PODEMOS!

Om het volledige plaatje te kennen, moeten we terug naar 15 mei 2011. Die dag, de vooravond van de Spaanse lokale en regionale verkiezingen, komen duizenden Spanjaarden op straat om te protesteren tegen onder meer de Europese besparingspolitiek en voor meer politieke inspraak. Er ontstaan een volksbeweging die zich de ‘Indignados’ noemt, Spaans voor ‘de verontwaardigden’. De beweging slaat aan bij de massa en groeit gestaag, met massale betogingen en het bezettingsacties tot gevolg. De Spaanse verontwaardiging deint zelfs uit tot ver buiten de nationale grenzen, met bijvoorbeeld de betzetting van Wall Street in New York.

Maar de vurige ster leek al snel te tanen en kreeg ook snel te maken met negatieve publiciteit door manifestaties die uit de hand liepen. Herinnert u zich nog de bezetting van een gebouw van de Hogeschool-Universiteit Brussel, waar nogal wat vernielingen werden aangericht door de bezoekende Indignados? Enkele Spaanse beroemdheden en academici vonden dat er meer orde en organisatie in de beweging moest komen en dat er uiteindelijk ook een politieke partij uit moest voortvloeien die het beleid mee kon veranderen en bepalen. Ze stelden een manifest op en presenteerden dat op 12 en 13 januari van dit jaar. Meteen daarop werd de partij PODEMOS opgericht.

Extreem democratisch

PODEMOS is Spaans voor ‘we kunnen’, of van het Engelse ‘we can’, al gaan hun ideeën veel verder dan die van president Obama. De partij staat voor doorgedreven participatie, directe democratie en het volledig vervolksen van het beleid. Zowat alles wat de partij aangaat, wordt via referendum beslist. Maar er wordt van de leden ook inspraak en inzet verwacht. Om zich bijvoorbeeld kandidaat te stellen voor de Europese verkiezingen van 25 mei, wilden ze minstens 50.000 digitale handtekeningen verzamelen. Die werden gevonden in minder dan 24 uur. Het verkeer op de PODEMOS-website was zelfs zo druk dat op een gegeven moment de servers uitvielen.

Sindsdien is de groei niet meer gestopt. Op de Europese verkiezingen haalde de kersverse partij zo’n 8%, waarmee ze de vierde partij van Spanje werd, goed voor vijf van de 54 zetels. Hun aantal Facebook-supporters steeg tussen mei en juli van 100.000 naar 600.000 en in verschillende peilingen haalde de partij onwaarschijnlijke scores, met als hoogtepunt een peiling naar de kiesintenties in juli, waarbij ze als tweede partij uitkwam net na de Partido Popular en vóór de Partido Socialista Obrero Español, traditioneel de twee grootste partijen van Spanje. Die laatste hebben ze intussen ook qua effectieve leden bijgebeend, zoniet voorbij gestoken.

De lijsten voor die Europese verkiezingen werden overigens ook samengesteld door de leden, die via stemming bepaalden wie mocht opkomen. Als uiteindelijke frontman werd gekozen voor de charismatische Pablo Iglesias Turrión (foto), een 36-jarige schrijver en hoogleraar Politieke Wetenschappen aan de Complutense universiteit van Madrid.

De beweging/partij bestaat uit cirkels. Die kunnen stoelen op locatie, bijvoorbeeld een buurt, een dorp of een regio of sectorieel zijn, bijvoorbeeld ‘verplegend personeel’ of thematisch, zoals ‘onderwijs’. Elk lid kan een cirkel beginnen, op de website wordt daarvoor een eenvoudige en duidelijke handleiding aangeboden. De basisfilosofie is dat mensen zelf het beste weten wat hun gemeenschap nodig heeft of wat van belang is voor hun sector, buurt of vakgebied.

High-tech links

De partij werkt rond een aantal grote thema’s of strijdpunten. Zo is er de ‘herovering van de economie’, met het aan banden leggen van lobbygroepen en het afsluiten of afschaffen van fiscale achterpoortjes voor grote financiële groepen en multinationals, en het terugdringen van armoede door het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Of de ‘herdefiniëring van soevereiniteit’, met de herziening of zelfs verbreking van het Verdrag van Lissabon, het uitstappen uit verschillende handelsverdragen en het invoeren van referenda voor alle grote grondwetswijzigingen. Verder is er ook de promotie van openbaar vervoer, initiatieven voor hernieuwbare energie, het stimuleren van voedselproductie op lokaal niveau door kmo’s …

De ideologie is inderdaad in het klassieke linkse hokje te stoppen, maar de werkwijze is dat in geen geval. De partij beheerst perfect de sociale media, met Facebookpagina’s voor elke cirkel, waar een constante stroom aan nieuws over de partij en haar bezigheden wordt aangeboden, een meer dan uitgebreide website met allerlei richtlijnen en hulppagina’s, opiniestukken, discussiefora en dergelijke meer en een bijzonder geperfectioneerd systeem om snel en efficiënt over allerlei thema’s en onderwerpen te stemmen. Maar niet alleen de technologie is nieuw, ook de kandidaten en gezichten zijn nog politiek maagdelijk en onbesmeurd door het politieke spel. Dat maakt van PODEMOS dé ultieme anti-establishmentpartij waar veel Spanjaarden hun hoop op vestigen. Vraag is of ze die hoge verwachtingen zal kunnen inlossen. We hebben hier al kunnen zien hoe snel een zogenaamde anti-establishmentpartij met het systeem kan versmelten.