Een anti-Pruisische geschiedenis van Duitsland

De Britse germanist en romanschrijver James Hawes steekt zijn bewondering voor Duitsland en zijn geschiedenis en cultuur niet onder stoelen of banken. In zijn vlot geschreven boek Duitsland in het kort behandelt hij de geschiedenis vanaf omstreeks 500 vóór Christus, toen de proto-germanen een Duitse tongval begonnen te krijgen en eindigt hij zijn boek aan de vooravond van de laatste verkiezingen in september 2017. In een sneltreinvaart en op eigen wijze raast hij door de Duitse geschiedenis met hier en daar een tussenstop aan een belangrijk station. In elk hoofdstuk beschrijft hij 500 jaar geschiedenis. De eerste drie hoofdstukken bestrijken een periode van 1600 jaar en tellen 75 bladzijden. Het vierde hoofdstuk telt zo’n 160 bladzijden en behandelt de periode van 1525 (Marten Luther!) tot nu. Hawes geeft een originele kijk op de Duitse geschiedenis dat lekker leest op een winterse dag.

Elbe

Er is echter wel een maar. Hawes uit herhaaldelijk zijn afkeer voor alles wat met Pruisen te maken heeft of ervoor staat. De Pruisische jonkers verfoeit hij en voor het militarisme snelt hij naar de WC. In feite is alles wat zich ten oosten van de Elbe (of Oost-Elbië zoals Hawes het noemt) bevindt des duivels en dat tot aan de huidige Duits-Poolse grens. Vroeger was er Pruisen en nu bevindt zich het extreem-rechtse kernland in Oost-Elbië. Een partij als de Alternative für Deutschland bezit er haar grootste aanhang. Daar kan niets goeds uitkomen, aldus Hawes. Aan de rivier de Elbe besteedt hij ruimschoots aandacht: het was de ‘limes’ van de Romeinen, de grens van het rijk van Karel de Grote, de grens van het beschaafde Duitsland … Hawes is het volledig eens met de eerste Duitse bondskanselier Konrad Adenauer die ooit zei dat over de Elbe de steppe begon. Over het Duitse kernland of West-Duitsland spreekt Hawes zich als volgt uit: ‘Dit is het echte, historische Duitsland; het oeroude land tussen Rijnland, de Elbe en de Alpen, een land waar staatsverheerlijking, steilpuritanisme en fanatiek militarisme altijd vreemde eenden in de bijt zijn geweest. Dit Duitsland is nog bijna de enige hoop voor Europa.’

Het boek bevat noch bibliografie, noch register, wel veel kaartjes.

James Hawes, . Amsterdam, Balans, 2017. Ill, 255 blz. Gen, 19,99 euro.