Le deuxième acte: de openingsfilm van Cannes nu al in onze zalen
Vindingrijke komedie verkent de grenzen van cinema
De openingsfilm van Cannes is een knotsgekke komedie die zowat alle filmregels aan de laarzen lapt.
Il faut le faire: de meest prestigieuze viering van cinematografische kunst aan de Franse Rivièra openen met een komedie die zowat alle filmregels ondermijnt. De acteurs breken voortdurend uit hun rol en ruziën onderling terwijl de regie zich geen zier bekommert om filmlogica.
De regie ligt dan ook in handen van artificiële intelligentie, een avatar op een laptop die vooral aandacht heeft voor het filmbudget. Is het echt zover gekomen? Geen paniek: de 77ste editie van ‘de Olympus van de filmwereld’ gelegen aan de Croisette, bekend voor glamoureuze rode lopers waar filmsterren verschijnen in luxueuze limousines, heeft (wijselijk!) gekozen om Cannes 2024 te openen met de knotsgekke metafilm Le deuxième acte van Quentin Dupieux als ‘amuse bouche’.
Fictie en realiteit
Een metafilm is een film die naar zichzelf verwijst door het doorbreken van de vierde wand en door personages bewust van het feit dat ze in een film zitten commentaar te laten geven op het creatieproces, de filmindustrie en de acteurs. Zoals John Malkovich in Being John Malkovich of Nicolas Cage onlangs in The Unbearable Weight of Massive Talent.
Le deuxième acte is een film over een film over een film waarbij de actie naadloos beweegt tussen fictie en realiteit en met een sterrencast die we ook buiten het scherm leren kennen
La Nuit Américaine (1973) is de bekendste Franse metafilm, reflecterend op het filmproces met regisseur François Truffaut in de rol van regisseur van de film-in-de-film. Le deuxième acte gaat nog veel verder: het is een film over een film over een film waarbij de actie naadloos beweegt tussen fictie en realiteit en met een sterrencast die we ook buiten het scherm leren kennen.
De film begint met een zenuwachtige kerel die zijn restaurant Le Deuxième Acte opent. Twee jonge mannen, David (Louis Garrel) en zijn vriend Willy (Raphaël Quenard), zijn op weg naar dat restaurant voor een date van David met een mooie vrouw, Florence (Léa Seydoux).
Maar David is niet geïnteresseerd in Florence en heeft Willy meegenomen om haar te verleiden. Florence, niet bewust van Davids plannen, is zo overtuigd dat hij de ware is dat ze zelfs haar vader Guillaume (Vincent Lindon) heeft meegenomen.
Lachen nu het nog effe kan
Verwacht nu zeker geen romantische variatie op het beroemde gezegde: ‘Ik zou gerust een vent kunnen verlaten voor een film, maar nooit een film voor een vent.’ Regisseur Quentin Dupieux, bekend voor zijn surrealistische benadering van cinema, is geen François Truffaut.
Dupieux-films zijn een mix van absurditeit, zwarte humor en een diepe verkenning van menselijke eigenaardigheden. Het heeft hem in de filmwereld een cultstatus opgeleverd als beeldenstormer en durver.
Dupieux is een cineast van excentrieke, knotsgekke, nooit langer dan 90 minuten durende surrealistische films, waarbij hij alledaagse situaties observeert en deze omdraait tot iets volkomen onverwachts en hilarisch
Net op het moment dat er tijdens het festival een #MeToo-lijst zal onthuld worden met tien namen uit de filmwereld schuldig aan grensoverschrijdend gedrag en net nu de woke-cultuur ons aanmaant maar best op onze woorden te letten, net nu begint Quentin Dupieux doodleuk zijn film met een wandelconversatie doordrongen van homofobie, transfobie, gehandicaptenaversie en cancel culture.
Bijzonder amusant, vooral de ‘running gag’ over Paul Thomas Anderson, dikwijls ondeugend en soms zeer provocerend! En ook wel eens ontluisterend: ik ben er nog altijd niet goed van nu ik weet dat de muzikanten op de Titanic nooit tot de laatste snik Nearer, my God, to Thee gespeeld hebben.
De rare vogel en bezige bij van de Franse cinema
Prettig gestoord, kan je Dupieux noemen, ook bekend onder zijn pseudoniem Mr. Oizo, uitspraak ‘Monsieur Waso’, meneer Vogel. Met veertien films op zijn palmares sedert zijn debuut in 2001 is Le deuxième acte zijn zesde film in vier jaar tijd.
Dupieux is een cineast van excentrieke, knotsgekke, nooit langer dan 90 minuten durende surrealistische films, waarbij hij alledaagse situaties observeert en deze omdraait tot iets volkomen onverwachts en hilarisch.
In Rubber (2010) laat hij een autoband plots tot leven komen om alles op zijn weg te vernietigen. In Le Daim (2019) is het een spuuglelijk en veel te klein Davy Crockett-vestje met franjes dat zijn eigenaar probeert te overtuigen alle andere daimvestjes te liquideren, de eigenaars incluis. Als toeschouwer weet je nooit goed of het wel past ermee te lachen.
In deze donkere tijden is de maffe openingsfilm Le deuxième acte een welkome afleiding. De illusie van films maken wordt wel doorprikt maar we krijgen er een goede raad bij: ‘Blijf dromen. Dat is beter.’
Karel Deburchgrave is filmrecensent en was voorzitter van het filmtijdschrift Filmmagie. Hij is de auteur van 'Shakespeare in scène' gezet en filmdocent in diverse filmmusea en cultuurcentra in Vlaanderen en Nederland. Hij studeerde Germaanse filologie (UFSIA en KU Leuven) en is Fulbright alumnus van de Universiteit in Minneapolis-St. Paul.
Na 36 jaar keert regisseur Tim Burton terug met een vervolg op zijn iconische horrorkomedie ‘Beetlejuice’ uit 1988.
