Verkiezingen Nederland: de cijferanalyse

Dit zijn de resultaten van de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen met een vergelijking van de laatste cijfers van de drie toonaangevende  peilingen.

Liefst 26 politieke partijen deden mee. Door het kiesstelsel met één grote nationale kieskring, zonder drempel, kan men met 0,8% van de stemmen één zetel behalen.

De opkomst ligt ongeveer op hetzelfde percentage als in 2021, rond de 78% .

De peilingen hebben de doorbraak van Wilders wel gezien, maar onvoldoende.

Deze verkiezingen veroorzaken de grootste verschuiving in de Nederlandse politieke geschiedenis. De uittredende regering Rutte IV valt van 77 naar 42 zetels. De afgelopen decennia heeft Nederland een reeks van midden- of centrumkabinetten gekend, maar daar lijkt deze uitslag een einde aan te maken.

Welke lessen zijn er te trekken uit  deze Nederlandse verkiezingen ?

• Geert Wilders is de grote winnaar en verdubbelt zijn zetelaantal. Met een dergelijk resultaat is het moeilijk om deze partij aan de kant te zetten. Maar hij moet nu bewijzen dat de PVV een aanvaardbare beleidspartij kan zijn.
• De rechts-liberale VVD, met lijsttrekster Dilan Yesilgoz, incasseert een zware nederlaag. De eerste vraag is of de VVD haar laat zitten als partijleider. Bovendien zal de partij zich moeten afvragen wat men wil: oppositie, een middenkabinet of regeren met Wilders? De messen gaan zeker geslepen worden bij de VVD.
• Het NSC is in zetelwinst de grote winnaar. Omtzigt kan tevreden zijn, want met dit resultaat is hij altijd nodig voor een coalitie en hij moet geen regeringsleider worden.
• De BBB boekt een beduidend minder goed resultaat dan bij de Provinciale Statenverkiezingen. Maar met haar 16 zetels in de Eerste Kamer heeft Caroline Van der Plas wel macht. De kans is meer dan reëel dat de BBB en het NSC blok gaan vormen in de coalitiegesprekken en daarmee is het oude conservatieve CDA terug.
• Het kartel PvdA-GroenLinks met lijsttrekker Timmermans behaalt een mooie winst. Maar de winst van het linkse kartel is kleiner dan het verlies van de groep van de kleine linkse partijen (Volt, PDD, SP, CU en D66 ). Het uiterst-linkse BJ1 verdwijnt uit het parlement?
• De linksliberalen van D66 zijn een van de grootste verliezers.
• Klein-links eindigt zwaar in het rood: SP, PDD, Volt, BIJ1.
• De christelijke partijen (CDA, CU) scoren in het rood met uitzondering van de SGP,  die haar positie kan behouden.  Deze SGP kan nog een stille ondersteuner worden voor een rechts kabinet.

Het is duidelijk dat de  Nederlandse kiezer vindt dat het asiel- en migratiedossier anders moet beheerd worden. Er zullen beperkingen moeten komen op het aantal asielzoekers, op de arbeidsmigratie en de studiemigratie. In feite is Nederland vol en is er amper nog plaats om dergelijke grote groepen mensen te huisvesten, onderwijs te geven enzovoort. En dan zwijgen we nog over de enorme budgettaire kosten.

Af te meten aan de resultaten is het makkelijker een regering te vormen op rechts dan op links. Want deze uitslag wijst er nog eens op dat in de Nederlandse electorale vijver meer rechtse dan linkse kiezers zitten.

De leiding van de VVD twijfelt over een samengaan met Wilders; Omtzigt weet het ook niet goed; Van der Plas is voor. Maar de achterban van deze drie partijen is voor samenwerking met Wilders.

Coalitie

De enige kans om de macht te grijpen voor de PVV is een coalitie met de VVD, het NSC en de BBB (die laatste vanwege het groot aantal Eerste Kamerzetels). Dat geeft een ruime meerderheid van 88 zetels op 150 in de Tweede Kamer. Een cruciale vraag is of Geert Wilders het minister-presidentschap zelf claimt of aan de VVD laat.

Maar de PVV is ook aan de kant te zetten als Timmermans-Klaver een akkoord kan bereiken met  de VVD en het NSC. Dit geeft 69 zetels, maar met de steun van D66 wordt dat 78, en met de BBB-zetels wordt dit 85.

In elk geval gaan de Nederlandse regeringsonderhandelingen tijd nodig hebben.

Conclusie

De Nederlandse kiezers zijn kennelijk bezorgd over hun welvaart en over de asiel-migratie-problematiek. Zij vragen maatregelen om migratie beheersbaar en welvaart betaalbaar te houden. De kans is groot dat dat ook de doorslaggevende thema’s in de Zuid-Nederlandse verkiezingen van juni 2024 worden.