Vandaag 1944: België, Nederland en Luxemburg tekenen het Benelux-verdrag

België, Nederland en Luxemburg tekenen op 5 september 1944 – dus nog tijdens de oorlog – in Londen het Benelux-verdrag. Op 1 januari 1948 gaat de Benelux van start in de vorm van een douane-unie, een samenwerkingsverband om onderling vrij goederen te kunnen transporteren en een uniform tarief te hanteren voor goederen van buiten de Benelux.

Op deze eerste stap volgt de oprichting van de Benelux Economische Unie op 1 november 1960, een mijlpaal in de geschiedenis van de toenadering van België en Nederland na het uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk in 1830. Dit Verdrag wordt voor de duur van 50 jaar gesloten. Als het in 2008 bijna op zijn einde loopt, wordt het hernieuwd, maar nu voor onbepaalde tijd.

Door de Vlaamse beweging wordt het ontstaan van Benelux met instemming begroet, uiteraard het meest bij degenen die overtuigde Heel-Nederlanders zijn. Maar vóór 1940 roepen ook figuren als Herman Vos, Tony Herbert en Frans van Cauwelaert op tot een intensievere samenwerking. In de begintijd van Benelux, tot in het begin van de jaren 1970, waren de Franstalige Belgen voorstanders van Benelux. De Belgische regering in ballingschap in Londen bijvoorbeeld bestond bijna geheel uit Franstaligen.

Pas in de jaren 1970 worden de Franstalige Belgen terughoudend. Zij vrezen dat de Franssprekenden in een Benelux die mogelijk méér zou worden dan een louter economische unie, een minderheid zouden blijven en dat nauwere samenwerking de positie van de Vlamingen in België zou versterken. Ook de sterke oriëntering op Frankrijk en linkse politieke standpunten inzake Europese en internationale samenwerking beïnvloeden deze houding. Van de Waalse socialistische voorman Guy Spitaels is de uitspraak bekend dat Benelux de Franstaligen in België zou herleiden tot wat de Italiaanssprekenden in Zwitserland zijn: een randverschijnsel.