Stop met Maduro ‘president’ te noemen

De directe aanleiding voor dit stukje zijn twee leestekens: aanhalingstekens om precies te zijn.  Ze werden geplaatst door een eindredacteur van De Morgen, in de krant van afgelopen weekend. Daar was op bladzijde 18 volgende titel te lezen: Alles om ‘dictator’ Maduro van de troon te stoten.

Die aanhalingstekens rond het woord ‘dictator’ zijn symptomatisch voor de Vlaamse verslaggeving over Venezuela en andere onvervalste dictaturen. Er lijkt bij onze journalisten een soort schroom te bestaan om autoritaire leiders expliciet te kapittelen. Despoten zoals Maduro heten in onze pers meestal beleefd ‘president’.

Hier zijn wat feiten over het Venezuela van Maduro:

– Er worden gemanipuleerde verkiezingen georganiseerd om het meer democratisch samengestelde parlement buitenspel te zetten.

– Betogingen tegen de regering worden verboden.

– Er zijn de laatste maanden al meer dan 100 doden gevallen bij de uiterst gewelddadige onderdrukking van straatprotest.

– Agressieve razzia’s zijn in de favela’s schering en inslag.

– Paramilitaire colectivos, bewapend door de overheid, krijgen de vrije hand om met scherp te schieten op demonstranten.

– Politieke gevangenen worden mishandeld, uitgehongerd en gefolterd.

– Alle televisiestations worden gecontroleerd door de overheid. Kritische stemmen in de geschreven pers worden geïntimideerd of opgesloten.

– Er verdwijnen mensen die óf nooit óf dood teruggevonden worden.

Terecht spreekt de Venezolaanse oppositie , met gevaar op eigen leven, over een dictatuur. Westerse journalisten, die geen sinister bezoekje van de SEBIN moeten vrezen, hebben diezelfde moed niet. Maduro mag regeren met een ijzeren vuist: voorlopig verkiezen onze journalisten nog altijd fluwelen handschoentjes.

Wakkere waakhonden

De selectieve scrupules van onze media zijn zeer opmerkelijk. Zo gretig als onze journalisten in Vlaanderen een (zogezegd) ‘gevaar voor de democratie’ of een (vermeende) ‘bedreiging voor de rechtsstaat’ aan de kaak stellen, zo terughoudend zijn ze om een echte dictator in het buitenland aan te duiden.

Dit is niet nieuw. Denk bijvoorbeeld aan de Arabische Lente – nog altijd een populaire referentie voor veel journalisten. Westerse verslaggevers hebben Mubarak en Ben Ali, maar ook Khadaffi en Assad steevast omschreven als ‘president’, tot op de dag dat ze hun functie, hun leven of de helft van hun land verloren. Pas dan werden zij ‘dictators’.

Er zijn nog altijd veel staatshoofden die in onze krantenkolommen hoofs worden beschreven als ‘president’, maar in werkelijkheid autoritaire tirannen zijn. el-Sisi in Egypte, Jinping in China, Kabila in Congo, Rouhani in Iran en ga zo maar door. Alleen de meest groteske of clowneske exemplaren – de Kims in Noord-Korea, Mugabe in Zimbabwe – worden bij hun naam genoemd: dictator.

Misschien denkt u nu: dit is maar semantiek. Maakt het echt zo een groot verschil of media berichten over een ‘president’ dan wel een ‘dictator’? Is het niet veel belangrijker dat er correctie informatie verstrekt wordt over de actuele omstandigheden in het desbetreffende land? Een journalist is geen activist: het taalgebruik moet neutraal blijven.

Toch is dit geen kommaneuken. De media moeten de wereld beschrijven zoals die is – ook als dat niet aangenaam, eenvoudig of diplomatisch is. Wie zichzelf graag voorstelt als een pijler van onze beschaving, moet ook maar de moed en de volharding hebben om wantoestanden consequent aan te klagen. Echte waakhonden van de democratie moeten op tijd beginnen blaffen.

Eerbied voor slachtoffers

Terug naar Venezuela. Het land loopt ondertussen letterlijk leeg. De laatste 20 jaar vertrokken er al anderhalf miljoen mensen uit het arbeidersparadijs (dat ongeveer 30 miljoen inwoners telt). Wie wel in het land bleef, verloor vorig jaar gemiddeld 8 kilo gewicht. De weldaden van de socialistische modelstaat.

Het Bolivarisme – socialisme à la Chávez en compagnie – heeft pijnlijk gefaald. Het land met één van de rijkste oliereserves ter wereld heeft nu de hoogste inflatie ter wereld – en één van de hoogste moordcijfers. Ook in Venezuela eindigt het socialisme in kindersterfte en voedselschaarste. Alleen de corrupte kliek apparatsjiks baadt in luxe.

Nicolás Maduro maakt slachtoffers. Elke dag. Misschien is dat wel de meest dwingende reden om hem voortaan te betitelen als ‘dictator’. Eerbied voor de mensen die lijden en zullen blijven lijden, zolang het socialistisch experiment in Venezuela wordt volgehouden. Het minste wat zij met al hun miserie verdienen is onze journalistieke eerlijkheid.