Vandaag 1894: eerste parlementsverkiezingen met algemeen meervoudig stemrecht, voor mannen

In België worden de eerste parlementsverkiezingen gehouden met algemeen meervoudig stemrecht voor mannen. De grondwetsherziening van 1893-1894 doet het aantal kiezers vertienvoudigen, van 136 755 tot 1 370 678. Voortaan heeft iedere mannelijke burger vanaf 25 jaar stemrecht. Het meervoudig stemrecht impliceert dat bepaalde categorieën twee of meer stemmen kregen.

Een extra stem was mogelijk voor gehuwde gezinshoofden van 35 jaar of ouder die minstens 5 frank belasting betaalden, eigenaars van een gebouw ter waarde van minstens 2000 frank of eigenaars van een spaarboekje of staatsschuldbewijzen ten belope van minstens 100 frank. Een tweede extra stem werden toegekend aan houders van een diploma van hoger secundair onderwijs of hoger.

Daarbij komt nog een eigenaardigheid: gedurende vijf jaar, van 1894 tot 1899, wordt in België het parlement gekozen volgens het meerderheidsstelsel. Je kan dat vergelijken met de systemen die nu nog in gebruik zijn in Frankrijk en Groot-Brittannië: the winner takes it all, niet de song van Abba, maar het principe dat per kieskring die kandidaat gekozen is die de absolute meerderheid behaalt. Lukt dat niet in de eerste ronde, dan is een tweede ronde nodig, waaraan uitsluitend de twee kandidaten met de meeste stemmen mogen deelnemen. De zetel gaat dan naar de kandidaat met de meeste stemmen in de tweede ronde.

Volgens dit systeem hebben in België driemaal verkiezingen plaats, namelijk in 1894, 1896 en 1898. In 1899 wordt het vervangen door het algemeen meervoudig stemrecht met evenredige vertegenwoordiging. De eerste verkiezingen volgens de nieuwe regeling worden gehouden op 27 mei 1900. Wel te verstaan nog altijd alleen voor mannen.