand die kritisch is in het openbaar voor een bepaald bedrijf of voor iemand. Die kritiek kan op sociale media of in de reguliere media gepubliceerd zijn. Het is de bedoeling om te intimideren en aan te zetten tot zelfcensuur. Het laatste wat je wil is een rechtszaak.

De aanklacht laster en eerroof is een sluipweg. Eigenlijk gaat het hier om een persmisdrijf. Het artikel is een meningsuiting via de pers, gepubliceerd met een zekere verspreiding en dan moet een aanklacht via het Hof van Assisen. Een persmisdrijf is goed beschermd door onze wetgeving om journalisten en de vrijheid van meningsuiting te beschermen. Maar grote machtige bedrijven die zich dure advocaten kunnen veroorloven, kiezen sluipwegen. Via bijvoorbeeld laster en eerroof, dreigen met en schadevergoedingen en advocatenkosten proberen ze te intimideren. Want als beklaagde heb je niet de middelen om daar eenzelfde batterij aan advocaten tegenover te zetten in een ellenlange rechtsgang.

Te SLAPP

Het eigenaardige, neen het schandalige, in dit verhaal is dat die SLAPP deze keer gebruikt wordt door een overheidsbedrijf en de baas ervan, de politiek benoemde Jannie Haek (Vooruit). Er gaat geen geschikt moment voorbij of overheden, van de EU, over de Federale Regering tot de Vlaamse Regering, geven aan maatregelen te willen nemen om SLAPP te bemoeilijken.

Nu doet een overheidsbedrijf het. Dé vraag is dus wat de voogdijminister Vincent Van Peteghem (CD&V) denkt over de besteding van de Loterijgelden aan het intimideren van burgers via de rechtbank. We kijken uit naar zijn antwoord daarop, al dan niet op vragen in De Kamer. Hij kan anders te rade gaan bij zijn Vlaamse collega van Media Benjamin Dalle (CD&V).

Intimidatie

Dat het intimidatie is, blijkt ook uit de agressieve en denigrerende toon van de dagvaarding. Waarbij Ignace Vandewalle door dit overheidsbedrijf belachelijk wordt gemaakt, of de uitdrukking ‘politieke hobbyist’ zou een juridische term moeten zijn.

De Nationale Loterij betwist in de dagvaarding dat ze door de vele spelen die ze op de markt brengt gokverslaving in de hand werkt. Daarvoor verwijst ze naar de opdracht van de nationale Loterij, die heeft ‘als maatschappelijk doel om in het algemeen belang openbare loterijen, weddenschappen, wedstrijden en kansspelen te organiseren en om daarbij de risico’s op gokverslaving net op te vangen’. Dat doet de loterij door met het geld dat ze verdient met de vele gokspelen die ze aanbieden, ook ontradingscampagnes te betalen (naast miljoenen euro’s subsidies aan bevriende (sport)clubs en verenigingen). Dat sluit natuurlijk niet uit dat het grote aanbod van de Nationale Loterij gokverslaving in de hand werkt.

Te vrije meningsuiting

Volgens het overheidsbedrijf gaat Ignace Vandewalle in zijn artikel te ver om zich op de vrije meningsuiting te kunnen beroepen. In ieder geval zeggen ze ‘staat het niet in verhouding tot de schade die hij de partijen heeft berokkend aan hun goede naam en reputatie’. Vraag is of dat in de rechtbank kan hard gemaakt worden.

Ignace Vandewalle heeft helaas ervaring met SLAPP. De Gentse oud-burgemeester Daniel Termont (Vooruit) heeft hem naar aanleiding van zijn boek De illegale Ghelamco-arena gedagvaard voor laster en eerroof. Hij werd vrijgesproken. Ook Johan Vande Lanotte dagvaardde hem, naar aanleiding van columns over de keizer van Oostende. Vandewalle won in eerste aanleg en in beroep. O ja, Haek was ooit kabinetschef van Vande Lanotte. Maar daarmee insinueren we niets. Dan was er nog Paul Gheysens en Ghelamco die met SLAPP (een proces over merkenrecht) het boek De Illegale Ghelamco Arena wou verbieden.

Dit is een dagvaarding die er niet had mogen zijn. Het is intimidatie van een burger door een overheidsbedrijf. De zitting is op 18 april in Brugge. We houden u op de hoogte.