Last Night in Soho: retro-horror

Last Night in Soho is op de eerste plaats een onderhoudende, stilistisch verzorgde horrorthriller van de Engelse regisseur Edgar Wright. Wright kennen we onder andere van de film Baby Driver (2017).  Met zijn films, zoals ook Shaun of the Dead (2004) die gebaseerd is op klassieke zombiefilms zoals Night of the Living Dead, experimenteert hij graag met genres. Met Last Night in Soho is hij bovendien op-en-top Brits. Hij situeert het thema tijdreizen namelijk in het Soho van swinging London van de jaren 60. Hij doet dat dan ook met een Dr Jekyll en Mr Hyde-hoofdpersonage én een ode aan drie Britse iconen.

Kan het nog Britser?

Komt daarbij nog een soundtrack waarin You’re My World, waarmee de film begint, en Anyone Who Had a Heart van Cilla Black, Puppet on a String van Sandie Shaw en Petula Clarks Downtown schitteren. Voor de titel van de film inspireerde cineast Edgar Wright zich op een single van de Engelse popgroep Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick & Tich, geheten Last night in Soho. Die single werd ook door Quentin Tarantino gebruikt in Death Proof (2007). En dan zijn er de typisch Britse ladies en vooral de stiff upper lip gentlemen die allesbehalve lijken wat ze echt zijn.

We hebben het dan nog niet gehad over de legendarische locaties! Carnaby Street en het Café de Paris, naast Leicester Square waar niet James Bonds No Time To Die maar Thunderball draait. De nachtclub Café de Paris is pas onlangs na honderd jaar wegens de pandemie definitief gesloten. Het was dé nachtclub waar de Prins van Wales, Cole Porter en de Aga Khan geregeld te gast waren om Frank Sinatra, Judy Garland of Marlene Dietrich te zien optreden. En als laatste is er het typisch Engelse haunted house: het spookhuis. En net daar komt het hoofdpersonage van de film terecht!

‘London can be a lot’

De jonge Eloise verhuist van Cornwall naar het Londen van vandaag om aan haar modecarrière te beginnen. ‘London can be a lot’, waarschuwt haar oma, want Eloises moeder heeft er zelfmoord gepleegd. Eerst overnacht ze in het London College of Fashion. Maar haar kamergenote is zo’n ellendig kreng dat Eloise een kamer zoekt in de wijk Fitzrovia bij een oudere dame, Miss Collins. Zij beweert dat Londen is gebouwd op de beenderen van de doden: ‘Someone has died in every room and every building and on every street corner in the city.’

Maar is die Miss Collins wel oprecht? ’s Nachts droomt Eloise over de vorige kamerbewoonster: de charismatische nachtclubzangeres Sandie. In Eloises dromen functioneert de kamer als een toekomstportaal en belandt ze in de jaren zestig in het lichaam van de energieke Sandie. Ze wordt verliefd op Jack, vertolkt door Matt Smith, bekend van zijn rol als Prins Philip in de tv-serie The Crown. Maar is die Jack wel betrouwbaar? En waarom wordt ze dikwijls gevolgd door een mysterieuze oude man?

Nostalgische horror

Wat Eloise/Sandie meemaakt doet ons denken aan wat de Belgische Carol Ledoux (vertolkt door Catherine Deneuve) beleeft in Polanski’s psychologische horrorfilm Repulsion (1965). Ze ziet grijpende handen uit de muur komen en wordt gekweld door nachtmerries. Ook Eloise ervaart dergelijke gruwel, maar niet in zwart-wit.

Wel in een mix van oer-Britse Hammer-horror en kleurrijke Dario Argento-stijl: het giallo-genre. Met daarin gestileerde horror, bovennatuurlijke elementen en veel bloederig geweld. Dit wordt in beeld gebracht door de Koreaanse cameraman Chung-Hoon Chung. En dat allemaal overgoten met een nostalgisch sausje.

British through and through

Zowel het hoofdthema tijdreizen als het Dr Jekyll en Mr Hyde-hoofdpersonage Eloise zijn oorspronkelijk Brits. Het was de Schotse schrijver Robert Louis Stevenson die in zijn Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde (1886) ontdekte dat ‘man is not truly one, but two’. Man in het Engels betekent hier de mens, dus ook een vrouw als Eloise. Bij Stevenson veranderde de goede dokter Jekyll in de ondeugende Mr Hyde door een drankje. Eloise, daarentegen, wordt in haar dromen Sandie en ziet haar in spiegels als haar alter ego. Lacan zou er een vette psychoanalytische kluif aan hebben.

When we all fall asleep, where do we go? was de titel van Billie Eilish’ debuutalbum. Eloise kent het antwoord op de vraag van het Amerikaanse popfenomeen: naar het Soho van de swinging sixties. Deze unieke wijk van de Londense West End is zowel bekend als cultureel amusementscentrum als rosse buurt. Dus niet alleen voor de ‘glamour en glitter’ maar ook voor de ‘glamour and gutter’, weerspiegeld in de dualiteit van het hoofdpersonage Eloise/Sandie.

Prostituees werden er eufemistisch ‘models’ genoemd en zaten uiteraard niet in vitrines zoals in de Brusselse Aarschotstraat. Maar ze waren er wel, alleen niet zichtbaar voor de goegemeente. Wie zocht in Soho, vond wel een of andere deurbel met een gekleurd A-4tje: ‘French model first floor. Dat je voor betaalde seks bedrogen kon worden, hoorde er gewoon bij want die ‘models’ hadden met Frankrijk evenveel te maken als onze Belgische topactrice Cécile de France. De onverwoestbare rode telefooncellen, die vandaag een tweede leven begonnen zijn, waren dan toch een betere uitstalkast om prostituees aller landen te adverteren.

Tijdreizen

De romance tussen Eloise en de vriendelijke student John (Michael Ajao) moet aantonen dat er toen toch nog één goede man rondliep in Soho. Dat maakt Last night in Soho, door regisseur Edgar Wright bestempeld als zijn ‘dark valentine to Soho’, iets verteerbaarder voor #MeToo-ers.

Ook op het tijdreizen hebben de Engelsen een patent met de sciencefictionroman van de Britse schrijver H.G. Wells uit 1895: The Time Machine, meerdere keren verfilmd. Ondertussen lopen er heel wat tijdreizigers rond in de cinema. Sommigen gaan terug naar het verleden met een DeLorean DMC-12 zoals in de Back to the Future-filmtrilogie. En ook Woody Allen in Midnight in Paris transporteert zijn hoofdpersonage klokslag twaalf met een antieke wagen naar de roaring twenties, de Parijse années folles. Eloise heeft echter geen tijdmachine nodig; zij droomt zich terug naar de jaren zestig om Sandie te worden. Om het met de liedtekst van Roy Orbison te zeggen: In dreams I walk with you. In dreams I talk to you. In dreams you’re mine all of the time.

De cast: The Young Ones

Last Night in Soho is Edgar Wrights meest ‘vrouwelijke’ film: over vrouwen en met vrouwen in de hoofdrol. Twee jonge leading ladies bepalen elk op hun manier het gezicht van de film. De 21-jarige Thomasin McKenzie is hier de naïeve modestudente Eloise.  McKenzie is een Nieuw-Zeelandse actrice die met haar hoofdrol in Leave No Trace (2018) verscheidene filmprijzen won. Een jaar later speelde ze Philippa, de jongste dochter van koning Hendrik IV van Engeland in The King (2019) en in Jojo Rabbit (2019) was ze de Joodse teenager verborgen in het huis van Jojo Rabbit, wiens imaginaire vriend Adolf Hitler was.

De 25-jarige Argentijns-Britse Anya Taylor-Joy kennen we van hoofdrollen in andere horrorfilms als The Witch (2015), Split (2016) en Glass (2019). Deze charismatische actrice kan ook hier in Last night in Soho als dans- en zangtalent Sandie met één oogopslag haar innerlijk blootleggen. Ze overtuigende ook in Jane Austens romanverfilming Emma. Echt gerenommeerd werd ze door haar tv-rollen. Zo was er de rol van Gina Gray in Peaky Blinders en vooral die van het aan alcohol verslaafde schaakgenie in The Queen’s Gambit (https://doorbraak.be/recensies/the-queens-gambit-grootmeesterlijk/), een vrouw die daar ook haar mannetje moet staan in ‘a man’s world’.

De cast: drie Britse iconen

Deze cast brengt ook hulde aan drie Engelse iconen. De 79-jarige Rita Tushingham speelt Eloises oma. Tushingham debuteerde in het kitchen-sink-realisme van A Taste of Honey (1961). Daarna volgden The Knack … and How to Get It (1965) en Doctor Zhivago (1965).

Net zoals de 15-jarige Björn Andrésen, als Tadzio in marinepakje, de mooiste knaap ter wereld was in Dood in Venetië (1971), zo was Terence Stamp ooit de mooiste jonge man ter wereld. Nu nog, op zijn 83^ste,maar dan als de oude mysterieuze man, zonder naam, die zorgt voor de verrassende apotheose. Hij is befaamd voor zijn vertolkingen in Billy Budd (1962) en The Collector (1965). Maar vooral verwierf hij faam als de geheimzinnige Christusachtige vreemdeling die alle gezinsleden van een burgergezinnetje, de dienstmeid incluis, verleidt in Pasolini’s Teorema (1968).

En ten slotte de derde Engelse icoon: de 83-jarige Diana Rigg als Miss Collins, Eloises huisbazin. Bij ons vooral bekend als Emma Peel in de televisieserie De Wrekers (1965-1967) en als Bondgirl. In 2013 verscheen ze voor het eerst in Game of Thrones als Lady Olenna Tyrell, de manipulatieve oma. Diana Rigg overleed na de opnames van Last Night in Soho. Ook Margaret Nolan, uit de Carry On-komedies en hier in een bijrol, verwisselde het tijdelijke neonlicht van de Londense nachtclubs voor het eeuwige. Diana Rigg kreeg een mooi afscheidswoord dat alles is wat haar laatste film niet is: eenvoudig, kort en bondig, zonder herhalingen: For Diana.