‘Europa mag meer leiderspositie innemen in het klimaatbeleid’

Eén afgevaardigde in het Europees Parlement heeft ze, de uitgesproken progressieve partij Groen. Als lid van een groeiende Europese fractie zet ze in op een herstructurering en verduurzaming van Europa. Wij spraken met Gents gemeenteraadslid en ‘eerste opvolger’ Sara Matthieu (37).

Allereerst: wat is een opvolger eigenlijk?

Sara Matthieu: ‘Wanneer een Europees parlementslid stopt of een andere positie krijgt, die van federaal minister bijvoorbeeld, dan neemt de eerste persoon op de opvolgerslijst zijn of haar positie over. Het zou logischer zijn mocht de eerstvolgende naam op de gewone lijst die vertrekkende parlementariër vervangen, maar zo zit het Belgische systeem nu eenmaal niet in elkaar.’

Hoe is Groen bij jou terecht gekomen?

‘Al van jongs af aan ben ik bezig met groene politiek. Mijn moeder was senator en mijn vader heeft op verschillende kabinetten gewerkt. Op mijn zeventiende heb ik mij politiek geëngageerd bij jong-Agalev, later jong-Groen. Ik was er nationaal woordvoerder. Via de Federation of Young European Greens werd ik een beetje verliefd op Europa. En nadien heb ik beslist om mij kandidaat te stellen.’

Je zit ook in de gemeenteraad van Gent. Hoe gaat u dat combineren wanneer u in het Europees Parlement komt?

‘Moeilijke vraag, want ik zit nu al zes jaar in de gemeenteraad. Ik ben daar momenteel fractieleider en dat brengt een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Indien ik ga combineren, moet ik een gesprek met mijn fractie aangaan. Toegegeven, het zou een pittige combinatie zijn, maar als je op Europees vlak bezig bent, is het ook fijn om lokaal de vinger aan de pols te houden.

Sommige andere politieke partijen staan maar één politieke functie toe. Hoe zit dat bij Groen?

‘Het stapelen van functies staat vernieuwing in de weg en wij vragen ons ook af of de werkdruk dan niet te hoog wordt. Gemeenteraadslid zijn is nog altijd geen baan, waardoor ik het in principe kan combineren. Bij een burgemeesters- of schepenfunctie in combinatie met een parlementair mandaat is dat een ander verhaal.’

Hoe wil u de Europese campagne in de aandacht brengen, aangezien de focus ligt op Vlaams en federaal?

‘Wij doen een aantal gerichte acties waarmee we de EU dichter bij de mensen willen brengen. In Gent hebben we bijvoorbeeld actie gevoerd tegen de bijensterfte, een thema waarover Europees gestemd is. Veel mensen liggen daar wakker van.’

Geven jullie in de campagne uitleg over de vele Europese instellingen?

‘Nee, dat spreekt de mensen niet aan. Het is belangrijker om te laten zien wat de EU doet en kan. De hele institutionele rimram komt later wel. We hebben trouwens wel voorstellen om de instellingen democratischer te maken.’

Bijvoorbeeld met een transnationale lijst?

‘Wij zijn voorstander van transnationale lijsten. Daarmee creëer je een nieuw forum waarop echte Europese politiek bedreven kan worden. Dat ontbreekt vandaag nog. Ook hebben we bij de vorige verkiezingen -en nu opnieuw- een heuse ‘Green Primary’ georganiseerd voor onze kandidaten voor de Europese Commissie. Zo proberen we meer draagvlak te creëren voor de Commissie en daarmee ook het maken van beslissingen uit de achterkamertjes van de lidstaten te halen. Een transnationale lijst heeft overduidelijk invloed op wie Eurocommissaris en Commissievoorzitter wordt.’

Pleiten jullie ook voor een verkozen Europese president?

‘Vandaag is dat nog een dubbelfunctie tussen Donald Tusk (voorzitter Europese Raad van regeringsleiders) en Jean-Claude Juncker (voorzitter Europese Commissie). Een typisch EU-compromis tussen de lidstaten aan de ene kant en de Commissie en het Parlement aan de andere kant. In ons voorstel zou die functie voor de Commissievoorzitter zijn. Wat mij betreft krijgt het Parlement meer macht en zou het recht krijgen op het nemen van wetgevende initiatieven. Zij zijn dan ook het democratisch verkozen orgaan.’

Voelen jullie zich comfortabel binnen de Europese fractie van de Groenen?

‘Absoluut, wij zijn de meest hechte fractie van het Europees Parlement. Je kunt dat zien aan ons stemgedrag. De European Greens werken niet alleen samen in het Parlement, we publiceerden ook een gezamenlijk verkiezingsmanifest voor de komende verkiezingen.’

Jullie hebben 52 zetels een relatief kleine fractie in het Parlement. Verwachten jullie te groeien bij de komende verkiezingen?

‘De peilingen wijzen op een groei van het aantal zetels. Je ziet dat vooral de traditionele partijen achteruitgaan, zoals de christendemocraten, de sociaaldemocraten en de liberalen. Daardoor hebben ze ons wellicht nodig bij bepaalde beslissingen. Gelukkig kunnen we vanuit het Europees Parlement ook vanuit de oppositie dingen realiseren.’

Eén van jullie speerpunten is investeren in een Europese vervoers-, productie- en energie-infrastructuur. Hoe willen jullie dat waarmaken?

‘Dit voorstel past binnen het Europese klimaatpact dat wij willen realiseren. Wat betreft energie moet er een volledig Europees geconnecteerd netwerk en een ééngemaakte energiemarkt komen. Als de ene lidstaat windenergie over heeft kan die eenvoudig doorgesluisd worden naar een andere lidstaat. Qua vervoer zetten we in op nieuwe nachttreinen en hogesnelheidslijnen door heel Europa. De prijs van treintickets moet ook dalen, nu verschillen die nog te veel met die van vliegtickets.’

‘Europa mag meer leiderspositie innemen in het klimaatbeleid, zeker omdat een land als de VS op dit moment weinig ambitie toont. We moeten niet streven naar afgezwakte voorstellen. In Europa kunnen we de afspraken halen. De cijfers en doelstellingen zijn beschikbaar, maar een afgebakende weg erheen ontbreekt. Met ons klimaatpact willen we die weg realiseren.’

Een Europees leger is een ander voorbeeld van Europese samenwerking. Zijn jullie voor of tegen?

‘Wat dit thema betreft zijn meningen binnen onze fractie verdeeld. Zelf ben ik voorstander, al moet het dan wel om een vredesmacht gaan. Ik vind het raar dat we in België nu ontzettend veel geld uitgeven aan een paar gevechtsvliegtuigen, terwijl dit soort uitgaven efficiënter zijn als je ze op Europees niveau regelt. Bovendien is er een geïntegreerd Europees buitenlandbeleid nodig. Dat is er vandaag nog niet. Pas wanneer landen als Frankrijk en Duitsland bereid zijn om een Europees leger op te richten, gaat het echt gebeuren.’

In jullie Europese programma spreken jullie over de voltooiing van de Europese muntunie. Wat houdt dat in?

‘Door de eurocrisis hebben we gemerkt dat er nog een aantal fouten zitten in de muntunie. We hebben een ééngemaakte economische ruimte nodig. Er moeten overkoepelende belastingafspraken worden gemaakt, over de vennootschapsbelasting bijvoorbeeld. Er wordt in Europa nog te vaak aan belastingontduiking gedaan.’

Gaat die voltooiing lukken?

‘Daar heb je politieke moed voor nodig. België is niet de beste van de klas wat belastingontduiking betreft. Het moet vooral duidelijk worden waar de winst zit, zowel voor de bedrijven als de lidstaten. Belastingontduiking en onduidelijkheid over waar investeringen heen gaan is voor niemand goed.’

Welke Europese afspraken moeten er gemaakt worden op het gebied van arbeidsmigratie?

‘Het loon moet gelinkt zijn aan de plek waar je werkt, anders wordt de arbeidsmarkt kapot geconcurreerd. Dat was duidelijk bij de Brexit, waar verkeerde loonafspraken voor arbeidsmigranten het draagvlak van Europa verslechterd hebben.’

Ondertussen heeft de EU te kampen met voedseloverschotten. Is het niet tijd om het Europese landbouwbeleid aan te passen?

‘Absoluut, het hedendaagse landbouwmodel is verouderd. Vandaag merk je dat het beleid heel gericht is op grote bedrijven en op monocultuur. Een groot deel van de Vlaamse landbouwsubsidie gaat naar de vleesproductie, waarvan een groot deel gewoon voor export bestemd is. Wij willen naar een korte keten gaan, waarbij lokale telers en boeren ondersteund worden. De relatie tussen landbouw en natuur moet weer veel logischer worden.

Moeten die subsidies dan verminderd of anders verdeeld worden?

‘Ze moeten anders verdeeld worden, want we kunnen nu eenmaal niet zonder voedselproductie. We stellen voor de landbouwsubsidies te begrenzen, waardoor er meer naar kleine boeren en landbouwinitiatieven kan gaan.’

Is het een idee om een referendum over de EU te houden, zodat jullie als pro-Europese partij meer draagvlak hebben om de bovenstaande plannen uit te voeren?

‘Persoonlijk ben ik niet zo’n groot voorstander van dat soort referenda. Je merkt dat het dan zelden over de inhoud gaat. Als je echt een constitutionele hervorming op Europees niveau wil doorvoeren, zie ik eerder iets in een G1000-model. Daarbij wordt een aantal burgers door middel van loting bij elkaar gezet om na te denken over de toekomst van Europa.’

Wat vind je van de Brexit?

‘Het is intriest om te zien wat daar gebeurt, zeker voor de jongeren. Uit het referendum blijkt heel duidelijk dat de jongeren wel toekomst zagen in de EU. Nu het duidelijk is wat zo’n Brexit-deal omvat, is het beter om een tweede referendum te organiseren. Een standpunt dat de Groenen in het Verenigd Koninkrijk trouwens ook innemen.

Toch een beetje een voorstander van een referendum?

‘In dit geval wel ja. De Europese verkiezingen die het Verenigd Koninkrijk gaat organiseren zullen daar ook op uitdraaien.’

Krijgen we dan niet dezelfde uitslag? De pro-Europese jongeren kwamen bij het vorige referendum ook niet opdagen.

‘Ik kan alleen maar hopen dat ze nu wel gaan stemmen. Om de jongeren meer te betrekken zijn we voorstander van een verlaging van de stemgerechtigde leeftijd naar zestien jaar. Ze moeten op een eerlijke en rechtvaardige manier bij hun eigen toekomst betrokken worden.’

Lees meer over de verkiezingen op Doorbraak.

Op 26 mei zijn het Parlementsverkiezingen. Castor en Marlon, twee Nederlanders die in België wonen, spreken met acht millennial-kandidaten voor de Europese verkiezingen, die allemaal hun eigen visie hebben op de toekomst van de EU. Met dank aan Stamp Media