Redt U zelven!

Een lege boterhammendoos op school? Dalende koopkracht? De overheid moet het oplossen! Is zelfredzaamheid dan echt een verdwenen deugd? Neen, we doen het massaal, maar de ‘meer overheid’-roepers klinken luider. Maar welke samenleving willen we zijn?

Coöperatieve

Aan de Zeebergbrug in Aalst staat een oud gebouw van de vroegere landbouwcoöperatieve ‘Redt U Zelven’. De naam was een leidmotief en staat in grote letters op de gevel. De coöperatieve werd opgericht in 1918. De landbouwers rekenden niet op de overheid, ze verenigden zich en probeerden zo hun levenskwaliteit zelf op te krikken. Het was iets dat toen op vele plaatsen in dit land gebeurde. Mensen namen hun lot in eigen handen. Ze rekenden niet op de overheid, maar verenigden zich in coöperatieven om hun levensstandaard te verbeteren. Al dan niet op aansturen van een verlichte onderpastoor die iets structureels wou opzetten.

Het wordt tijd dat we dat onderdeel van onze sociaaleconomische geschiedenis wat herwaarderen. Roep niet om wat de overheid voor jou zou moeten doen, kijk naar wat je zelf kan doen. Al dan niet samen met anderen. Maar als je de media volgt, lijkt het alsof we dat verleerd zijn. De (energie)prijzen stijgen en enkel de overheid kan ons redden. Zijn we in slaap gewiegd door een alles-regelende overheid?

De lege brooddoos

De discussie over de lege brooddozen moeten we ontdoen van emotie. Het zou niet mogen dat kinderen zonder eten op school zitten. Daar is iedereen het over eens. Maar wie moet dat oplossen? Moet de school ook zorgen voor de voedselzekerheid van de kinderen? Iedereen verplicht blijven eten op school, de overheid betaalt? Of moeten ouders aangesproken worden? En hoe staan we tegenover barmhartige leerkrachten die een boterham extra smeren? Ik zou dat ook doen. Er is niets mis met solidariteit. Redt u zelven en elkander.

Kinderen voeden is in de eerste plaats een taak van de ouders. Ouders wiens kinderen niets te eten hebben op school moeten daarop aangesproken worden. Ze moeten aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid. Desnoods moet er onder begeleiding een oplossing gezocht worden. We moeten beseffen dat er niet één mogelijkheid is die alles hapklaar oplost.

Armoede is breed

Armoede is meer dan een gebrek aan middelen. Het is vaak ook niet bedachtzaam omgaan met het beschikbare budget. Wie enkele jaren onderwijs op de teller heeft, kent daar genoeg voorbeelden van. Maar het is niet de taak van de school om daar op lange termijn oplossingen voor te bieden. Daar bestaan organisaties en instanties voor. Het moet de bedoeling zijn om het probleem op te lossen. Niet om de ‘arme ouders’ tot slachtoffers uit te roepen, die dutsen alle verantwoordelijkheid te ontnemen en voortaan over te gaan tot verplichte overheidsvoedselbedeling.

De overheid kan niet elk probleem op lossen. Het zal dat ook niet, het verlegt het probleem. Trouwens, scholen hebben nu geen geld meer om zomaar maaltijden voor te schieten. Dan hebben we het hier niet eens over de massa’s onbetaalde schoolrekeningen. Ook de overheid heeft geen geld meer om elk kind van een maaltijd te voorzien.

Schulden voor koopkracht

Hetzelfde kan je zeggen van de eis van de vakbonden om de koopkracht te beschermen. Ons aller koopkracht staat onder druk. Ik kan me eerlijk gezegd niet herinneren zo sterk de daling in koopkracht ervaren te hebben. De prijzen stijgen, vooral van energie en zetten het gezinsbudget danig onder druk. Hoe ga je daarmee om? Verwacht je dat de overheid dat allemaal voor jou oplost? Of probeer je zelf te verhelpen aan de situatie?

In moeilijke tijden pas je je gedrag aan in plaats van te rekenen op een ander om jouw problemen op te lossen. We zetten de verwarming lager, verwarmen niet elke kamer, zoeken zonnepanelen en een warmtepomp, zelfs al weten we niet wanneer die ooit geleverd zal kunnen worden. In de winkel rekenen we al eens meer. We doen dat, ook al zijn er oorzaken van die problemen die misschien aangepakt kunnen worden. Zo is het marginal pricingsysteem misschien toch niet de economische wetmatigheid die sommigen ervan maken.

Tering en nering

Moet onze staat zich -nog dieper- in de schulden steken om onze koopkracht te beschermen? Ja, de kans is groot dat de middenklasse het met een reis minder moet doen. Dat is een deel van de luxe opgeven in moeilijke tijden. Daar moet de staat geen schulden voor maken. Onder de middenklasse zijn er mensen die straks moeten kiezen tussen verwarming of een volle brooddoos voor de kinderen. Dat moeten we voorkomen.

Dat laatste dreigt heel veel geld te kosten. De kosten voor het sociaal tarief lopen op. Het probleem daarbij is dat onze overheid nooit voorzienend is geweest en schuld na schuld heeft opgestapeld. Er is geen marge meer. Een goede huisvader heeft een potje voor onvoorziene omstandigheden. Wij worden geregeerd door slechte rentmeesters die niet denken aan de lange termijn. Het zal hun tijd wel duren. Niet dus.

Colère

Zo zijn we niet enkel het slechtoffer van een crisis, maar ook van slecht beheer. Iets waarvoor ik al langer een gevoel van colère overhoud. Die dag van colère zou wel eens heel goed de grondstroom kunnen aanboren. Is er iets dat tot meer woede leidt dan een terugval in koopkracht, in ervaren levenskwaliteit?

Slecht politiek bestuur maakt de politici machtelozer. Omdat ze gegeten hebben toen ze honger hadden en niet gedacht hebben aan later. Terwijl ze iedereen overtuigden dat de overheid voor alles zou zorgen. Van de overheid moeten we niets verwachten. Redt U Zelven.