‘Phoenix’: de duivel van de hoop

‘We zijn verleid door de duivel van de hoop en we gaan ons ongeluk tegemoet. Alleen weten we dat nog niet.’ Phoenix is het eerste deel van een trilogie, gebaseerd op waargebeurde feiten, over het leven van Abel Sikkink die als achtjarige met zijn ouders naar Amerika trekt. Landverhuizers heette dat toen nog, op zoek naar het geluk. 

Phoenix. De mémoires van Abel Sikkink, geschreven door Bert Wagendorp, vertelt een verhaal over de dramatische gebeurtenissen in de tweede helft van de negentiende eeuw in Amerika: slavernij, burgeroorlog en abolitionisme komen veelvuldig aan bod. Dat verhaalt hangt de auteur op aan de emigratie van Nederlandse families — de een uit hongerende noodzaak, de andere gewoon om het avontuur — die de Grote Oversteek wagen. ‘Verleid door de duivel van de hoop gaan ze onwetend hun ongeluk tegemoet.’ Nou ja, sommigen.

Onbekende wereld

De hoofdfiguren Abel en Kalle banen zich desondanks een weg in deze nieuwe, onbekende wereld en worden allebei beroemd: de ene als journalist, de andere als fotograaf. Abel Sikkink, die het verhaal als (bijna) honderdjarige neerschrijft als zijn mémoires, was getuige van gebeurtenissen en verschrikkingen die het verloop van de geschiedenis hebben beïnvloed. Zo wordt Phoenix een evocatie van die turbulente eeuw.

Het boek is een zinderende avonturenroman, een schelmenroman en een ontdekkingsreis: de nieuwe wereld bekeken door de ogen van een kleine jongen, die later naar New York trekt. Het is dan de vooravond van de Amerikaanse Burgeroorlog en Abel wil oorlogsverslaggever worden. Hij ontmoet krantentycoon Gordon Bennett van The New York Herald, dichter Walt Whitman, actrice Ada Clare en de abolitionist John Brown.

Wreed land

Abel heeft personen die al lang de status van legende hebben verworven, gekend als mens, schrijft hij. ‘Ik heb met ze gesproken voor het zicht op wie ze echt waren door hun roem in nevelen werd gehuld.’ Dat maakt dat hij zoveel te vertellen heeft, gekaderd tegen een achtergrond van de tragische gebeurtenissen in het Amerika van de tweede helft van de negentiende eeuw. En tegelijk geobsedeerd blijft zoeken naar de verantwoordelijken voor de ondergang van zijn familie die na schipbreuk nooit teruggevonden werden.

Het is het mooiste land op aarde, zei hij. Maar ook het wreedste. Wat is wreed? Wreed is gemeen. Dat mensen elkaar pijn doen. Dat ze alleen aan zichzelf denken. Dat is Amerika, onthoud dat, jongens!’

Bert Wagendorp, journalist, columnist en auteur, levert met Phoenix. De memoires van Abel Sikkink een meesterwerk af. De vele voetnoten bieden een meerwaarde en geven alvast aan hoeveel opzoekingswerk de auteur verrichtte: het verhaal is dan ook gebaseerd op waar gebeurde feiten. En ook dat is een plus. Inmiddels verscheen reeds het tweede deel: Kalle. Het oeuvre van Wagendorp wordt almaar onweerstaanbaarder en relevant, schreef een recensent. En dat valt enkel te beamen.