sp.a heeft grotere problemen dan de broederstrijd

Over diepe malaise gesproken: wat is het toch triestig gesteld met de politieke journalistiek in dit land. Het summum van ‘prestigieuze’ productie is voor de Wetstraatwatchers al een paar jaar de ‘reconstructie’ – een duur woord voor lang uitgesponnen verslagen van een paar dure etentjes met altijd dezelfde bronnen, die natuurlijk volledig anoniem blijven. Met Verbleekt Rood heeft Yves Desmet in De Morgen de laatste wedersamenstelling neergepend, dit keer over de kameraden van sp.a. 

Als er één rode draad zit in de reeks van Desmet, dan is het de overdreven focus op individuen. Het gaat opvallend vaak over persoonlijke vetes en vendettas, getrokken messen, verraad en broederstrijd. Zelfs het meest inhoudelijke en meest interessante hoofdstuk, gewijd aan het integratievraagstuk, gaat eerst uitgebreid in op het conflict tussen Yasmine Kherbache en enkele van haar Antwerpse partijgenoten. Het ontbreekt nergens aan persoonlijke sneren en slagen onder de gordel (meestal de gordel van Bruno Tobback). 

Veel Vlaamse commentatoren willen het politieke theater graag zien als een stuk van Shakespeare of Sophocles. De politiek moet een grootse tragedie zijn, met veel epische conflicten. In die toneelstructuur zien commentatoren zichzelf als het koor, of nog erger: als een mittspieler. Het geeft hen namelijk het gevoel dat het allemaal ontzettend veel voorstelt, die etentjes die ze zo vaak beleggen met het kransje van bevriende politici. Het is ook lekker makkelijk, want de reductie tot persoonlijke elementen ontslaat journalisten van de plicht om wat dieper te graven.

ABVV/PS

Zo gebeurde het dus dat Yves Desmet in zes lange delen niet eens toe kwam aan enkele fundamentele problemen van de Vlaamse socialistische partij. Ter illustratie kunnen twee kwesties aangehaald worden: de verhoudingen met de vakbond en de verhoudingen met de Franstalige zusterpartij. De twee kwesties zijn cruciaal voor de positionering van de sp.a, maar ze kwamen in Verbleekt Rood amper aan bod.  

De rode vakbond ABVV staat anno 2015 weer sterk op het voorplan. Mede omdat ze bij sp.a de laatste maanden vooral naar de eigen navel staren, komt de vakbond veel sterker uit de verf dan de partij. Rudy De Leeuw is bijwijlen meer het gezicht van de oppositie tegen de centrumrechtse regeringen dan Bruno Tobback of John Crombez. Dat is niet zonder het gevaar voor de sp.a, want de socialistische vakbond zwaait weer duchtig met het onpopulaire stakingswapen. De banden tussen partij en vakbond dateren uit de twee vorige eeuwen, maar hoe zal die relatie er in deze nog jonge eeuw gaan uitzien? Wie het wil weten, kan zich de stukken van Yves Desmet besparen.

De PS is in de socialistische Belgische familie altijd de grote, bazige zus geweest. Het ziet er niet naar uit dat de rollen op middenlange termijn omgekeerd zullen worden: de PS zal nog even een stuk groter en sterker zijn dan de sp.a. Doorheen de decennia zijn de twee zussen wel danig uit elkaar gegroeid. Zelfs de linkerflank van de sp.a is een pak moderner en gematigder dan de rechterflank van de PS. Het is de tegenstelling tussen oud-socialisten en nieuwerwetse sociaaldemocraten. Dat roept de vraag op of de sp.a de banden met de PS (die de partij in Vlaanderen pijn dreigen te doen) niet wat losser moet maken. Nuja, ‘dat roept de vraag op’: niet bij Yves Desmet dus. 

De relatie met de vakbond en de PS is relevant, want de volgende sp.a-voorzitter heet John Crombez, en die wil de banden met de Gemeenschappelijke Actie graag weer aanhalen. Zo wil Crombez de PS graag volgen in hun voornemen om de pensioenhervormingen van de regering Michel terug te draaien na 2019. Crombez wil zelf de stakers, ook die bij het spoor, meer expliciet steunen. Minder pensioenhervorming en meer stakingen zijn twee torpedo’s die recht op de fundamenten van onze welvaartstaat gericht staan. Misschien helpt Crombez zo de sp.a er bovenop, maar dan toch niet dit land. 

Het zou in de toekomtst interessant zijn wanneer Vlaamse journalisten eens wat minder stukken zouden schrijven over persoonlijke relaties, en wat meer over structurele relaties. Die zijn in de politiek, en overal elders, vaak een stuk bepalender.