Plan N-VA snijdt tenminste één overheid weg

Ook vorige week werd een N-VA-week in de media. Was het daarvoor een tijdlang over incidenten allerhande dat die partij voortdurend de koppen haalde, dan ging het eindelijk over inhoud. Zowel het sociaal-economische als het communautaire luik werden uitgebreid uitgebeend en van commentaar voorzien. De uitgesproken sociaal-economische opstelling – met een resoluut besparings- en staatsontvettingsprogramma –  lokt de discussie uit hoe sociaal N-VA wel/niet is. Over het confederalismeproject wordt de haalbaarheidskwestie opgeworpen. Het idee van de Brusselkeuze dwingt tot reflectie over de vraag of de hoofdstad een deelstaat is of een stad.

Tenminste één aspect dat weinig of niet aan bod kwam in de veelvuldige analyses, verdient absoluut meer aandacht en het verbaast dat N-VA er niet sterker mee uitpakt. Wordt België ‘uitgekleed’ dan wel gereduceerd tot een ‘sterfhuis’? Dat er na de uitvoering van de plannen van N-VA niet veel meer van dat niveau zou resten, is wel duidelijk. België zou zelfs nog amper een regering overhouden met een roterende voorzitter/huisbewaarder, geen volwaardig parlement en een zeer sterk uitgedund ambtenarencorps.

Om aan de regionale verzuchtingen tegemoet te komen, is België in het verleden omgevormd tot een federaal land, dat wil zeggen een staat met een volwaardige koepel en daaronder volwaardige deelstaten (weliswaar in de vorm van gewesten én gemeenschappen). Eigenlijk bestond de solution belge er in de Vlaamsgezinden hun staat te geven zonder die van de Belgischgezinden navenant te ontmantelen.

België werd om een aantal redenen een totaal atypische federale staat, zo atypisch dat mag betwijfeld worden of het wel in die categorie past. De wereld telt ruim 25 federale landen. Gemiddeld telt de bevolkingsrijkste deelstaat 22% van het totale inwonersaantal. Dat gaat van Nigeria met 6,5% tot Pakistan met 43%. Californië telt 12% van de bevolking van de Verenigde Staten, in Noordrijn-Westfalen woont 22%  van de Duitsers. Zelfs als we Vlaanderen beperken tot het gewest, komt het aan 60% van de Belgische bevolking en daarmee wereldwijd met straatlengtes voorsprong op de eerste plaats.

Het gaat over meer dan een onschuldig rekenspelletje. Wij zijn als Vlamingen in die zin uniek in de wereld dat wij als enigen twee volwaardige nationale overheden hebben in de vork 6-11 miljoen inwoners. Voor alle andere aardbewoners volstaat in die strook maximaal één bestuursniveau. Zo’n situatie heeft zijn prijs, zowel letterlijk als figuurlijk. Twee volwaardige regeringen, twee parlementen, twee ambtenarencorpsen, twee wetgevingen en die allemaal haarnauw tegen elkaar aanklevend qua werkingsterrein. Wij zijn als het ware een voetbalclub die twee teams opstelt in dezelfde competitie. Uiteraard leidt dat tot overdreven regelgeving, tot een dure en ondoeltreffende overheidswerking, tot hoge belastingen die in ruil toch een relatief pover kwaliteit opleveren, kortom tot een hoge uitbatingskost.

Het is, zoals gezegd, vreemd dat N-VA er niet nadrukkelijker mee uitpakt dat het model dat ze nu op tafel legt verregaand snoeit in die wildgroei. Op dat vlak zouden we weer aansluiten bij de normaliteit en niet langer de dubieuze eer genieten twee overheden te kennen in die range 6/11-miljoen. Uiteraard kan dat aspect van de Belgische inefficiëntie ook weggewerkt worden door terug te keren naar het unitarisme. Dat werd al eens uitgeprobeerd en bleek om andere redenen geen succes maar een zuiver meerderheidssysteem zonder grendels kan natuurlijk weer op tafel gelegd worden. We wachten in spanning wie het aanbod aan de kiezer doet om het Vlaamse niveau af te schaffen of sterk terug te schroeven. Vandaag is dat een gat in de politieke markt.

De optie om de andere richting uit te gaan om de verstikkende bestuurlijke filevorming van het huidige Belgische systeem weg te werken, ligt alvast op tafel. Wie daar wel wat in ziet, heeft het in twee versies ter beschikking: een centrum-rechtse van N-VA en een uitgesproken rechtse van Vlaams Belang. Wie overheidsefficiëntie koppelt aan een uitgesproken progressieve maatschappelijke opstelling, blijft in de kou staan. Spijtig dat links bij ons de gehechtheid aan de overbelastende combinatie België/Vlaanderen laat primeren op de waarde van de bestuurlijke doeltreffendheid.

Lees hierover ook van Peter De Roover ‘Niet kiezen is verliezen‘.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>