TAK viert 41ste verjaardag met boek

Op 9 maart stelde het Taal Aktie Komitee een boek voor. De veertigste verjaardag van de pluralistische en onafhankelijke actiegroep mocht niet onopgemerkt voorbijgaan. Een kleine tentoonstelling in Steenokkerzeel en een officiële boekvoorstelling, veel meer aandacht besteedt de vrijwilligersvereniging niet aan haar veertigjarig bestaan. En misschien maar goed ook.

An sich is de geschiedenis van TAK pijnlijk. Niet wegens de duizenden optredens en acties. Maar omdat de vereniging tot op vandaag nodig blijkt. Weliswaar niet meer in Voeren of Schaarbeek – de Vlamingen hebben er respectievelijk de meerderheid en geen eigen apartheidsloket – maar wel in Vlaams-Brabant, in de Rand, in de faciliteitengemeenten. En om politici op hun woorden te wijzen, hun beloften, hun afspraken met de Vlaamse kiezer. Mochten Vlaamse politici wat meer haar op de handen tonen en niet altijd meegaan in de Franstalige logica, had TAK al jaren geleden de boeken mogen sluiten. De cantussen die TAK jaarlijks organiseert, zouden dan oud-strijdersbijeenkomsten zijn, met veel bier en plezier.

Niet dus. In de geschiedenisboekjes (zoals in de Doorbraak ‘special’ van maart 1997) leren we dat TAK achtereenvolgens enkele periodes heeft doorgemaakt. Taalgrens, Brussel/Schaarbeek, Voeren, Brussel-Halle-Vilvoorde en Vlaams-Brabant. Tussendoor aandacht voor amnestie, een enkele keer voor sociale rechtvaardigheid, het Europa der Volkeren en het zelfbeschikkingsrecht van pakweg Basken en Schotten, en tegen de monarchie. Dat laatste, en in feite alle voorgaande strijdpunten, wordt dan vaak gelinkt aan een ‘Vlaamse republiek’, en dat vooral sinds halfweg jaren 1970, toen vanuit TAK zelfs een Vlaams-Republikeinse Beweging (korte tijd later zelfs partij) ontstond. Het onafhankdelijkheidsstreven loodste TAK in 1992 in de armen van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) die toen net van federalisme geëvolueerd was naar separatisme.

Vandaag ligt de focus vooral op Vlaams-Brabant en de Rand. Dat de actieverantwoordelijken ook uit de regio komen, helpt natuurlijk. Maar de druk op Vlaanderen van verbrusseling, verfransing en verstedelijking is er natuurlijk concreet. Wie kent het dossier van de niet-benoemde Franstalige burgemeesters niet? Die pluim stak Roel De Leener vorig jaar nog op zijn hoed. In een interview in Doorbraak (maart 2012) stelt hij: ‘Hoe komt het dat jij weet dat er burgemeesters niet benoemd zijn? Omdat wij daar sinds 2006 constant actie hebben gevoerd. De media zouden daar anders over zwijgen. (…) Als wij niets meer doen, worden de problemen doodgezwegen.’ En dat is de essentie van het 21ste-eeuwse uilenspiegelverbond van TAK: knipperlicht spelen, gevarendriehoek, kanarie in de mijnschacht. Uit het niets opduiken en via een ludieke, gevatte actie de vinger op de wonden leggen. In de hoop dat pers en politiek het oppikken. En er ook iets mee doen.

[kaderstuk]
TAK geboekt

Naar aanleiding van het veertigjarige bestaan, geeft het Taal Aktie Komitee een boek uit. Een kijkboek of fotoboek, met foto’s uit de oude doos en – vooral – meer recente plaatjes. Een beetje een gemiste kans, want de foto’s hebben ook amper of geen bijschriften, wat het situeren in de context vaak bemoeilijkt. De weinige teksten zijn allesbehalve feilloos: slordig Nederlands, veel taalfouten en foute bronvermeldingen. En de geschiedenis van de Vlaamse Republikeinse Beweging ontbreekt. Jammer, want dit fotoboek zou veel aan waarde winnen – ook aan historische waarde – als er van de selectie, de verhoudingen en de teksten meer werk was gemaakt.
Toch toveren vele foto’s een glimlach op de lippen. De ludieke acties, de originele spandoeken van Michel De Cock, de situaties-waar-ik-zelf-bij-was … Het boek is dus vooral een aanrader voor oud-Takkers. En de vele unieke foto’s maken het een origineel verzamelobject voor oud-strijders en sympathisanten van het ‘uilenspiegelse’ actiecomité.
Op de foto’s één centrale figuur. Niet ‘stichter’ Piet De Pauw of TAK-leider en latere VVB-voorzitter Guido Moons. Maar Kurt Ryon. De huidige burgemeester van Steenokkerzeel is op het eerste gezicht de meest voorkomende figuur op de foto’s. Van puber tot actieleider van de communautaire dwarsliggers. Alsof TAK zijn persoonlijke coming of age is.

40 jaar Vlaams-nationale straatagitatie. Een terugblik. 216 blz., €35,00, isbn 978 90 804 1000 8. Verkrijgbaar via www.taalaktiekomitee.org of de webwinkel van Doorbraak.

[3 handjes]