Vandaag 1811: Theodoor van Ryswyck geboren, Vlaamsgezind schrijver en non-conformist tot in de kist

Op 7 juli 1811 wordt in Antwerpen Theodoor van Ryswyck geboren, een Vlaamsgezinde schrijver en dichter, Heel-Nederlander en vooral non-conformist. Hij behoort tot de eerste generatie Vlaamse schrijvers die tussen 1834 en 1840 aan het woord kwamen, dus vlak na de afscheiding van ‘België’. Mede onder invloed van zijn vader, Jan Cornelis van Ryswyck, is Theodoor zeer vertrouwd met Nederlandse dichters als Jacob Cats, Jan Frederik Helmers, Hendrik Tollens en Willem Bilderdijk. Maar het was zijn nonchalante, humoristische wijze van dichten in de volkstrant die hem populair maakte.

Eind 1835 wordt te Antwerpen door Michiel van der Voort en Theodoor van Ryswyck de rederijkerskamer De Olijftak gesticht, ‘die in de context van het ontluikende Vlaamsgezinde cultuurleven wil aanknopen bij de bewonderde 16de-eeuwse rederijkerstraditie’ (Sam van Clemen). Bij de leden vinden we ook Jan J. de Laet en Hendrik Conscience terug. Ze nemen het op tegen de Société des sciences, lettres et arts d’Anvers. De graag geziene, volkse Van Ryswyck belijdt zijn Vlaams bewustzijn op een overtuigende, vaak hekelende wijze. Dat nam niet weg dat hij Nederlandsgezind was en daarenboven geloofde in een nauwe Germaanse stamverbondenheid. De idee van een vrijheidsstrijd was een der bijzonderste thema’s in vele gedichten, zo bijvoorbeeld in De Watergeuzen (1842) en De Bosgeuzen (1842). Hij profileert zich zeer openlijk als een non-conformist van het zuiverste water.

Zoals De Laet en Conscience reist hij met groot enthousiasme door Vlaanderen om abonnees te werven voor het eerste volwaardige Vlaams dagblad, Vlaemsch België (1844). Hij lijdt erg onder de onenigheid tussen de Vlaamse vrienden, de splitsing tussen liberalen en katholieken. Ook zijn bohemienleven, waarbij drank en seks een grote rol speelden, werd hem snel te zwaar. Hij komt in een psychiatrische inrichting terecht en overlijdt er op zijn 37ste. Hij laat een vrouw en drie kinderen na.

In Antwerpen is een plein naar hem genoemd en in Boom een laan.