Vandaag 1453: de val van Constantinopel

Ieder jaar op 29 mei is het in Turkije Istanbul’un Fethi, viering van de val van de stad Constantinopel (nu Istanboel) in 1453. Duizend jaar lang was Constantinopel een christelijke, Europese stad geweest. Na een beleg van vijftig dagen wordt de stad ingenomen door de Osmaanse sultan Mehmed II. Haar val betekent tegelijk het einde van het Oost-Romeinse (Byzantijnse) Rijk. Voor de bevolking van de stad is de ingreep dramatisch: niet minder dan 40 000 inwoners worden wreed omgebracht en 50 000 mensen worden voor altijd weggevoerd in slavernij.

Voorafgaand aan het beleg had Mehmed II grote maatregelen genomen. Hij had onder meer het fort Rumeli Hisari aan de Bosporus laten bouwen zodat Genovese kolonisten de Byzantijnen niet te hulp konden schieten. Bij de slag om Constantinopel sneuvelde de laatste Oost-Romeinse keizer, Constantijn XI. Sultan Mehmed II is maar eenentwintig jaar oud als hij Constantinopel inneemt. Na de verovering trekt hij de stad in, naar de kerk van de Heilige Wijsheid, nu de Hagia Sophia. Een oelema, een islamitische schriftgeleerde, beklimt de kansel en verkondigt: ‘Er is geen andere God dan Allah!’… Het christelijke heiligdom wordt daarmee een moskee.

De verovering van Constantinopel gaf het Osmaanse (Turkse) Rijk zoveel aanzien, dat terugkijkend wordt gezegd dat het rijk op dat moment werd gesticht. Ze wijzigen de naam van de stad in Islambol, zo nog op munten van 1703. De officiële naamwijziging in Istanboel volgt pas in 1930, dus na het einde van de Osmaanse dynastie.