Politiek maakt voetbal kapot

Ignace Vandewalle heeft ondertussen de dagvaarding van Daniël Termont binnen. Eén zinnetje heeft de Gentse Burgemeester gevonden om de auteur van het boek De illegale Ghelamco Arena; Als politici zich met voetbal bemoeien te dagvaarden. Benieuwd wat dat oplevert.

Voetbal en politiek is een bijzonder huwelijk. Voetbal wordt gezien als de volkssport bij uitstek en politici staan op de eerste rij om zich te outen als steunpilaar van de regionale voetbalclub. Termont wil de geschiedenis ingaan als de burgemeester die Gent de Ghelamco Arena heeft geschonken. En ook in Antwerpen wordt over een nieuw stadion gesproken. En ook daar duikt de naam van Paul Gheysens op. Ignace Vandewalle stelt zich vragen. ‘In GVA stond dat er zou al gesproken zijn tussen Paul Gheysens, Beerschot en De Wever, burgemeester van Antwerpen. Hoe kan je dan ooit nog een juridisch correcte aanbesteding uitschrijven? Als je op voorhand met een betrokken partij het dossier bespreekt. Kan Gheysens trouwens als eigenaar van de ploeg meedingen in een aanbesteding om het stadion te bouwen?‘

De receptie van je boek De illegale Ghelamco Arena in de pers was toch bedroevend. Dan krijg ik het gevoel: voor voetbal mag alles.

‘Dat is net het kernbetoog van het boek, de politieke ontvoogding van het voetbal. Adam Smith spreekt over “de onzichtbare hand”. Iedereen in de economie denkt aan het eigenbelang, en het algemeen belang heeft daar baat bij. Die theorie wordt nu in gevaar gebracht door kartelvorming en staatssteun. Steeds meer steden en gemeenten geven steeds grotere, ontoelaatbare staatssteun aan professionele ploegen. Sinds het Bosmanarrest worden professionele sportploegen juridisch over de volledige lijn gelijkgeschakeld met bedrijven. Voetbal is daarom ook big business geworden, sommige voetbalploegen trokken zelfs naar de beurs. Marc Coucke kocht KV Oostende voor 630.000 euro en heeft het 4 jaar later voor 13 miljoen euro verkocht. Andere buitenlandse investeerders kopen hier ploegen om de waarde van hun spelers op te krikken. Chinezen die een seizoen in Europa gespeeld hebben zijn meer waard op de Chinese markt. Dan koop je een Europese club zoals Roeselare en laat je daar je Chinese spelers een seizoen spelen om ze daarna door te verkopen. Het is tegenwoordig helaas een economische realiteit geworden.’

De UEFA controleert toch de financiële fairplay toch. Reageert die dan niet?

‘Er is natuurlijk een verschil tussen de fairplay-commissie in de UEFA en de EU-commissie. De UEFA kijkt toe of je niet meer uitgeeft dan je inkomsten hebt. Ploegen mogen geen enorme schulden opbouwen. In 2011 vraagt Jean-Luc Dehaene als hoofd van de fairplay-commissie aan alle overheden wat er aan staatssteun gegeven wordt aan voetbalclubs. België meldt dan dat de voetbalploegen 80% vrijstelling op de bedrijfsvoorheffing krijgen, en serieuze kortingen op de sociale zekerheid. Dat wordt vastgesteld, maar daar gebeurt niets mee, want er is geen klacht. Dat wordt doorgegeven aan de Europese Commissie, maar ook daar: zolang geen belanghebbende partij een klacht indient gebeurt er niets. Ze zijn dus op de hoogte van overtredingen, maar doen niets. Een eigenaardige situatie, maar zo is het.’

En die andere ploegen dienen geen klacht in.

‘Neen. Waarom dient er geen enkele Belgische ploeg klacht in tegen wat in Gent is gebeurd? Omdat elke club hoopt om op dezelfde manier te kunnen profiteren. Het is in hun eigen belang om geen klacht in te dienen. In Antwerpen willen ze een stadion bouwen, in Brugge en Anderlecht ook … die zwijgen dus zedig. Ze willen ook graag veel geld krijgen van hun stad of gemeente. Ze willen hun eigen jackpot niet vernielen.’

Dan moet dat aangeklaagd worden in de pers, maar ook dat gebeurt niet. Ik heb de indruk dat het boek vooral door sportjournalisten is besproken. En die eindigen dan met de opmerking dat zo’n stadion nodig is voor de verbetering van de kwaliteit van het Belgisch voetbal.

‘Dat is ook juist. Dergelijke stadions zijn nodig om de kwaliteit van het Belgisch voetbal te verbeteren. Maar daarmee rechtvaardig je niet dat veel staatsmiddelen illegaal naar een club gaan. Niet alleen kapitaal is er naar de club gegaan, ook leningen, borgen, fiscale voordelen, goedkopere huur, kwijtschelding van boetes. In totaal is er in dit project sprake van 59 miljoen euro staatssteun. Daarvan was ‘maar’ 24 miljoen kapitaal. Dit op een totaal van 46 miljoen euro voor het voetbal-gerelateerde gedeelte (het stadion) en 76 miljoen euro voor het gehele project. Daarbovenop is die staatssteun nooit gemeld. Je moet staatssteun aan bedrijven melden bij de Europese commissie, en dat is nooit gebeurd. Weet je dat AA Gent 13 jaar gratis gespeeld heeft in het Ottenstadion? Het stadion was toen eigendom van de Stad Gent. Dat is niet verkeerd, als ze het aanmelden als staatssteun en toestemming krijgen van de ‘Europa’, maar dat deed stad Gent niet.’

U begint het boek met een lange voorgeschiedenis van steun vanuit de stad aan de voetbalclub AA Gent.

‘AA Gent zat in 2000 in de problemen. Was er toen aanvraag geweest voor staatssteun aan de club — een bedrijf in moeilijkheden: bijvoorbeeld 10 jaar gratis huur in ruil voor een strikt financieel beheer om de schulden af te betalen, ik geef maar een voorbeeld — dan was de kans heel groot dat ze daar toestemming voor zouden gekregen hebben van Europa. Misschien met bijkomende verplichtingen. Hetzelfde geldt voor de bouw van het stadion: hadden ze toestemming gevraagd, dan zou dat waarschijnlijk geen probleem geweest zijn. Europa heeft daarvoor duidelijke criteria: de werken moet Europees aanbesteed worden, meerdere ploegen moeten kunnen gebruikmaken van het stadion en het moet verhuurd worden aan marktconforme prijzen. Dat was voor stad Gent en AA Gent perfect haalbaar geweest, maar Europees aanbesteden kon voor Piqueur niet, en AA Gent wou het stadion voor hen alleen, en tegen een lage huurprijs — al zullen ze dat laatste nooit toegeven. Wist je dat PSV Eindhoven eerst veroordeeld werd en later in beroep vrijgesproken door de Europese Commissie (EC) voor een ‘sale-and-leaseback-operatie’ van de gronden waar hun stadion en trainingsvelden zich op bevinden? PSV verkocht die gronden, ter waarde van 48 miljoen euro, aan Stad Eindhoven en leasede ze terug voor 2 miljoen euro per jaar. De EC oordeelde eerst dat die huurprijs niet marktconform was, maar aanvaardde in beroep toch de marktconformiteit van de huur. AA Gent betaalt 600.000 euro huur voor een stadion van 31 miljoen euro. Denk je nu echt dat de EC dat als marktconforme huurprijs zal beschouwen als je weet dat Club Brugge 430.000 euro betaalde voor een 40 jaar oud stadion (waarde van +/- 10 miljoen euro), en KV Oostende 800.000 euro huur betaalt voor een stadion van 20 miljoen euro?’

Bij het lezen van het boek kreeg ik de indruk dat ze een constructie hebben opgezet om de aanbestedingsprocedure te ontlopen en alles onder vrienden te regelen. Inclusief een lucratieve deal elders in de Stad.

‘Piqueur was niet tevreden met borrelnootjes, het moesten kokosnoten zijn. Optima is geen bouwbedrijf en moest alle winst halen uit het verhuren van de nevenprojecten, zoals de kantoren en winkelruimten. Besix kreeg eerst het bouwcontract. Toen Ghelamco kwam veranderde alles. Zij waren ook een bouwbedrijf. Zij hadden die winkelblokken en kantoren eigenlijk niet nodig om het rendabel te houden. Als bouwbedrijf hadden ze immers reeds een leuke winst door het bouwen van het stadion, toch? Het was natuurlijk wel een leuke bonus die ze van Optima als erfenis kregen.’

In het boek bent u nogal straf over Ghelamco, u schrijft: ‘Dat kan een tweede Lernout en Hauspie worden’.

‘Ik heb het gevoel dat dat bedrijf kan imploderen. Als je daar wat opzoekingswerk over doet, vind je dat snel. Het bedrijf zweeft op een wolk waar fiscale constructies onder zitten. Zo staan de kantoorgebouwen in Polen overgewaardeerd in de boeken van Ghelamco. Op het moment dat die verkocht worden aan minder dan wat in de boeken staat, heeft Ghelamco een groot probleem. 80% van hun waarde is gebaseerd op dat Pools vastgoed. Alle financiële specialisten zeggen dat daar het probleem van Ghelamco zit. Maar ze houden een slag om de arm: het is een markt in ontwikkeling en Ghelamco heeft een groot deel ervan onder controle en zal zo mee de marktwaarde bepalen.’

Ondertussen is Paul Gheysens ook actief in Antwerpen, het Eurostadion zou hij bouwen en ook in Kortrijk zou hij het nieuwe voetbalstadion bouwen. Redenen genoeg om over het boek te zwijgen, voor voetbalclubs en voor politici.

‘Het probleem met het voetbal is, dat er een serieus economisch luik aan zit. Wie bericht daarover? Vooral de sportjournalisten. Er is een ‘gezonde’ symbiose tussen journalisten clubvoorzitters. Dit geldt trouwens ook voor politieke journalisten en politici. Als journalist heb je af en toe een scoop nodig. Je krijgt als goede, bevriende journalist wel eens een tip van deze managers, of van een voorzitter of een politicus. Die journalisten brengen dan het nieuws, maar ze kunnen die politici of managers niet te fel in diskrediet brengen of de relatie te zwaar vertroebelen. Dat zou de symbiose beschadigen, en dan krijgen de journalisten ook geen nieuws meer. Dus zijn journalisten altijd voorzichtig in hun berichtgeving, tenzij ze zeker zijn dat ze de politicus of manager volledig kunnen nekken. Als ik de berichtgeving over het boek analyseer, dan valt het nogal mee vind ik. Er waren heel wat journalisten die half-half waren. Ik vergelijk mijn boek met de impact van De keizer van Oostende. Daar werden de auteurs volkomen onterecht volledig tot op de grond kapotgemaakt. Ondertussen zijn de auteurs in ere hersteld, maar het is wel gebeurd. Bij mijn boek hing er tenminste nog een sfeer van ‘er is iets’.’

Er is iets, maar we gaan er niet dieper op in.

‘Maar als journalisten de symbiose met de club schaden, is hun journalistieke carrière voorbij. Als je als sportjournalist die Gent volgt, geen toegang meer hebt tot de clubleiding, dan is de kans groot dat je je job verliest. Dus je brengt het verhaal, maar met enige nuance. Vrt-journalist Chris Van den Abeele, die de voetbalwereld met zijn Panorama-reportage over de gokchinees in zijn ziel raakte, zei onlangs in De Afspraak : ‘Je ziet hetzelfde mechanisme waarbij iemand die het onderzoekt en kritisch is meteen wordt aangepakt’. Hij presenteert momenteel ’s nachts het radionieuws. Hetzelfde kan je zeggen over een regiojournalist die bericht over de rol van Termont. Als Termont die journalist in de ban slaat, dan kan hij zijn job niet meer doen. Dus schrijf je met enig voorbehoud. Menselijk begrijp ik dat.’

Maar je werd door die journalisten wel onmiddellijk ‘geframed’.

‘Vrij snel ging men op zoek naar de redenen waarom ik dat boek zou geschreven hebben — ik was gestuurd door Bart Verhaeghe van Club Brugge bijvoorbeeld. Ik ken die man niet. Of ik schreef voor de N-VA om Termont te beschadigen. Terwijl achteraf bleek dat De Wever zelf met Gheysens aan tafel zat. Er waren journalisten die niet konden geloven dat er geen politieke agenda achter mijn boek zat. En dat terwijl ikzelf heel goed aangegeven heb waarom ik het boek schreef: om het voetbal en de professionele sport politiek te ontvoogden. Dus ook geen enkele andere club heeft belang bij het boek.’

Bemoeien politici zich dan te veel met sport?

‘Als er iets is dat onze economie ontwricht, dan is dat staatssteun. Zeker illegale staatssteun. Je maakt dan door het bevoordelen van een bedrijf de economie kapot. Dat heeft men in Gent gedaan. Vergelijk het met een bedrijf dat aanklopt bij de stad met een verouderde fabriek en een diepe schuldenput. Is het antwoord van de stad dan: wij kopen uw fabriek, verhuren ze u gratis en ondertussen bouwen we voor u een nieuwe, die we jou aan een spotprijs zullen verhuren, zodat je opnieuw kan concurreren met topbedrijven in België? Neen, natuurlijk niét. Maar dat is wel wat men deed met het voetbalbedrijf AA Gent. Politici stemmen wetten, maar ze houden er zich niet aan. Ze stellen regels op voor aanbestedingen, maar volgen die niet. Het zou leuk zijn mochten politici zich aan hun eigen wetten houden.’

AA Gent is er ook onmiddellijk beter van geworden, ze speelden kampioen.

‘Dat kampioen spelen wil ik nog buiten beschouwing laten, maar financieel zijn ze er zeer zeker beter van geworden. En ik gun hen dat. Maar het moet legaal gebeuren. Net zoals ik de Ghelamco Arena een heel mooi stadion vind. Maar dat zijn allemaal geen redenen om de wet te mogen overtreden. Een beeldschone vrouw in een oogverblindende Ferrari mag ook niet door het rood licht rijden. De staatssteun had men moeten aanmelden, en de bouw moest worden aanbesteed. Trouwens waarom werd dat niet aanbesteed? Wat kan het AA Gent schelen wie dat nieuwe stadion bouwt?’

De vrienden die het onder elkaar geregeld hebben zijn er niet armer door geworden.

‘Neen dat zeker niet. Maar de vraag is toch, waarom leent een politicus zich daartoe? Wat heeft die daar aan? De meerwaarde voor Gheysens, De Witte en Bontinck is duidelijk. Maar wat is de meerwaarde van de Ghelamco Arena voor Peeters en Termont? Ja, een electorale meerwaarde. Maar die kan je ook op andere manieren creëren. Ongeveer 40 miljoen euro van Stad Gent in een project steken voor wat electorale meerwaarde? [trekt de wenkbrauwen op] Er lijkt mij hier meer aan de hand, maar zonder bewijzen doe ik daar geen uitspraken over. De oppositie heeft geen ballen aan haar lijf. Zij hadden moeten bovenspitten wat ik bovengespit heb, maar ze kunnen of durven niet.’

De politici kunnen of durven niet, de pers wil niet, dus het stadsbestuur heeft vrij spel.

‘Zo is het. Ook de toezichthoudende overheid controleert niet actief, enkel als er klachten zijn. Enkel de begroting wordt actief gecontroleerd. Als daarin een fout staat zullen de gemeenten daarop wijzen. Maar voor de rest doen ze niets? Men heeft me daarop willen pakken: vanuit de Stad Gent kwam het bericht dat er nooit is ingegrepen door de toezichthoudende overheid… tja. Natuurlijk niet, ze controleren niet actief. En de pers nam dat zonder nadenken over.’

Op de persconferentie van 19 januari spraken de Stad Gent en AA Gent enkele van de beweringen in uw boek tegen. Waarom reageerde je toen niet?

‘Voor alle duidelijkheid er werd op de persconferentie geen enkel, maar dan ook geen enkel punt uit mijn boek weerlegd. Toen ik de misleidingen op de persconferentie meldde aan de journalisten, kreeg ik overal een zwarte muur. De VRT wou mij de dag zelf geen weerwoord meer geven na de foute berichtgeving van Stad Gent en AA Gent: ik mocht enkel nog antwoorden op de dwaze beschuldiging van Paul Gheysen. Via mijn YouTube-kanaal publiceer ik nu alle leugens en misleidingen van die persconferentie. Er staan al 6 filmpjes online en er volgen er nog.’

https://www.youtube.com/channel/UCA6FSewR2_Qcb3PkPGP2qrA

Daniël Termont legde een burgerlijke klacht neer, en een strafklacht voor laster en eerroof.

‘Dit is natuurlijk een rondje schrijvertje pesten en een regelrechte aanslag op de vrije meningsuiting. Paul Gheysens en Ghelamco deden het hem voor, toen ze Doorbraak dagvaardden met een op voorhand verloren zaak. Hij stuurt het bericht de wereld in dat wie het aandurft om een kritisch boek te schrijven op kosten zal gejaagd worden met dure rechtszaken. Vergeet niet dat de strafklacht kan leiden tot een proces voor Assisen. Dat is op zijn zachtst gezegd niet goedkoop. En waarover gaat het? Eén zinnetje, een vraag dan nog: ‘Pleegde burgemeester Termont in september 2016 schriftvervalsing toen hij opdracht gaf om officiële documenten aan te passen?’ Onlangs kwam de burgerlijke klacht voor in inleidende zitting. Tot mijn verbazing vroeg Daniël Termont zelf uitstel voor onbepaalde duur in afwachting van het strafonderzoek. Het is duidelijk dat dit een politiek proces is. Het heeft tot doel de waarheid en een uitspraak over de verkiezingen te tillen om zich gedurende de campagne op de borst te kunnen kloppen met het proces en de waarheid daarmee te weg te duwen, of mijn boek weg te argumenteren als non-issue. Ik vraag mij luidop af of Daniël Termont wel ‘in eer hersteld’ wil worden. Hij legt strafklacht neer en dagvaardt om mijn boek  De illegale Ghelamco Arena uit de rekken te halen, maar wacht 2 maanden en de derde druk af om dat te doen, en vraagt dan zelf op inleidende zitting om het naar de ‘Griekse kalenden’ te verwijzen. Er werden nu reeds 3500 exemplaren van mijn boek verkocht. Tegen de tijd dat er ooit een uitspraak ten gronde komt, zitten we hoogstwaarschijnlijk aan een zesde druk en 10.000 verkochte exemplaren.’

Het boek is te koop op de webwinkel van Doorbraak.