Schotland en de nieuwe tijd

Wat ook de uitslag van het Schotse referendum is morgen, het staat nu al vast dat het een enorme uitstraling zal hebben op weg naar het Europa van morgen.

Machtig leger van machtigen

Dat sterke effect hebben we vooral te danken aan de hevigheid waarmee tegenstanders van Schotse onafhankelijkheid, zeg maar de tegenstanders van gelijk welke onafhankelijkheid, zich in de campagne hebben geroerd de afgelopen dagen.

Een machtig leger van machtigen rukte uit, aangevoerd door Cameron, in zijn kielzog zowel Queen Elisabeth als Nigel Farage meeslepend.

Maar ook de Europese Unie liet niet na dreigende en denigrerende taal te spreken. Van Rompuy noemde de idee van onafhankelijkheid iets achterlijks (‘the move for separatism is a thing of the past’) en Barroso zei onomwonden dat Schotland geen lid meer zou zijn van de Europese Unie. Evenmin als van de NAVO, zo bleek. Schotland in zijn blootje, verschoppeling tot en met.

Geen eeuwige grenzen

Dat de Europese landkaart voor eeuwig vast zou liggen en niet voor herschikking vatbaar is, is natuurlijk zélf een achterlijke gedachte. Integendeel: naarmate een vorm van Europese samenwerking (geen eenheidsstaat zoals de richting waarin de Unie nu evolueert maar een verstandige en moderne versie daarvan) zich verder zou ontwikkelen, zal het onvermijdelijk zijn en zelfs heel natuurlijk dat aan de ‘onderkant’ een hertekening zich zal voordoen van de 19de-eeuwse staten. De 21ste-eeuwse versie van de staat zal steeds meer de culturele en sociaal-economisch homogene staat zijn, performant en dus in de regel kleiner dan de huidige en zulks alvast zeker wat Spanje, Groot-Brittannië en België betreft. Daar zit helemaal geen paradox in maar integendeel een logica. Het ene zal het gevolg zijn van het andere en is dus helemaal niet onnatuurlijk.

Eenheidsstaat-Europa

Meer nog : het Europa van de oude eenheidsstaten, met zijn oude eenheidsstaatvisie op Europese samenwerking behoort tot het verleden. Volkeren zoeken hun eigenheid desnoods los van de Europese evolutie. Want Europa moet hen ten dienste staan, niet hinderen. Anders wordt het met EU-kritische verkiezingsuitslagen om de oren geslagen.

Het Schotse referendum is dus een belangrijk en indrukwekkend element van de nieuwe tijd in Europa. Samen met wat in Catalonië gebeurt. Vlaanderen staat voorlopig niet meer in die rij van volkeren die dat neo-Europese proces mee opstuwen, omdat om redenen van pragmatische partijpolitiek zelfs de typische Belgische methodiek van staatshervormingen (door onderhandelingen) voor lange tijd is stilgelegd.

Vlaams referendum?

Peter De Roover liet zelfs bijkomend weten dat het referendum geen Vlaamse methode kon zijn. Iets waar ik het met hem nog over eens zou kunnen zijn ook. De Canadese en Catalaanse geschiedenis leert dat de weg van het referendum te veel macht laat bij de centrale instellingen en dat het pad naar onafhankelijkheid kan doodlopen in de donkere gangen van een of ander grondwettelijk hof.

Maar om dan maar te besluiten dat ons enige pad dat van de Belgische staathervormingen moet zijn, daar scheiden echt en duidelijk met Peter onze wegen. Een ordelijke opdeling van België moet niet afhankelijk gemaakt worden van Franstalige instemming maar enkel en alleen van de wil van het volk, zoals die wat mij betreft bij uitstek blijkt uit een referendum en anders uit een politieke strategie en de duidelijke keuze van een bevoegd Vlaams Parlement nadat de politieke partijen de moed hebben opgebracht om die gedachte te promoten in plaats van er zich voor te schamen. Door te beweren bijvoorbeeld, dat er niks méér voor ons in zit dan Belgische staatshervormingen.

(Voor de details verwijs ik naar de uitgeverij Egmont waar u ‘De Ordelijk Opdeling van België’ kan aanschaffen.)

Tot die tijd is een referendum over onafhankelijkheid dus een door sommige volkeren gekozen weg die niet belachelijk moet gemaakt worden maar hevig aangemoedigd omdat het de weg van de toekomst is.

De auteur is voorzitter van het Vlaams Belang en Europees Parlementslid.

Foto © Reporters