Vandaag 1947: Vlaamse auteur Ernest Claes vrijgesproken in een lang aanslepend repressieproces

Op 7 december 1947 wordt de bekende Vlaamse auteur Ernest Claes door het gerecht vrijgesproken. De zwarte wordt terug De Witte.

Bij de bevrijding in 1944 wordt hij mishandeld, gearresteerd en in de gevangenis van Sint-Gillis opgesloten. Zijn woning in Ukkel wordt geplunderd en hij wordt aangeklaagd wegens collaboratie. Ernest Claes wordt geschorst als ambtenaar en krijgt een publicatieverbod opgelegd. Na drie maanden wordt hij weer vrijgelaten. De krijgsraad spreekt hem op 7 december 1947 vrij, maar de Belgische staat tekent beroep aan.

Pas op 20 december 1949 wordt hij door het krijgshof definitief vrijgesproken. Ernest Claes heeft niet gecollaboreerd, oordelen de rechters. Tijdens de repressiejaren schrijft Claes hierover onder de schuilnaam G. van Hasselt in het weekblad Rommelpot enkele stukjes vol weemoed en bittere humor, zoals Kerstnacht in de gevangenis en De oude Moeder.

Ernest Claes is op 24 oktober 1885 geboren in het Brabantse Zichem als zevende kind in een boerengezin. Na het vroege overlijden van zijn vader wordt de leergierige jongen opgevangen in de abdij van Averbode, die zijn middelbare studies betaalt. Ernest loopt college in Herentals. Daar verloopt haast alles in het Frans, wat bij de jonge Claes al vroeg tot rebellie leidt. Hij wordt lid van het Katholiek Vlaams Studentenverbond en een trouwe lezer van het blad De Student, twee zaken die verboden zijn.

Hoewel Claes goede studieresultaten behaalt, eindigt zijn humanioraopleiding in mineur vanwege zijn steeds openlijker geuit flamingantisme. De abdij van Averbode is ontgoocheld dat hij geen priester wil worden en wil niet betalen voor ‘wereldse’ studies. Via een wettelijke omweg kan hij zich in 1906 toch inschrijven aan de KULeuven, waar hij Germaanse filologie studeert, in het Frans.

In 1912 trouwt hij met de Nederlandse schrijfster Stefanie Vetter en wordt een jaar later vertaler bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Soldaat Claes raakt tijdens de Eerste Wereldoorlog ernstig gewond bij de slag om Namen. Hij wordt als krijgsgevangene weggevoerd naar Duitsland. In januari 1915 slaagt hij erin om te ontsnappen en zich via Zwitserland weer bij het Belgische leger te voegen. Zijn belevenissen schrijft hij neer in Uit den Oorlog. Namen 1914.

Literair breekt hij door met zijn roman De Witte, het grappige maar ook nuchtere verhaal van een boerenjongen die gefascineerd wordt door De leeuw van Vlaanderen van Hendrik Conscience. Het wordt een absolute bestseller en dient in 1934 als script voor de eerste Vlaamse speelfilm. Intussen is Claes directeur geworden van het ‘Beknopt Verslag’ van het Belgisch parlement. Hij ijvert voor de samenwerking van Vlaams-nationalisten en katholieken. In 1934 wordt hij geheim lid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV).

De televisiereeks Wij, Heren van Zichem, waarin allerlei Claesfiguren en -verhalen zijn samengebracht, groeit uit tot een van de allergrootste successen van de Vlaamse televisie. Maar zelf heeft hij het niet meer gezien. Ernest Claes overlijdt tijdens de opnames, op 2 september 1968.