Praktijktests: ‘land of opportunity’ of ‘land of rejection’?

Deze week veroordeelde het Hof van Beroep uitzendbedrijf Adecco omdat het apartheidslijsten aanlegde voor autochtonen en allochtonen. Zo kon het systematisch tegemoet komen aan de vraag van klanten om geen allochtone werknemers te sturen. De eerste klacht hieromtrent dateert al van 2001. Tien jaar later bleek dat 28% van de interimkantoren nog altijd meestapten in constructies om te discrimineren, zo stelde de sectororganisatie zelf vast. Wellicht was dit nog een serieuze onderschatting, want een undercoverreportage van de VRT in 2010 bracht aan het licht dat 6 op de 8 interimkantoren geen punt maakte van discriminatie op vraag van de klant. Onderzoek van de KULeuven en de Universiteit Antwerpen bevestigde nog dat discriminatie op de arbeidsmarkt nog vaak voorkomt.

 

Ook deze week: praktijktests uitgevoerd door het Minderhedenforum leerde ons dat twee op drie dienstencheckbedrijven ingaan op de vraag van klanten om geen schoonmaakster met migratieachtergrond te sturen. Opnieuw laait de discussie over praktijktests op. Ook Open VLD verklaart nu er voor gewonnen te zijn te zijn. Het is ook nodig. Zelfs anonieme sollicitaties bleken onvoldoende effectief om discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan, zo stelde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vast in 2012.

 

En het probleem bestaat niet alleen op de arbeidsmarkt. Uit praktijktesten van datzelfde Minderhedenforum in 2012 bleek dat 1 op 3 kandidaat-huurders met een uitheems klinkende naam ongelijk werd behandeld. Roberto en Khadija hadden aanzienlijk minder kans om een huurwoning te vinden dan Joris en Nathalie met hetzelfde inkomen en dezelfde gezinssituatie. Het Minderhedenforum besloot: ‘Het hoog discriminatiepercentage van de praktijktests bevestigt het overheersende gevoel van veel etnisch-culturele minderheden in Vlaanderen dat discriminatie hier stilzwijgend wordt gedoogd, maar niet aangepakt.’ 

 

Dit werd vorig jaar ook bevestigd in een studie van de KULeuven. Er is een discriminatiegraad van 13% voor mensen met een Turks of Marokkaans klinkende naam die via mail informeren naar een huurwoning, zelfs als zij vlot Nederlands of Frans spreken. Meer dan 40% van de vastgoedmakelaars gaat zonder meer in op de vraag van verhuurders om hun woning niet te verhuren aan personen met een migratieachtergrond.

 

Discriminatie aan de deur van de discotheek, discriminatie bij het zoeken naar werk en zelfs discriminatie als men al aan de slag is, discriminatie van wie een huis wil huren, … Op elk vlak is er de voorbije jaren al meermaals aangetoond hoe hardnekkig het probleem wel is.

 

Het is een oud zeer. Telkens weer weigert de overheid kordaat in te grijpen. Wat moeten jongeren met een migratieachtergrond daar wel van denken? Hoe pijnlijk zou het zijn als jongere te moeten horen dat zij er minder toe doen, dat zij geen praktijktests waard zijn?

 

Na Open VLD liet ook CD&V vandaag weten voorstander te zijn van zulke praktijktests. Maar N-VA geeft geen krimp. Hoe kan deze partij pretenderen dat zij voorstander is van een inclusief nationalisme, maar tegelijkertijd de facto gedogen dat immobiliënkantoren, uitzend-, of dienstencheckbedrijven, … Mohammed en Fatima uitsluiten gewoon op basis van hun origine, of deze van hun ouders of grootouders?

 

Nee, vandaag de dag zien we net het omgekeerde beleid. Hoe moet je het anders begrijpen als minister Liesbeth Homans zegt te streven naar 10% ambtenaren met een migratieachtergrond, maar tegelijk de definitie verruimt zodat niet meer de initiële groep beoogd wordt (mensen van buiten de 28 EU-landen) maar nu zelfs iemand met Nederlandse of Franse roots als doelgroep wordt beschouwd?

 

Ook minister Philippe Muyters houdt na de nieuwe revelaties van het Minderhedenforum de boot af: ‘Praktijktests, dat is overshooting’. Er zijn volgens hem betere methodes: geen praktijktests door de overheid, maar anonieme telefoontjes door de sectororganisaties zelf, naar het voorbeeld van wat de sectororganisatie van de uitzendkantoren ondernam. Begrijpt u het nog? Minister Muyters heeft dus zogenaamd niets tegen de methodiek, maar wil niet dat dit leidt tot sancties of vervolging. Wat voor een signaal is dat?

 

Jongeren met een migratieachtergrond hebben het sowieso van bij het begin al moeilijker in onze samenleving. Zij leven 3 tot 4 keer vaker onder de armoedegrens dan de “autochtonen”. Zolang wij als samenleving een dubbelzinnig signaal blijven uitzenden over hun plaats binnen de samenleving zal dit schandaal blijven bestaan. Zolang wij als samenleving niet ondubbelzinnig ingrijpen en metterdaad tonen dat discriminatie onaanvaardbaar is, zullen we jongeren met een migratieachtergrond wegduwen van onze maatschappij. Dan zijn wij geen ‘land of opportunity’, maar een ‘land of rejection’.

 

De anti-discrimatiewetgeving is passief. Als je iets wilt bestrijden, net als onveilig gedrag op de weg, dan ga je er als overheid actief tegenaan. Dat is geen uitlokking!  Of schaffen we ook de anonieme controles op verkeersovertredingen af en moet iedereen die ontoelaatbaar gedrag in het verkeer vaststelt, maar zelf bewijzen verzamelen en een klacht indienen? Hoe leg je uit dat er anonieme politievoertuigen rondrijden om verkeersovertreders op te sporen, maar dat de politiek diezelfde anonieme controles niet wil organiseren voor iets absoluut verwerpelijks als het discrimineren van een medeburger op basis van zijn origine? Of zijn anonieme praktijktests minder gerechtvaardigd voor discriminatie omwille van origine dan voor linksrijden? Al meer dan 15 jaar geven we opgroeiende jongeren zo het signaal dat ze tweederangsburgers zijn.

 

Dat landgenoten met een migratieachtergrond nog altijd zelf de stem moeten verheffen, dat de politiek nog altijd niet kordaat ingrijpt tegen dit fenomeen dat reëel en hardnekkig is, dat is gewoon onaanvaardbaar. Discriminatie ten koste van een grote groep burgers is destructief voor onze samenleving.

 

En oogluikend discriminatie tolereren is net zo erg als zélf discrimineren.