Taalvaardigheid begint thuis, op de schoot van elke ouder

‘Kinderen worden lezers op de schoot van hun ouders.’ Het zijn mooie woorden van de Amerikaanse jeugdschrijver Emilie Buchwald, maar soms is het leven minder eenvoudig dan een raak citaat op Wereldboekendag.

Want wat als er thuis geen boeken zijn, of er weinig tijd is om op de knie van je ouders te kruipen? Wat als je mama of papa zelf nooit het plezier van lezen hebben geproefd? Kan je als kind toch het wonder van een boek ontdekken, of hoe zit dat dan? Een warm pleidooi voor voorlezen, en hoe we dat stimuleren in onze stad. En dan is het aan de mama’s en papa’s, graag!

Wereldboekendag

Vandaag, Wereldboekendag, lijkt me een uitgelezen – jawel, pun intented – moment om nogmaals het belang aan te halen van voorlezen. Het voorlezen stimuleert de taalontwikkeling van onze kleintjes, het prikkelt de fantasie, het maakt gevoelens bespreekbaar, het leert kinderen sneller lezen en rekenen zelfs… Kortom, het sterkt het geheugen en de taalvaardigheid. Voorlezen voor je kinderen: dat doe je voor hen. Je laat hen proeven van leesplezier. Maar voorlezen, dat doe je als ouder ook voor jezelf. Het is een wonderlijk moment, samen met je kind.

Helaas, de geletterdheid van onze kinderen in Vlaanderen daalt. En ook dit zal weinig verbazen: de groeiende taalachterstand gaat hand in hand met de socio-economische status van het kind. Onderzoek van de UAntwerpen leert dat kinderen uit een gezin in armoede al met taalachterstand kampen in het eerste levensjaar. Ze brabbelen later dan kinderen uit de middenklasse of de sociaal hogere klasse. ‘Ongelijk aan de start is ongelijk aan de eindmeet’, zei minister van Onderwijs Ben Weyts over taalachterstand. En dat geldt zeker in Antwerpen. Een op de vijf Antwerpse jongeren verlaat de school zonder diploma op zak. Diezelfde jongeren groeien vaak op in kansarmoede, en spreken thuis gewoonlijk een andere taal.

En wat doet u eraan in de stad, hoor ik u vragen? In de Antwerpse kinderdagverblijven leggen we de focus op interactief voorlezen: een prentenboek wordt herhaald voorgelezen, onderbroken door specifieke vragen. De stad organiseert gratis vormingen voor de kinderbegeleiders, telkens voor 20 kinderdagverblijven. Het kinderdagverblijf maakt een leesplan op en stelt een voorleescoördinator aan.

Boekstart

Bovendien is er Boekstart, een project van de stad en Iedereen Leest, dat ouders en helpende volwassenen wil stimuleren om voor te lezen aan het jonge kind. Boekstart is vanzelfsprekend actief in onze stedelijke bibliotheken, met de aparte baby- en peutercollectiehoekjes, maar we bieden ook boekpakketten aan in kinderdagverblijven en in de Huizen van het Kind. En ook daar loopt een vormingsprogramma rond het creëren van een inspirerende leesomgeving in de kinderdagverblijven, in 2023 maar ook volgend jaar.

Op vraag van de stad is een praktische toolbox ontwikkeld voor het verwelkomen van kwetsbare ouders van baby’s en peuters in de bibliotheek. Bovendien worden er in de bib voorleesuurtjes georganiseerd op woensdag en zaterdag. Onze bibs bieden ook podcasts aan, waar jeugdauteurs voorlezen uit eigen werk. Kortom, als u mij permitteert: onze bibliotheken en kinderdagverblijven doen er alles aan om te kunnen zeggen, beste mama en papa, jullie hebben geen excuus. Want die startmeet voor taalvaardigheid, beste lezer, begint inderdaad niét in het onderwijs. Die begint zelfs niet in de kinderopvang. Die begint thuis. Die begint op de schoot van elke ouder, inderdaad.