Theo Francken over gesloten gezinsvoorziening Steenokkerzeel

Kinderen opsluiten doet niemand graag, dit is geen maatregel die ik voor mijn plezier neem. Wie dat denkt of beweert, weet niets van me. Toch is het in bepaalde gevallen noodzakelijk. Ik moet als staatssecretaris de Vreemdelingenwet toepassen en de wet is duidelijk: mensen zonder verblijfsrecht in ons land zijn in overtreding en moeten ons land verlaten. Als ze dat niet vrijwillig wensen te doen, dan zullen we hen dwingen. Dit geldt voor iedereen, alleenstaanden, maar ook voor gezinnen met kinderen. 

‘Ontmenselijking’

Het laatste decennium verdwenen honderden gezinnen in de illegaliteit omdat er geen gevolg gegeven werd aan de Vreemdelingenwet. En ja, er waren alternatieven als de Turtelhuisjes of FITT woningen die – dankzij het prachtige werk van onze begeleiders en medewerkers – mooie resultaten konden en kunnen voorleggen, maar de effectiviteit ervan staat de laatste jaren onder druk. Bepaalde gezinnen krijg je gewoon niet weg in een open setting, hoeveel psychologen en begeleiding je ook inzet. Voor die harde kern terugkeerweigeraars was er een stok achter de deur nodig. Die is er nu.

‘Een kind sluit je niet op. Nooit.’ is de reactie van ngo’s en verenigd links. Politiek filosoof Bleri Lhesi gaat zelfs zo ver dat hij me in een opiniestuk op Knack.be ‘de posterboy van de onmenselijking’ noemt. Hij eist dat België ‘onder internationale curatele’ wordt geplaatst wegens grove mensenrechtenschendingen en dat ik voor het Internationaal Strafhof in Den Haag verschijn. Ik ben voor hem de Vlaamse Milosevic. ‘Le ridicule ne tue pas’. De linkse haatcampagne tegen me is blind en grenzeloos.

In het gros van de Westerse landen worden illegale gezinnen met kinderen opgesloten in het kader van hun repatriëring naar hun thuisland. In het linkse Frankrijk waren dat er vorig jaar zelfs meer dan 300, een absoluut record. 

Psychologische gevolgen

Er wordt met veel onderzoek en data gezwaaid om de negatieve impact van detentie op kinderen aan te tonen. Ik zou er graag de jarenlange ervaring van mijn vele honderden mensen op het terrein willen naast leggen: leven in illegaliteit is ook negatief voor de ontwikkeling van een kind. Het betekent voor het gezin permanente angst om opgepakt te worden, uitbuiting door malafide huisjesmelkers en louche werkgevers, zwartwerk om aan de kost te geraken, soms ook criminaliteit of zelfs prostitutie. Denkt links dat dit zo een psychologisch pretje is voor een gezin?

Op 24 februari 2015 bezocht ik samen met mijn toenmalige Nederlandse collega Fred Teeven de ‘Gesloten Gezinsvoorziening’ in Zeist. Het was toen pas geopend. De infrastructuur was duidelijk aangepast en comfortabel, de begeleiding op en top professioneel. Ik gaf mijn administratie de opdracht dit te kopiëren. 

En laat het heel duidelijk zijn, illegale gezinnen met kinderen zullen enkel in onze ‘Gesloten Gezinsvoorziening’ te Steenokkerzeel terechtkomen als allerlaatste optie, voor een zo kort mogelijke periode én vooral als en zolang ze daar zélf voor kiezen. Als ze zelf pertinent blijven weigeren om – eens volledig uitgeprocedeerd – vrijwillig terug te keren en alle begeleiding blijven afwijzen. 

De alternatieven voor detentie bouw ik niet af. Ze blijven de beste optie, met deze stok achter de deur zullen ze hoogstwaarschijnlijk zelfs opnieuw aan efficiëntie winnen. 

Gesloten gezinsvoorziening

Toen de Belgische regering in 2008 besliste om – na een zoveelste veroordeling – de opsluiting van gezinnen met kinderen stop te zetten, was dit nooit een permanente keuze. Zoals gewezen Vluchtelingenwerk Vlaanderen-medewerker Pieter Stockmans eerder deze week terecht opmerkte, is de regeringslogica altijd geweest om terug een gezinsdetentiecapaciteit te openen, dit was zo onder Wathelet en De Block, onder de PS, Sp.A en cdH. 

Zij die denken hiervan juridisch brandhout te maken, moeten dat maar proberen. Wij zijn alvast niet over één nacht ijs gegaan. De Raad van State wees in haar advies het principe niet af. En ik moet herhalen dat alle wetgeving die ik sinds 2011 indiende, de grondwettelijke en internationaalrechterlijke toetsing, doorstond, ondanks hevig juridisch weerwerk. 

Ik neem mijn verantwoordelijk en gaf opdracht om het eerste gezin met kinderen op te sluiten, er zullen er nog volgen. Het signaal is helder: illegaliteit wordt niet gedoogd, gedaan met het laissez-faire, laissez-passer beleid. 

Mijn lijn is wel al langer duidelijk. De echte vraag is dan ook: zal ook het middenveld eindelijk zijn verantwoordelijkheid nemen om gezinnen te overtuigen niet langer te kiezen voor de vele gevaren van de illegaliteit, maar vrijwillig terug te keren naar het thuisland?