Verengelsing hoger onderwijs : Ben Weyts laat zijn tanden zien

Is Ben Weyts (N-VA een onderwijsminister met ballen? Dat vroeg ik mij hier vorig jaar af. Aanleiding was de kwestie van de spookopleidingen.  De Vlaamse regering beloofde in het regeerakkoord van 2019 om strikt toe te zien op het ontstaan van die spookopleidingen. Maar minister Weyts leek daar geen haast mee te maken. Tot nu.

Waarover gaat het ook weer? Als een universiteit een Engelstalige bachelor of master wil aanbieden, dan kan dat enkel als er ook een Nederlandstalige equivalent van die opleiding bestaat. Die equivalente opleiding moet voor 100% in het Nederlands gevolgd kunnen worden.

Het probleem is dat de universiteiten onvoldoende personeel hebben om een opleiding te ontdubbelen in een Nederlandstalige en een Franstalige versie. Daarom foefelen ze. De equivalente opleiding, ook spiegelopleiding genoemd, bestaat in de praktijk enkel op papier. Studenten kunnen die opleidingen vaak enkel helemaal in het Nederlands volgen door allerlei gekke keuzevakken te kiezen, soms aan andere faculteiten. Zo een gebricoleerd Nederlandstalig programma is daardoor feitelijk niet meer equivalent aan de Engelstalige opleiding. Het wordt studenten ook expliciet afgeraden om een Nederlandstalig traject te volgen, of die opleiding wordt weggemoffeld op de website.

Vergrootglas

Als een universiteit of hogeschool een nieuwe Engelstalige opleiding wil aanbieden, dan moet die daartoe een aanvraag indienen bij de Commissie Hoger Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. Die gaat na of aan de equivalentievereiste is voldaan. In het verleden leek de commissie daarbij vrij laks te werk te gaan. De zogenaamde equivalente opleidingen werden niet echt met een vergrootglas bekeken.

Maar daar is nu verandering in gekomen. Tot grote consternatie van de universiteiten is de commissie plots strenger geworden. Recent werden vijf aanvragen tot het oprichten van een Engelstalige opleiding afgewezen. Het gaat om de Master of Science in Biomedical Engineering aan de UA, de Bachelor of Applied Linguistics: European Languages and Cultures aan de KU Leuven, de Master of Arts in History: Global Challenges in Historical Perspective aan de VUB, de Master of Science in Applied Informatics aan de VUB en de Bachelor of International Journalism aan de Arteveldehogeschool.

Licht op groen

Die vier instellingen zijn bij de Vlaamse regering in beroep gegaan tegen dit negatieve oordeel. Op voorstel van minister Weyts besliste de Vlaamse regering op 11 maart om vier van de vijf afwijzingen te bevestigen. Enkel voor de bacheloropleiding aan de Arteveldehogeschool werd het licht toch op groen gezet.

Volgens het Leuvense studentenblad Veto heeft die afwijzing te maken met een striktere interpretatie van de equivalentieregel. In tegenstelling tot vroeger kijkt de commissie niet enkel naar de leerresultaten van de opleiding, maar ook naar het concrete programma. En dan vallen de universiteiten natuurlijk door de mand.

Minder voeling

Nog volgens Veto zou die strengere houding ook te maken hebben met de nieuwe samenstelling van de commissie. Er zijn een aantal nieuwe leden benoemd die ‘minder voeling hebben met de onderwijswereld’, heet het. Ik heb zo een vermoeden dat het net het omgekeerde is. Kennelijk heeft minister Weyts een aantal leden benoemd die het universitaire wereldje juist zeer goed kennen, en er zich ook minder gemakkelijk door om de tuin laten leiden.

Hoe dan ook, wat in het regeerakkoord is beloofd wordt eindelijk gerealiseerd : de Vlaamse overheid ziet strikter toe op het ontstaan van spookopleidingen. En Ben Weyts, die blijkt dus toch ballen te hebben.