A quiet place II: postapocalyptische horror

Wat gaan we met z’n allen zien nu de bioscopen opnieuw open zijn maar de deltavariant nog altijd ravages aanricht? Een subtiele gezinskroniek als Minari? Een rustgevende roadmovie als Nomadland? Een leuke feelgood animatiefilm voor de hele familie misschien?

Geen feelgood maar monsterfilms

Nee hoor! De twee meest winstgevende films van 2021 zijn angstaanjagende monsterfilms. Godzilla vs. Kong is goed voor $100.392.257. De nummer één, A Quiet Place Part II, haalt liefst $136.388.366 op. Het is het vervolg op A Quiet Place. In de film tracht een gezin te ontsnappen aan blinde, moordlustige, langarmige aliens met een ultrascherp gehoor. Beide delen zijn van regisseur-schrijver-producent-acteur John Krasinksi, pater familias Lee van het gezin Abbott met vier kinderen. Zijn heldhaftige vrouw Evelyn in de film is Emily Blunt. We kennen deze Britse filmactrice van rollen variërend van de jonge koningin Victoria tot Mary Poppins. Ook in het echte leven is ze Krasinksi’s echtgenote en moeder van twee dochters.

Hun oudste filmdochter Regan is doof. Ze wordt vertolkt door de ook in het echte leven slechthorende, nu 18-jarige Millicent Simmons van Wonderstruck (2017). Zij staat centraal in het verhaal. Als doof kind kan zij immers door haar gebarentaal in stilte met de andere gezinsleden communiceren. Regan voelt zich echter verantwoordelijk voor de dood van haar jongste broertje. Hij werd door de monsterachtige aliens verslonden nadat zijn speelgoedraket plotseling afging. Regan had de geluidsbatterijen eruit verwijderd, maar haar broertje had ze er onopgemerkt opnieuw ingestoken. De plaats waar dit gebeurde in deel I is een soort schrijn geworden in deel II: een kruis waar moeder Evelyn zelfs haar trouwring achterlaat. Regans jongere broer Marcus is eerder introvert, dikwijls in ademnood en niet zo moedig als zijn oudere zus. De in volledige stilte geboren baby wordt met een zuurstoffles in een geluidsdichte houten krat gelegd zodat hij geluidloos kan wenen.

Amerikaans gezin versus aliens

Het gezin op de boerderij staat zowat symbool voor de Amerikaanse familie die elk onheil aankan. Zo geeft de vader op het einde van deel I heldhaftig zijn leven om zijn gezin te redden. A Quiet Place Part II begint dan ook met een prequel. In een flashback gaan we terug naar dag één van de invasie. Daar zien we de Abbots supporteren voor hun zoons baseballmatch. Tijdens de plotse moordzuchtige alieninvasie weet vader Lee zijn gezin in veiligheid te brengen met twee ontsnappingsvoertuigen. Mede dankzij de koelbloedigheid van zijn vrouw en oudste dochter overleven ze de massale slachtpartij.

Tijdens die onfortuinlijke baseballmatch leren we ook Emmett kennen. Hij wil het woord duiken in gebarentaal leren, wat later nog van pas zal komen. Zijn eigen gezin kan hij echter niet redden. Wel treedt hij na Lee’s dood op als de nieuwe vaderfiguur van de Abbots in deze erg spannende en goed gemaakte horrorsequel. Hier geen onmiddellijk panikerende vrouwen, hoewel ze toch nog steeds een man nodig hebben. En die man is dan de Ierse acteur Cillian (niet sill maar kill uitgesproken) Murphy. Ons bekend als de onverschrokken supermacho uit Peaky Blinders. In 28 Days Later is hij één van de overlevenden na een wereldwijde virusinfectie. En last but not least: in Breakfast on Pluto speelt hij een travestiet. Een veelzijdig acteur die zowel zijn mannelijke als vrouwelijke kant toont.

Suspension of disbelief

Dystopische horrorfilms zijn erg populair. Het is een genre waarin na een wereldcatastrofe ons laagje beschaving flinterdun wordt. Songbird (2020), Hollywoods eerste covidhorrorthriller, is gesitueerd in 2024. Covid-23 is gemuteerd en het sterftecijfer bedraagt meer dan 50 procent. Net zoals de twee delen van A Quiet Place werd Songbird geproduceerd door  Transformer-regisseur Michael Bay. Vandaar de geloofwaardige, angstaanjagende aliens in A Quiet Place. Maar een horrorfilm als Songbird over de huidige pandemie is misschien toch ietwat te confronterend om populair te zijn. Postapocalyptische horrorfilms hebben als genre zowel rotzooi als markante films geproduceerd: tv-series als The Walking Dead, speelfilms als 12 Monkeys (1995), 28 Days Later (2002), Children of Men (2006) en Snowpiercer (2013). En natuurlijk de Planet of the Apes-, Alien-, Mad Max- en Terminator-franchises.

Krasinksi’s films horen tot de betere survivalhorrorsequels, waarover ernstig is nagedacht. Het genre bouwt op de bereidheid van de kijker om zijn/haar scepticisme tijdelijk opzij te zetten. Dat sommige gebeurtenissen ingaan tegen onze geldende logica nemen we erbij. Zo slepen zombies zich tergend traag voort, maar spurten dan ineens weg naar vers mensenvlees. De aliens horen elk geluid van op afstand, maar niet de hartslag of ademhaling van een angstige maagd naast hen. ‘Suspension of disbelief’ is de Vlaamse term voor het fenomeen. En natuurlijk hebben die moordzuchtige wezens allen een zwak punt. Bij de zombies is dat het hoofd. Bij de aliens is dat het geluid dat Regans oorimplantaat versterkt, en… water. Wanneer Regan op het einde ontdekt dat het liedje ‘Beyond The Sea’ wordt uitgezonden van op een eiland, zijn de ingrediënten om te overleven gekend: geluid en water.

Ongeëvenaarde sounddesign en parallelmontage

Door de pandemie bleef de film een jaar op de planken liggen en werd hij niet verpatst aan een of andere streamingsdienst. Deze tergend spannende horrorfilm moet je in de bioscoop zien. Dat geeft je immers de beste geluidsbeleving, variërend van oorverdovende stiltes tot kakofonische geluidsuitbarstingen. De beste momenten van dit ongeëvenaard sounddesign zijn (dove) Regans geluidloze waarnemingen van de ultragewelddadige monsteraanvallen. Voor één keer waren er in de zaal geen krakende chips of knallend popcorn te horen.

Krasinksi’s beide films vullen elkaar perfect aan met allerlei verwijzingen. Zo zien we zowel de speelgoedraket liggen die de dood veroorzaakte van Regans broertje, als de spijker in het huis van de Abbots waar Regan deze keer naast trapt. De talrijke cross-cuttings monteren soms drie verschillende bloedstollende gebeurtenissen parallel zodat de spanning nooit verzwakt. Moeder op zoek naar zuurstofflessen, zoon en baby door gebrek aan zuurstof aan hun laatste adem toe, en Regan en Emmett geconfronteerd met de monsters! De drie verhalen geassocieerd door beeldrijm en het principe van de time lock: hoe lang kan de baby nog zonder zuurstof? Komt de moeder op tijd? En slaagt Regan in haar reddingsactie?

Wordt vervolgd

Op het einde van de film staan we nog even ver als op het einde van deel I. Al hebben nu de kinderen het overlevingsroer in handen genomen. Het zal wel niemand verwonderen dat dit een trilogie wordt. Wie goede ideeën heeft voor deel III, stuurt ze best naar het echtpaar Krasinksi. Die kunnen net als Ricky Gervais en Jane Fallon lekker gezellig thuis aan scenario’s werken. De Gervais om ons te laten lachen, de Krasinski’s om ons de daver op het lijf te jagen.