Vandaag 1952: Sven Hedin overleden, trok acht keer over de Himalaya

In Stockholm overlijdt de Zweedse ontdekkingsreiziger, geograaf en schrijver Sven Anders von Hedin, beter bekend als Sven Hedin. Hij is dan 87. Zijn staatsbegrafenis wordt door vele duizenden bijgewoond.

De jonge Hedin studeert kunstgeschiedenis, geologie, mineralogie, zoölogie, Duits en Latijn. Na studies aan de Universiteit van Berlijn bij de geograaf en Chinakenner Ferdinand von Richthofen promoveert hij in 1892 tot doctor in de wijsbegeerte aan de Universiteit van Halle.

Hedin wordt huisleraar in Bakoe en verkent het land van Tigris en Eufraat. Zijn reisdagboek maakt indruk op de Zweedse koning die hem mee naar Perzië neemt bij zijn eerste staatsbezoek. Hedin spreekt dan al Perzisch, Arabisch en Russisch, naast een rits Europese talen. Hij steekt acht keer de Himalaya over, waarvan één top zijn naam draagt. Hij verkent ook Tibet, bij een temperatuur van -30°C.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog bezoekt hij het IJzerfront en brengt heel wat tijd door in Oostende en Antwerpen. Hij leert ook keizer Wilhelm II van Duitsland kennen. Typisch voor Hedin is dat hij hem na zijn val tot aan diens overlijden in 1941 in Nederland blijft bezoeken. In 1917 juicht hij de val van tsaar Nicolaas II van Rusland toe, maar hij gruwt van Lenin en zijn bolsjewistische dictatuur. Daarmee komt hij op de zwarte lijst van links.

Als Hitler in 1933 aan de macht komt, gaat hij eerst op verkenning. Het resultaat is Duitsland en de Wereldvrede, verschenen in Nederland in 1937. Het origineel kan in Duitsland niet verschijnen door Hedins kritiek op de antisemitische wetgeving. Niettemin wordt hem het etiket nazi-sympathisant opgeplakt. Dat wordt helemaal erg als Hedin zich na 1945 met andere prominente Zweden verzet tegen de uitlevering door de socialistische regering van Baltische en Duitse krijgsgevangen aan de Sovjet-Unie waar hen een gewisse dood wacht. Tevergeefs.

Hedin schreef 65 boeken, 70 000 brieven en een dagboek in 145 delen, bewaard in het Etnografisch Museum van Stockholm.