Pleegkind op zoek naar nieuwe woorden

‘Papa’, zeg ik. ‘Die bomen’. ‘Wat is daarmee?’ ‘Die zijn ziek’, zeg ik. ‘Dat zijn treurwilgen’, zegt papa, en hij schraapt zijn keel.

Een vader brengt zijn dochter kilometers ver naar een kinderloos pleeggezin. Ze zijn arm, zijn vrouw is hoogzwanger en ze kunnen even wat rust en hulp gebruiken. ‘Ze hebben geen geld om de man te betalen die het hooi moet binnen halen, zegt de pleegmoeder onthutst, ‘God sta hen bij!’ Het nieuwe boek Pleegkind van Claire Keegan is een binnenkomer.

‘Het probleem is dat er zoveel eten nodig is. Een kind eet je de oren van het hoofd, en met deze hier is het niet anders, dat kan ik je wel vertellen.’ Het naamloze kind, bang voor het onbekende, beseft maar half wat er gebeurt. Hoewel. ‘Aan de ene kant wil ik dat mijn vader me hier achterlaat, maar aan de andere kant wil ik dat hij me terug neemt naar wat ik ken. Ik ben ergens waar ik niet kan zijn wat ik altijd ben en niet kan worden wat ik zou kunnen zijn.’

Boerenleven

In het nieuwe gezin leert het kind wat het boerenleven is, ze rooien nieuwe aardappelen, maken koolsla, bakken brood, halen de kleren van de waslijn, wieden het onkruid, plukken sjalotjes, halen vers water uit de bron, koel en puur. Maar ze leert er ook warmte en genegenheid kennen. ‘Ik ben hopeloos, op zoek naar woorden, want alles is helemaal nieuw hier, en ik heb nieuwe woorden nodig.’

Van auteur Claire Keegan las ik vorig jaar Dit soort kleinigheden. Er is namelijk altijd iemand die aan het kortste eind trekt. Drankzucht en je kind in de ellende storten bijvoorbeeld. Je jonge dochters die nu al nagekeken worden door (dronken) mannen. De angst die je dan al om het hart slaat. Het besef dat je plots alles kwijt kan raken.

Mensen die in economische crises in schulden belanden, banken die moeilijk beginnen doen. Altijd maar door jakkeren naar het volgend routineklusje: hoe zou het zijn als je de tijd gegund wordt om over dingen na te denken, ergens bij stil te staan? Zou je leven dan anders zijn? Of zou je de kluts kwijt raken? Sentimenteel worden van de gekleurde kerstlichtjes en de muziek in de straten en van je dochter die alsof vanzelfsprekend meezingt in het koor, de brok in je keel. Dat soort kleinigheden dus.

Kracht

‘Een dikke turf is niet nodig om dit verhaal te vertellen’, schreef ik toen. Dat is de kracht van Booker Prize finalist Claire Keegan. Wie dit met deze precisie en uiterste empathie weet neer te schrijven, zonder sentimenteel, emotioneel of bitter te klinken, heeft inderdaad genoeg aan een novelle.

Dat principe gaat perfect op voor Pleegkind, dat nu eindelijk vertaald werd (door Harm Damsma en Niek Miedema) in een mooi uitgegeven, gebonden hardbackversie. In amper honderd bladzijden schept ze een verhaal en creëert ze een hele wereld. Dat is een kunst op zich.
Ik hou van Claire Keegan.