Ripley: liever een onecht iemand dan een echte niemand

Dé must-see op Netflix vandaag is de diepgravende miniserie Ripley. En dat heeft goede redenen.

Wat hebben populaire Netflix-thrillerseries als The tourist en The night agent gemeen? Het zijn originele verhalen, kleurrijk en spannend verfilmd door jong talent, snel gemonteerd met eenduidige personages die je na afloop gemakkelijk kan plaatsen.

Welnu, de absolute must-see op Netflix vandaag is de diepgravende miniserie Ripley, enorm succesvol door net het tegenovergestelde te doen: geen nieuw verhaal, geen kleuren, geen flitsende montage en vooral geen voorspelbaar hoofdpersonage.

De achtdelige thrillerserie Ripley is immers gebaseerd op de misdaadroman The Talented Mr. Ripley uit 1955 van Patricia Highsmith, die al twee keer werd verfilmd.

Meesterwerk

Deze derde versie in zwart-wit is het werk van de 70-jarige scenarist Steven Zaillian, die een Oscar won voor Schindler’s List. In zijn debuut als cineast neemt Steven Zaillian rustig en ruim de tijd voor een intrigerende queeste in de verdorven geest van de doordeweekse oplichter Tom Ripley.

En op het einde van de serie is het een hele klus om deze pathologische leugenaar die niet terugschrikt om iemand ijskoud te vermoorden een plaatsje te geven in het pantheon van beroemde criminelen.

Vooral ook omdat we sympathie krijgen voor deze gladde manipulator en zijn ingenieuze manier om telkens opnieuw aan de politie te ontsnappen. Willen we Tom Ripleys complexe persoonlijkheid nog beter doorgronden, dan is dat geen probleem, want Patricia Highsmith heeft nog vier andere Ripley romans geschreven.

Hitchcock-serie nooit door Hitchcock gemaakt

Het was Alfred Hitchcock die voor het eerst Highsmiths debuutroman, de psychologische thriller Strangers on a train, verfilmde. Hitch had al snel door wat Graham Greene, schrijver én agent voor de Britse inlichtingendienst, later zou ontdekken: Highsmith is de dichteres van de angst.

Ze was lesbisch: haar tweede roman The Price of Salt werd zowat de bijbel van de vrouwenliefde, en haar voormalig uitgever én fan Otto Penzler beschreef haar als een ‘gemeen, wreed en hard’ wezen, dat niet tot liefde in staat is. Kortom: een vrouwelijke Ripley.

Voorlopers

Highsmith zelf noemde Ripley nooit ‘gay’ maar wel een ‘male lesbian’ die wanneer hij verliefd wordt op een andere man die man niet wil liefhebben, maar wil zijn, en hem daarom vermoordt om zijn identiteit te stelen.

Hitchcock vond die dualiteit en die homo-erotische ondertoon al terug bij tennisster Guy die fantast Bruno in een treincompartiment ontmoet, de ‘Strangers on a train’. ‘Bruno en Guy’, schrijft Highsmith, ‘beiden waren wat de andere had gekozen niet te zijn, wat hij dacht te haten of… lief te hebben.’

Bruno en Guy zijn in feite de voorlopers van Tom Ripley en Dicky Greenleaf. En Bruno is eigenlijk een Tom Ripley in de maak, met dat verschil dat Ripley altijd slaagt in zijn snode plannen.

De openingsscène van Strangers on a train draait dan ook volledig rond die dualiteit, verbaal en visueel. BBC bestempelde de Netflix-miniserie Ripley als een ‘Masterful Hitchcock series that Hitchcock never made.’

Zonnen, zwemmen, zeilen en schilderen

Wanneer beroepsoplichter Tom Ripley (Andrew Scott) in het New York van de jaren zestig door de schatrijke magnaat Herbert Greenleaf wordt ingehuurd om diens verwende zoon Dickie op te sporen in Italië, lijkt dit een droomjob. Zoon Dickie leidt een dolce vita aan de Italiaanse zuidkust: zonnen, zwemmen, zeilen en ook wat schilderen. Een nieuwe Caravaggio zit er wel niet in.

Vader Greenleaf denkt dat Tom een vriend is van zijn zoon en betaalt hem om Dickie weer naar huis te brengen. Het verhaal krijgt een duistere twist wanneer Tom geobsedeerd raakt door Dickie en diens luxueuze levensstijl.

Duister verhaal

Regisseur Steven Zaillian koos terecht voor een film-noir-esthetiek omdat hij zich gewoon niet kon voorstellen dat dit ‘sinister en duister verhaal plaatsvond in een prachtige Italiaanse omgeving met helderblauwe luchten en kleurrijke outfits’, zoals in de filmversies Plein Soleil en The Talented Mr. Ripley waarin Alain Delon en Matt Damon de Ripley-rol vertolken.

Nu is Andrew Scott de bedrieglijke sociopaat die een web van leugens moet spinnen om niet zijn vroeger, armzalig leventje te moeten hervatten.

‘Hij vond het afschuwelijk weer zichzelf te moeten worden, zoals hij het ook afschuwelijk gevonden zou hebben een oud, sjofel pak aan te trekken. Hij was niet bang, maar hij had het gevoel dat zichzelf als Thomas Ripley identificeren een van de meest trieste dingen was die hij ooit in zijn leven gedaan had’, schrijft Highsmith.

En dus blijft Tom zijn leven van bedrog en oplichterij verderzetten om een van van de meest fascinerende antihelden van film en literatuur te worden. En uiteindelijk besluit Tom Ripley dan maar dat: ‘It’s better to be a fake somebody than a real nobody.’