Theresa May pleit voor centralisatie tot woede van SNP

Op het partijcongres van de Schotse Conservatives liet de Britse premier Theresa May verstaan niet bang te zijn van de Schotse uitdaging. De Schotse nationalisten maken zich op voor een tweede onafhankelijkheidsreferendum. Zoals eerder gemeld wordt de aankondiging in april verwacht. Wellicht gebeurt dat niet tijdens het partijcongres van de SNP, maar zal Nicola Sturgeon de aankondiging tijdens een aparte toespraak doen. Ze wil zich immers presenteren als de First Minister van alle Schotten, niet alleen van de SNP.

Meer macht voor Westminster

Theresa May laat zich kennelijk niet afschrikken door het geluid van de Schotse trommels. Integendeel. De Britse premier verraste zowat iedereen toen ze op het congres van de Schotse afdeling van haar partij een – in onze terminologie – ‘herfederalisering’ van bevoegdheden op tafel gooide.

Ze vertelde op vrijdag 3 maart aan haar partijgenoten dat ze zich met hand en tand zal verzetten tegen het uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk: ‘We moeten onverwachte gevolgen van de brexit die de samenhang en integriteit van ons gedecentraliseerde VK bedreigen, vermijden.’ De eis van Nicola Sturgeon om Schotland binnen de Europese markt te houden, wees ze opnieuw van de hand. De premier wil de ‘diepe en fundamentele banden’ tussen de verschillende naties in het VK bewaken. ‘We zijn niet getrouwd voor de voordelen en we zijn geen vrienden alleen zolang het mooi weer is. We hebben een hechte en blijvende band.’

‘De decentralisatieafspraken van het VK dateren uit 1998 toen er nog van geen brexit sprake was’, vertelde ze. ‘Zodra bevoegdheden terugkeren naar het Verenigd Koninkrijk, zullen we verzekeren dat ze bij het juiste beleidsniveau belanden zodat ze zo efficiënt mogelijk worden ingevoerd in het belang van alle inwoners van het Verenigd Koninkrijk, ook de Schotten.’ Commentatoren lezen daarin dat de premier de akkoorden van 1998, waarbij Schotland en Wales regionale bevoegdheden ontvingen, als heronderhandelbaar beschouwt.

SNP verrast en boos

Nicola Sturgeon weigerde te reageren op de opmerkingen van May. Alex Salmond, de voorganger van Sturgeon en nu Lagerhuislid, reageerde dan weer heel geïrriteerd: ‘Wat zij vandaag heeft aangekondigd is een pure machtsgreep. Ze pleit ervoor dat als de brexit er komt, de bevoegdheden die Schotland toekomen – over visserij, landbouw en andere zaken – gewoon naar Westminster gaan. Dat is een regelrechte aanval op de statuten van Schotse parlement uit 1999. Die stellen dat elke bevoegheid die niet strikt voor Westminster is gereserveerd, een Schotse bevoegdheid is’.

Dat de Britse regering het duel met de SNP zou aangaan, was duidelijk. Dat ze echter met open vizier de strijd aanvat, had niemand zien aankomen. En zeker al de idee van een centralisering van de macht niet. Dit is een serieuze gok van Theresa May. Ze lijkt erop te rekenen dat de Schotten geen tweede referendum en geen onafhankelijkheid willen. Maar de SNP laat zich niet afschrikken. 

Foto: (c) Reporters