Twijfel

In de aanloop naar de Moeder Aller Verkiezingen voelden vele politicologen, politici en aspirant-politici zich al geroepen om hun visie, voorstellen en verzuchtingen in een boek samen te vatten. Op deze 1 mei is het misschien niet slecht om eens het boek ter hand te nemen van iemand die helemaal geen politieke ambities heeft, maar gewoon vanuit de buik en het hart naar de politiek kijkt.

Met een kort overzicht van zijn jeugdjaren in de sociale woonblokken op de Antwerpse Linkeroever, schetst Naessens op een herkenbare manier hoe verschillen tussen mensen in een kleine groep eigenlijk van geen tel zijn. Zwart, bruin, wit, slim, dom, groot of klein, iedereen heeft zijn talenten en gebreken. De verschillen hebben vooral nut om iemand te ‘plaatsen’ in de gemeenschap, het gekende ‘Jantje van Maria van den bakker op den hoek’. Een manier dus om het individu in de gemeenschap te onderscheiden.

Stilaan verandert de sfeer echter, ze wordt harder en mondt uiteindelijk uit in de zogenaamde Zwarte Zondag (24 november 1991), het moment waarop het toenmalige Vlaams Blok doorbreekt in Antwerpen. Verschillen dienen nu om groepen tegen elkaar op te zetten en discussies met vrienden, links of rechts, worden bitsiger en harder. De auteur probeert te begrijpen waar die verharding vandaan komt en doet dat eigenlijk tot op heden.

Het boek pretendeert dus in geen geval antwoorden te bieden. Integendeel, het werpt vragen op. Vragen over het neoliberalisme dat onze economie overheerst, vragen over Vlaanderen en de toekomst ervan en vragen ook aan zijn burgemeester Bart De Wever. Naessens veroordeelt niet, maar beoordeelt en hij vraagt niet liever dan tegengesproken te worden. De titel van het boek is niet voor niets Waarom twijfelen aan?. Het is niet zijn bedoeling om het neoliberalisme of Vlaanderen te bestrijden. En al helemaal niet Bart De Wever.

Zijn grootste stokpaardje is echter ‘de perceptie’ of hoe eigenlijk het beeld in het hoofd van de mensen vervormd wordt. Met halve waarheden, het verdraaien van feiten en het selectief gebruik van cijfers worden heelder maatschappijvisies ontwikkeld of afgebroken, naargelang het de communicator het beste uitkomt.

Waarom twijfelen aan? zal voor de ene bevestigend werken en bij de andere tegenkantingen oproepen, maar dringt nooit enige mening op. Het is de pesoonlijk visie van één man, zonder enige pretentie. En het gaat vooral om de vragen die hij stelt bij de huidige gang van zaken en bij de toekomst waar we naar evolueren. En via die vragen hoopt hij opnieuw de discussie te kunnen voeren, zonder vast te komen zitten in foute percepties. Want zoals hij zelf in zijn inleiding schrijft: ‘Niemand bezit alle wijsheid, geen enkele gedachte bevat alle waarheid maar door discussie komen gedachten, soms, dichter bij elkaar.’