Dit zijn de belangrijkste Franstalige kopstukken in juni 2024

Bouchez en Magnette in Henegouwen, Schlitz en Hedebouw in Luik: van deze Waalse politici zal u de komende maanden vaak horen (en van anderen minder).

Eerst de anekdote: PS-voorzitter Paul Magnette is in Wallonië de risee. Reden? In juni vorig jaar maakte Magnette stampei door niet naar een partijvoorzittersdebat van de commerciële zender RTL te komen. Magnette vond het namelijk niet kunnen dat er maar één vrouw was uitgenodigd. Wat trouwens ook niet anders kon: alleen Rajae Maouane (Ecolo) zit in Franstalig België een politieke partij voor. En dan nog samen met een man.

Zo’n bizarre verkiezingsstunt op meer dan een jaar van de verkiezingen, dat houdt natuurlijk geen steek. Magnette kon niet tot in juni op debatten afwezig blijven. En zie: RTL organiseert nu opnieuw een voorzittersdebat, waarop Magnette plots wél aanwezig wil zijn.

Officiële uitleg van de PS? ‘RTL heeft onlangs een debat tussen zes vrouwen georganiseerd. Dankzij die vooruitgang komen we nu wel naar het voorzittersdebat.’

Daar komt nog eens bij dat de PS het eigenlijk niet goed doet wat vrouwelijke lijsttrekkers betreft. Op de negentien te vullen lijsten (vijf Waalse provincies federaal plus Brussel, Brussels parlement, Europees parlement en elf arrondissementen voor het Waals parlement, red.) zijn er slechts zes met een vrouwelijke lijsttrekker. Ecolo doet veel beter met semi-gelijkheid: negen vrouwen en tien mannen. En, zeker pijnlijk voor de PS: vermaledijd rechts heeft dankzij de MR één vrouwelijke lijsttrekker meer.

Machtscentra

Maar nu de essentie. Federaal zijn de grote Waalse kopstukken ondertussen bekend. Dit zijn de namen die u in Vlaanderen vanaf nu vaak zal horen in campagne- en verkiezingsnieuws.

Vooral in de provincies Luik en Henegouwen – de Waalse machtscentra – wordt als vanouds op bekende politici ingezet. Kijken we naar wie de federale verkiezingslijsten aanvoert, dan zien we voor Luik de in Vlaanderen bekende politici Raoul Hedebouw (PTB-PVDA), minister-president van de Franse gemeenschap Pierre-Yves Jeholet (MR), Frédéric (zoon van) Daerden (PS) en de controversiële ex-staatssecretaris Sarah Schlitz (Ecolo).

Schlitz moest in 2023 ontslag nemen nadat door oppositiewerk van de N-VA uitlekte dat zij haar persoonlijke logo had gebruikt voor socioculturele projecten die zij met belastinggeld financierde. Schlitz deed dat aanvankelijk af als een vergissing van haar kabinet. Nadien bleek dat zij er zelf om had gevraagd.

Eerder werkte Schlitz zich ook in de schijnwerpers door de gehoofddoekte Brusselse onderneemster Ihsane Haouach voor te dragen als regeringscommissaris voor het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM). Haouach werd later door de Staatsveiligheid (losjes) met de moslimbroederschap in verband gebracht. Schlitz heeft ook bijzondere opvattingen over genderkwesties, zoals Doorbraak eerder berichtte.

Coronabeleid

De Luikse Vanessa Matz van Les Engagées is bij ons niet zo bekend. Hoewel Matz en haar fractie oppositie voerden tegen bijvoorbeeld het coronabeleid van de federale regering.

Kijken we naar de federale lijsttrekkers voor Henegouwen, opnieuw veel bekenden. Zoals MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en zijn PS-evenknie en burgemeester van Charleroi, Paul Magnette.

In Henegouwen zet ook Les Engagés zwaar in met Jean-Luc Crucke. Crucke stapte in 2022 als Waals  minister van Financiën op na onenigheid tussen hem en zijn partijvoorzitter over de mate waarin er bespaard moest worden. Daarbij toonde Crucke zich een grotere voorstander van het Waalse uitgavenbeleid dan Georges-Louis Bouchez. Begin 2023 stapte Crucke over naar Les Engagés.

Ecolo draagt federaal partijcovoorzitter Jean-Marc Nollet voor in Henegouwen. Voor PTB-PVDA is de Vlaamse arts Sofie Merckx die in Charleroi woont en werkt er de federale lijsttrekker.

Nachtvluchten

De overige Waals-federale lijsttrekkers zijn minder bekend. Alleen Maxime Prévot, de burgemeester van Namen, geniet in Vlaanderen nog enige bekendheid. Vooral sinds zijn tv-optreden op de VRT samen met CD&V-voorzitter Sammy Mahdi.

Ook PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne is in Vlaanderen relatief bekend, net als Ecolo-vicepremier en mobiliteitsminister Georges Gilkinet. Gilkinet begon eerder voorzichtig aan zijn federaal mandaat, maar ontpopte zich dit jaar tenslotte tot ecologische hardliner door eenzijdig voor te stellen alle nachtvluchten op de luchthaven van Zaventem te schrappen.

Totaal onbekende Namurois in Vlaanderen zijn David Clarinval van de MR, en al zeker Farah Jacquet van de PTB-PVDA. Verderop In Luxemburg kent de Vlaming waarschijnlijk alleen federaal lijsttrekker Benoît Lutgen van Les Engagés, de voormalige voorzitter van het CDH. Veelbetekenend voor deze rurale Waalse provincie: de PTB-PVDA heeft in Luxemburg nog geen lijsttrekker gevonden.

In Waals-Brabant tenslotte is alleen ULB-epidemioloog Yves Coppieters van Les Engagés een beetje bekend in Vlaanderen. Dat komt grotendeels door zijn kritische houding tegenover het federale covidbeleid.

Coppieters kondigde in september aan de federale lijst voor zijn provincie te trekken, maar scoorde bij een quiz op RTL niet zo goed voor kennis over de Belgische politiek. Hij wist zelfs niet waar het acroniem CDH, de voorganger van zijn partij, voor stond.

Alle vier even groot

Ook in Brussel zullen in juni flink wat belangrijke Franstalige kaarten worden geschud. Federaal zijn ex-premier Sophie Wilmes (MR) en Franstalig onderwijsminister Caroline Désir (PS) er de bekende sterkhouders. Voor Ecolo is dat covoorzitter van de partij Rajae Maouane, en voor de PTB-PVDA federaal parlementslid Nabil Boukili.

Ook de gewestverkiezingen worden er spannend: zowel MR, PS, Ecolo en PTB-PVDA kunnen alle vier de grootste partij worden in het Brussels parlement, zo beloven de peilingen.

Voor het Waals parlement zijn momenteel nog niet alle lijsttrekkers bekend. Verkiezingen voor die assemblee zijn een complexe zaak: er zijn maar liefst 11 kiesomschrijvingen.

In 2014 waren dat er nog 13. Maar door onder meer een representatieprobleem in de provincie Luxemburg (het was er moeilijk om verkozen te geraken omdat er twee dunbevolkte arrondissementen waren, red.) moest Wallonië dat aanpassen van het Grondwettelijk Hof. Daarnaast werd er ook in Henegouwen een kiesarrondissement geschrapt en veranderden enkele gemeenten van kiesomschrijving om beter aan te sluiten bij hun sociaaleconomische agglomeratie.